Aanbestedende diensten zijn in sommige, uitzonderlijke, gevallen niet verplicht om een opdracht aan te besteden. Het aanbestedingsregime is in dat geval niet of beperkt van toepassing. Wanner sprake is van een uitgesloten of voorbehouden opdrachten, kunnen aanbestedende diensten direct gunnen. Daarnaast kunnen aanbestedende diensten een alleenrecht verlenen of samenwerkingen aangaan.
Om antwoord te geven op al uw vragen rondom aanbesteden heeft Kenniscentrum Europa Decentraal een serie gelanceerd: KED legt uit. Deze week staat het onderwerp Inbesteden en quasi-inbesteden hierin centraal.
Decentrale overheden kunnen ervoor kiezen om binnen publiek-publieke samenwerkingsstructuren opdrachten te vergeven of aan verbonden publieke of private organisaties opdrachten te vergeven. Ook kunnen decentrale overheden binnen hun eigen organisatie opdrachten verstrekken. Bij zulke opdrachten kan er sprake zijn van enige vorm van inbesteden. Dan is het van belang om te kijken of de aanbestedingsrichtlijnen in acht genomen moeten worden of dat ze mogelijk niet van toepassing kunnen worden verklaard. Op deze pagina leest u meer over de verschillende vormen van inbesteden. Daarnaast wordt ingegaan op de uitzondering horizontale samenwerking.
Om antwoord te geven op al uw vragen rondom aanbesteden heeft Kenniscentrum Europa Decentraal een serie gelanceerd: KED legt uit. Deze week staat het onderwerp Alleenrechten, bijzondere rechten en uitsluitende rechten hierin centraal.
Gemeenten zijn sinds 1 januari 2015 verantwoordelijk voor de uitvoering van de Participatiewet. Het doel daarvan is om mensen met arbeidsvermogen die vallen onder die doelgroep toe te leiden naar werk. Binnen het aanbestedingsrecht bestaat op grond van artikel 20 Richtlijn 2014/24 de mogelijkheid om opdrachten voor te behouden aan sociale werkplaatsen die maatschappelijk en professionele integratie van gehandicapten of kansarmen tot hoofddoel hebben. De reden voor gemeenten om opdrachten voor te behouden aan dergelijke werkplaatsen, programma’s of ondernemingen ligt in het feit dat dit het makkelijker voor hen maakt om opdrachten te verwerven. De mogelijkheid tot een voorbehouden opdracht draagt bij aan het vergroten van de werkgelegenheid voor mensen met een afstand tot de arbeidsmarkt. Op deze pagina vindt u meer informatie over SW-bedrijven en voorbehouden opdrachten.
Gemeenten zijn sinds januari 2015 verantwoordelijk voor de inkoop van jeugdzorg, werk en inkomen en zorg aan langdurig zieken en ouderen. Voor de inkoop in het sociaal domein, ter uitvoering van de Jeugdwet, de Participatiewet en de Wet maatschappelijke ondersteuning 2015, wordt het open house-model soms toegepast. Dit model biedt een mogelijkheid om naast een klassieke overheidsopdracht, inbesteden of subsidie invulling te geven aan de publieke zorgtaak. Op deze pagina kunt u meer lezen over het open house-model en de toepassing hiervan.
In deze zaak besloot het Hof dat als meerdere overheidsinstanties als aanbestedende dienst samen een entiteit oprichten voor het verrichten van hun openbare dienstverleningstaak, of wanneer een overheidsinstantie een deelneming verwerft in een dergelijke entiteit, is voldaan de voorwaarde: deze autoriteiten oefenen gezamenlijk toezicht uit op de entiteit zoals op hun eigen diensten.
Decentrale overheden kunnen bij overheidsopdrachten voor leveringen, werken of diensten een alleenrecht verlenen (ook wel exclusief, uitsluitend of bijzonder recht genoemd). De partij aan wie dat alleenrecht wordt verleend is dan exclusief bevoegd om het werk, de levering of de dienst uit te voeren. Er kan in dergelijke gevallen een afwijkend of zelfs geen Europees aanbestedingsregime gelden. Zo wordt een opdracht aan de markt onttrokken. Voor een alleenrecht gelden echter wel bepaalde voorwaarden. Op deze pagina wordt ingegaan op de terminologie, gevolgen en voorwaarden van alleenrechten en worden enkele voorbeelden gegeven van situaties waar alleenrechten worden toegepast.
Decentrale overheden hoeven niet alle overheidsopdrachten Europees aan te besteden. Richtlijn 2014/24 kent namelijk enkele uitgesloten opdrachten. Hoewel deze opdrachten uitgesloten zijn van de toepassing van de aanbestedingsplicht, blijven de Europese verdragsbeginselen van toepassing. Op deze pagina worden de uitgesloten opdrachten uiteengezet. Daarnaast gaan we in op de uitzonderingsgronden die ook kunnen voorkomen, maar bij decentrale overheden minder vaak voor komen.
Decentrale overheden moeten bij samenwerkingsconstructies gewoon aanbesteden wanneer niet aan de strikte voorwaarden van een van de uitzonderingsmogelijkheden in het kader van publiek-publieke samenwerking wordt voldaan. Dit wordt door het Europese Hof bevestigt in de zaak Piepenbrock.
Een onderdeel van een overheidsdienst mag zonder aanbesteding geen opdracht gunnen aan een ander onderdeel van deze dienst waarover het geen toezicht oefent. Dit volgt uit een recente Duitse zaak bij het Hof over de gunning van een zogenoemde in house opdracht.
In sommige omstandigheden is het niet nodig om de Europese aanbestedingsprocedure te volgen. Dit kan het geval zijn wanneer een opdracht uitgesloten of voorbehouden is of er een andere uitzondering van toepassing is. In dit sub-dossier worden alle mogelijke uitzonderingen op de aanbestedingsplicht toegelicht.