Klimaat en milieu: belangrijke aandachtsgebieden voor de Europese Unie. De EU wil het milieu beschermen, herstellen en verbeteren. De Europese milieuwetgeving raakt aan diverse thema’s die voor decentrale overheden van belang zijn zoals natuurbescherming, schoon drinkwater of het verminderen van afval. Ook voor klimaat is er Europese regelgeving, bijvoorbeeld over klimaatdoelen, klimaatmitigatie en klimaatadaptatie.
Van 11 tot en met 22 november 2024 vond in Bakoe, Azerbeidzjan, de 29e VN-klimaatconferentie (COP29) plaats. De Europese Commissie en de EU-lidstaten hebben hier intensief samengewerkt om afspraken te maken over de financiering van klimaatbeleid in ontwikkelingslanden.
Er is in Europa een groeiende vraag naar water voor huishoudens en economische en industriële activiteiten. Tegelijkertijd zetten watervervuiling en klimaatverandering de waterkwaliteit en -kwantiteit steeds meer onder druk. Er zullen steeds meer extreme weersomstandigheden optreden die te maken hebben met water, zoals droogte en overstromingen. Waterbeheer is bij uitstek grensoverstijgend, daarom heeft de Europese Unie regels opgesteld voor waterbeheer en de bescherming van waterkwaliteit.
De Europese Unie stelt doelstellingen voor het scheiden, het voorbereiden voor hergebruik en de recycling van stedelijk afval. Daarnaast beoogt de EU het storten van al het stedelijk afval verder te beperken.
Elektrische en elektronische apparatuur bevat schaarse en dure hulpbronnen die kunnen worden hergebruikt, maar bevat ook gevaarlijk materiaal. Er zijn daarom regels voor de inzameling en verwerking . Zo moeten particulieren kosteloos AEEA kunnen inleveren
Om de werking van de interne markt te waarborgen heeft de EU eisen gesteld aan de samenstelling en hergebruikmogelijkheden van verpakkingen. Zo moeten lidstaten onder andere zorgen voor de beschikbaarheid van retour-, inzamelings- en terugwinningsystemen.
Bioafval omvat gft-afval van huishoudens, organisch afval van bedrijven en groenafval. Bij het storten van bioafval kunnen broeikasgasemissies vrijkomen. De Europese Unie stelt daarom dat bioafval gescheiden moet worden ingezameld.
Het beheer van radioactief afval is op de lange termijn een complex onderwerp. Lidstaten moeten daarom een nationaal wettelijk, regelgevend en organisatorisch kader vaststellen voor het beheer van radioactief afval.
Wereldwijd neemt het kunststofafval toe. De Europese Unie zet in op een duurzaam gebruik van kunststoffen. De Single Use Plastics Richtlijn verbiedt bijvoorbeeld kunststofproducten voor eenmalig gebruik.
In de agrarische sector worden mest en kunstmest gebruikt om gewassen te laten groeien. Kunstmest bevat stikstofverbindingen zoals nitraat, maar ook fosfaat. Dit zijn essentiële voedingsstoffen voor planten. Teveel mest op en in de bodem heeft echter nadelige gevolgen voor het oppervlaktewater en grondwater en voor andere soorten natuur en milieu. Om milieurisico’s van mestgebruik te beperken hanteert de Europese Unie regels voor meststoffen.
De bescherming van grondwater is een prioriteit in het Europese milieubeleid. Een goede toestand van het grondwater is namelijk van belang voor drinkwaterbronnen en ecosystemen. Verontreiniging en onttrekking van water leiden tot de verslechtering van het grondwaterpeil en de grondwaterkwaliteit.
Europese regelgeving moet ervoor zorgen dat water dat voor menselijke consumptie bestemd is veilig geconsumeerd kan worden. De Kaderrichtlijn Water en Drinkwaterrichtlijn zijn belangrijke instrumenten hiervoor.
