De Europese Ster

Nieuwe wetgeving bescherming persoonsgegevens goedgekeurd

De Europese Unie is akkoord gegaan met de nieuwe wetgeving betreffende de bescherming van persoonsgegevens. Op 8 april 2016 heeft de Raad van Ministers van de EU zijn standpunt in eerste lezing vastgesteld. Vervolgens heeft het Europees Parlement op 14 april 2016, tijdens de plenaire vergadering van het Parlement, deze nieuwe wetgeving goedgekeurd. De wetgeving is nog niet gepubliceerd in het publicatieblad en dus nog niet in werking getreden.

Wat gaat er nu gebeuren?

De eerstvolgende stap na de goedkeuring van het Europees Parlement, is dat de nieuwe wetgeving gepubliceerd zal worden in het publicatieblad van de EU. De nieuwe Algemene verordening gegevensbescherming zal 20 dagen na publicatie in het publicatieblad in werking treden. Europa decentraal zal, wanneer de Algemene verordening gegevensbescherming in werking is getreden, hierover berichten. Na inwerkingtreding hebben de lidstaten nog twee jaar de tijd aan de regels gesteld in de Verordening te voldoen.

De nieuwe Algemene verordening gegevensbescherming (AVG)

Met de nieuwe verordening wordt de bescherming van persoonsgegevens in de Europese Unie in alle lidstaten gelijk. De nieuwe verordening gaat de Richtlijn bescherming persoonsgegevens uit 1995 vervangen. Belangrijke bepalingen voor (decentrale) overheden in de AVG zijn onder andere:

• Bepalingen over het verplicht aanstellen van een Functionaris voor de Gegevensbescherming;
• Bepalingen over de vorm van toestemming van de betrokkene;
• Bepalingen over het recht om vergeten te worden;
• Bepalingen over de toezichthoudende autoriteit;
• Bepalingen over sancties.

Webdossier Gegevensbescherming

Binnenkort worden de pagina’s omtrent gegevensbescherming en privacy op de website van Europa decentraal aangepast met de regels uit de nieuwe verordening. Momenteel is het desbetreffende webdossier onder constructie. De informatie over deze nieuwe ontwikkelingen zal zo snel mogelijk online komen. Hierover zal te zijner tijd ook worden bericht in onze nieuwsbrief De Europese Ster. Mocht u eerder vragen hebben over de nieuwe Europese regels betreffende gegevensbescherming, dan kunt u contact opnemen met onze helpdesk.

Door:

Femke Salverda, Europa decentraal

Bron:

Nieuwsbericht ‘EU keurt nieuwe wetgeving persoonsgegevens goed,’ Binnenlands Bestuur

Meer informatie:

Persbericht ‘Data protection reform: Council adopts position at first reading,’ Raad van de EU
Persbericht ‘Regels gegevensbescherming aangepast aan digitale tijdperk,’ Europees Parlement
Achtergrond notities ‘Q&A: new EU rules on data protection put the citizen back in the driving seat,’ Europees Parlement
Nieuwsbericht ‘EU-regels bescherming persoonsgegevens goedgekeurd,’ Staatscourant
Nieuwsbericht ‘Akkoord hervorming EU-gegevensbescherming Commissie, Europa decentraal

Aanpassing monitorings- en rapportageverplichtingen Europese milieuregelgeving

De monitorings- en rapportageverplichtingen onder de Europese milieuregelgeving zijn toe aan verandering, stelt het Comité van de Regio’s. Op dit moment is er te weinig samenhang en consistentie in monitoring en rapportage, waardoor er niet goed kan worden gecontroleerd of de regelgeving correct wordt toegepast. Daarom heeft het Comité van de Regio’s positief gestemd over maatregelen die als doel hebben om de implementatie van EU-milieuregelgeving te verbeteren.

Implementatie EU-milieuregelgeving

Het Comité van de Regio’s wijst er op dat lokale en regionale overheden verantwoordelijk zijn voor de implementatie van 70% van de Europese milieuregelgeving. Ook moeten zij de toepassing van deze regelgeving monitoren en erover rapporteren. De Europese Commissie is echter niet tevreden over de implementatie van deze wetgeving, omdat het niet duidelijk is of deze wel correct wordt toegepast in alle Europese lidstaten. Het is daarom nodig om de monitorings- en rapportageverplichtingen onder deze wetgeving aan te passen. Het Comité is van mening dat de administratieve kosten voor steden en regio’s daarbij meegenomen moeten worden.

Better Regulation

De maatregelen die zijn aangenomen door het Comité van de Regio’s zijn onderdeel van een verkennend advies dat door het Comité is opgesteld. Dit advies is aangevraagd door de Europese Commissie en heet: ‘EU-milieuwetgeving: het verbeteren van rapportage en naleving.’ De Commissie wil de monitorings- en rapportageverplichtingen onder EU-milieuregelgeving aanpassen in het kader van de Better Regulation en REFIT agenda. Betere regelgeving draagt bij aan een effectievere en meer geharmoniseerde uitvoering van de regels en lastenvermindering voor decentrale overheden.

Consultatie en Kamerbrief

Om te inventariseren op welke punten de monitorings- en rapportageverplichtingen aangepast moeten worden, heeft de EU eerder dit jaar een consultatie geopend. Staatssecretaris Dijksma van Infrastructuur en Milieu stuurde op 23 maart 2016 een Kamerbrief met de Nederlandse reactie op deze EU consultatie. In deze reactie zijn concrete knelpunten geformuleerd, zoals het overlappen en het conflicteren van bepaalde verplichtingen. Verder informeert de staatssecretaris de Kamer over de huidige stand van zaken met betrekking tot de doelstellingen en standpunten van de Commissie. Naar verwachting zal de Commissie deze evaluatie in 2017 afronden.

Maatregelen

De aangenomen maatregelen hebben als doel om EU-milieuregelgeving beter te laten werken in de praktijk. Zo kunnen de rapportages geautomatiseerd en gedigitaliseerd worden en kunnen er documenten met toelichting en implementatiescorelijsten worden opgesteld. Ook moeten andere digitale hulpmiddelen, zoals ruimtelijke informatie programma’s, verder ontwikkeld worden. Het Comité van de Regio’s vraagt de Commissie om ook bij het vervolg van dit programma nauw met hen samen te werken.

Door:

Petra Werkman en Zana Sami, Europa decentraal

Bron:

Nieuwsbericht ‘Local leaders to make EU environmental law better work on the ground,’ Comité van de Regio’s

Meer informatie:

Implementatie Europese milieurichtlijnen, Europa decentraal
Europees milieubeleid en decentrale overheden, Europa decentraal
Implementatie en handhaving, Europa decentraal
MiliEUverkenner, Europa decentraal
Praktijkvraag ‘Wanneer krijgen waterschappen te maken met Europese water- en milieurichtlijnen?’ Europa decentraal
Praktijkvraag ‘Wat zijn de gevolgen van te late of onjuiste implementatie van de milieurichtlijnen?’ Europa decentraal
Consultatie ‘Streamlining monitoring and reporting obligations in environment policy,’ Europese Commissie
Kamerbrief over Nederlandse reactie op EU consultatie monitorings- en rapportagebepalingen EU milieuregelgeving
Mededeling Europese Commissie

Is de Europese Unie klaar voor een nieuw tijdperk in wegtransport?

Innovatie is één van de centrale thema’s in het Nederlandse voorzitterschap. Slimme mobiliteit in de vorm van bijvoorbeeld zelfrijdende auto’s en truck platooning sluit hier goed bij aan. Over de vraag of Europa ook al klaar is voor zo’n nieuw tijdperk in wegtransport werd gediscussieerd tijdens de informele transport en milieu Raad van 14 april. De transportministers van 28 lidstaten spraken in Amsterdam voor het eerst op politiek niveau in de EU over geautomatiseerde vervoersmogelijkheden.

Transport van de toekomst

De Nederlandse minister van infrastructuur en milieu, Melanie Schultz van Haegen, zat de tweedaagse Raadsvergadering voor. Schultz sprak enthousiast over het transport van de toekomst. Zij toonde de kansen die zelfrijdende auto’s bieden: het is veiliger, veroorzaakt minder files en de voertuigen rijden schoner. Tegelijkertijd werd erkend dat er nog veel vragen zijn over kwesties zoals aansprakelijkheid, cybersecurity, data, privacy en impact op de infrastructuur.

Emissies reduceren

Het verminderen van emissies is één van de grote uitdagingen in de transportsector. Het doel voor de gehele transportsector in de EU is om in 2050, 60% minder CO² uit te stoten. Deze uitdaging biedt tevens de kans om meer aandacht te vestigen op het realiseren van groene groei en te werken aan een betere luchtkwaliteit. Onderzoek wijst uit dat de vergroening van voertuigen tot wel 700.000 extra banen binnen de EU kan creëren in 2025.

De Ministers hebben in de Raad tevens gesproken over het benodigde beleidskader en financieel instrumentarium om op EU en lidstaatniveau de transitie richting emissievrije brandstof en voertuigen te maken.

Vergroening

Elk type transport en elke lidstaat ondergaat een eigen transitie tijdpad naar een lage of emissievrije wegtransport sector. In deze overgangen zijn het managen van de vraag en het verbeteren van energie-efficiëntie belangrijke stappen in het proces.

De volgende ontwikkelingen onderschrijven de noodzaak tot een overgang naar een emissievrije transport sector, weg van fossiele brandstoffen:

• Economische en veiligheidskwesties verbonden aan fossiele brandstoffen: momenteel importeert de EU meer dan 50% van al haar energie;
• Luchtverontreiniging: voornamelijk in steden is het van groot belang dat er wordt gewerkt aan een verbetering van luchtkwaliteit;
• Wereldwijd klimaatverandering beleid: de afspraken die tijdens COP21 in Parijs zijn gemaakt moeten nagekomen worden;
• Snelle ontwikkelingen in technologie: er is veel potentieel voor nieuwe technologieën en innovaties.

EU samenwerking

Om deze transitie goed te faciliteren is meer samenwerking tussen lidstaten en regio’s vereist. Deze samenwerking is van belang om nationale en regionale verschillen in aanpak, infrastructuur en regelgeving op te heffen. Schultz geeft aan niet op te roepen tot harmonisatie en standaardisering, zij wil juist de innovatiegeest stimuleren en pleit voor deregulering. Systemen van regels moeten goed op elkaar aansluiten of overeenstemmen, zodat bijvoorbeeld grensoverschrijdend transport probleemloos kan worden uitgevoerd.

Declaratie van Amsterdam

De transportministers van de 28 EU lidstaten hebben tijdens de Raad in Amsterdam een verklaring uitgebracht. Hierin maken zij afspraken over de stappen die nodig zijn voor de goede ontwikkeling van zelfrijdende technologie in de EU. Lidstaten werken samen met de Europese Commissie en de industrie aan regels en voorschriften om zelfrijdende voertuigen op de openbare weg mogelijk te maken.

Door:

Ilse Buijs, Huis van de Nederlandse Provincies

Bronnen:

Nieuwsbericht ‘EU-ministers ervaren zelfrijdende auto’s in Amsterdam’, EU2016NL
Nieuwsbericht ‘De toekomst van mobiliteit in Europa’, EU2016NL

Meer informatie:

Kalender, EU2016NL

Inventarisatie vraagstukken EU wet- en regelgeving in decentrale praktijk

Hoe kan het dat de staatssteunregels voor een innovatief, regionaal project soms minder subsidie toestaan dan de Europese fondsen? En hoe kunnen Europese regels over de bescherming van flora en fauna de afloop van een lokaal gebiedsontwikkelingsproject bepalen? Op verzoek van het ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties, inventariseert Europa decentraal vraagstukken waar decentrale overheden tegenaan lopen bij het implementeren van Europese regelgeving in de praktijk.

Aanleiding: Europees voorzitterschap

Eén van de prioriteiten van het Nederlands EU-voorzitterschap is betere Europese regelgeving. Nederland wil dat Europa zich concentreert op wat belangrijk is voor burgers en bedrijven; Europese regels kunnen namelijk eenvoudiger.

Voorbeelden uit de decentrale praktijk

Met input van decentrale overheden, koepelorganisaties VNG, IPO, de UvW, G4 en G32 en betrokken departementen, heeft het kenniscentrum negen voorbeelden onderzocht en uitgewerkt. De voorbeelden laten zien waar gemeenten, provincies en waterschappen in hun praktijk tegen vragen over Europese regels kunnen aanlopen.

Eindresultaten

De resultaten van de inventarisatie zullen onder meer worden gebruikt om de zogenaamde Partnerships van de Europese Agenda Stad te voeden. Deze partnerschappen kunnen de resultaten van de inventarisatie omzetten in concrete aanbevelingen aan de Europese Commissie. Via het zogenaamde REFIT-platform kunnen die aanbevelingen interessant zijn voor de Better Regulation-agenda van de Commissie.

Op 30 mei 2016 wordt het eindrapport gepresenteerd tijdens de ministeriële bijeenkomst waarbij de Europese Agenda Stad wordt bezegeld met het Pact van Amsterdam. Daarna zijn de resultaten openbaar en voor iedereen toegankelijk.

Waar loopt u tegenaan?

Het project bevindt zich in de afrondende fase, maar het signaleren van vraagstukken blijft van belang. Heeft u input? Neemt u dan contact op met Europa decentraal via de helpdesk.

Voor meer informatie over de inventarisatie zelf kunt u contact opnemen met projectcoördinator Lisanne Vis-Boer.

Door:

Lycke van Leusden, Europa decentraal

Meer informatie:

EU2016, officiële website Nederlands EU-voorzitterschap
Themapagina EU voorzitterschap, Europa decentraal
Pact van Amsterdam, officiële website Urban Agenda

Publicatie veelgestelde vragen voorlichtingsbijeenkomsten gewijzigde Aanbestedingswet

Europa decentraal beantwoordt de veelgestelde vragen over de implementatie van de nieuwe Europese aanbestedingsrichtlijnen in een FAQ-overzicht. Deze vragen zijn veel gesteld tijdens en na een viertal voorlichtingsbijeenkomsten in januari en februari die Europa decentraal en PIANOo samen georganiseerd hebben.

Voorlichtingsbijeenkomsten

In januari en februari van dit jaar hebben Europa decentraal en PIANOo een viertal voorlichtingsbijeenkomsten georganiseerd. Hiermee wilden zij ook decentrale overheden voorlichten over de belangrijkste wijzigingen die in verband met de implementatie van de nieuwe Europese aanbestedingsrichtlijnen in het wetsvoorstel voor een gewijzigde Aanbestedingswet 2012 zijn opgenomen.

FAQ Europa decentraal

Naar aanleiding van gestelde vragen op de voorlichtingsbijeenkomsten, heeft Europa decentraal een overzicht gemaakt van de veelgestelde vragen op de bijeenkomsten. Dit overzicht beperkt zich tot de thema’s waarover Europa decentraal een bijdrage op de voorlichtingssessies verzorgde, namelijk publiek-publieke samenwerking, concessies en een aantal diverse onderwerpen, zoals het nieuwe regime voor sociale en andere specifieke diensten, de wezenlijke wijziging, inhuur van personeel etc. die zijn bevraagd tijdens de inloopsessies. U kunt de FAQ hier vinden.

Rechtstreekse werking

Eén van de onderwerpen waar in de FAQ nader op in wordt gegaan is de vraag naar mogelijke rechtstreekse werking van de aanbestedingsrichtlijnen. Dit omdat blijkt dat de implementatie datum van 18 april niet gehaald gaat worden. De uitgewerkte FAQ’s op dit onderwerp zijn reeds eerder gepubliceerd door Europa decentraal, in de nieuwsbrief de Europese Ster van 4 april 2016. Voor meer informatie over rechtstreekse werking van de aanbestedingsrichtlijnen verwijzen wij u tevens naar het dossier op onze website.

Vervolg implementatie richtlijnen in de gewijzigde Aanbestedingswet 2012

Op 22 maart 2016 stemde de Tweede Kamer over de voorgestelde wijzigingen in het wetsvoorstel voor een gewijzigde Aanbestedingswet. Het wetsvoorstel is inmiddels door de Tweede Kamer met een ruime meerderheid aangenomen. Het wetsvoorstel wordt nu ter goedkeuring voorgelegd aan de Eerste Kamer. Deze kan het wetsvoorstel slechts goedkeuren of afkeuren, en geen wijzigingen meer aanbrengen. Het voorbereidend onderzoek door de Eerste Kamercommissie voor Economische Zaken (EZ) vindt plaats op 19 april 2016 (zie voor meer informatie de website van de Eerste Kamer). Na goedkeuring door de Eerste Kamer en ondertekening door de Koning, is het wetsvoorstel officieel wet. Vervolgens wordt de gewijzigde Aanbestedingswet 2012 in het Staatsblad gepubliceerd en treedt deze in werking. Minister Kamp heeft aangegeven  ervan uit te gaan dat inwerkingtreding van de gewijzigde Aanbestedingswet per 1 juli 2016 haalbaar is.

U kunt de FAQ hier vinden.

Door:

Madeleine Broersen, Europa decentraal

Meer informatie:

FAQ Voorlichtingsbijeenkomsten herziening Aanbestedingswet 2012, Publicatie Europa decentraal
Terugblik voorlichting Europa decentraal en PIANOo over Gewijzigde Aanbestedingswet, Europa decentraal
Rechtstreekse werking, Europa decentraal
Aanbestedingswet, Europa decentraal

Concrete stappen voor de implementatie van de Europese Agenda Stad

Het Europese Comité van de Regio’s heeft een advies aangenomen om concrete stappen te ondernemen voor het implementeren van de Europese Agenda Stad. Voor een succesvolle implementatie is het essentieel dat de EU-instellingen en de lidstaten, steden en regio’s meer betrekken bij EU wetgeving en beleid. Daarvoor is het nodig dat het proces van de Europese Agenda Stad een bindend karakter krijgt.

Implementatie

Het Comité van de Regio’s meent dat de Europese Commissie het initiatief moet nemen met betrekking tot de implementatie van de Europese Agenda Stad. De eerste vicepresident van de Commissie, Frans Timmermans, kan op die manier zorgen dat de Europese Agenda Stad en het beleid betreffende betere regelgeving goed op elkaar aansluiten.

Ook stelt het Comité van de Regio’s dat de betrokkenheid van steden en regio’s bij de implementatie van de Europese Agenda Stad een belangrijke factor is voor het slagen van dit beleid. Steden en regio’s zouden hierbij kunnen aangeven hoe zij de Europese wetgeving ervaren vanuit hun visie en praktijk. Hierdoor kan de betreffende wetgeving en de implementatie daarvan worden aangepast. Verder kunnen stedelijke gebieden zelf initiatieven starten of deelnemen aan bestaande initiatieven. Zo is bijvoorbeeld eind maart het huisvestingspartnerschap gesloten, waardoor betaalbare en duurzame huisvesting moet worden gerealiseerd.

Concrete stappen

De Europese Agenda Stad en het Pact van Amsterdam beginnen steeds meer vorm te krijgen. Daarom hebben steden en regio’s op 7 april 2016 tijdens de plenaire vergadering van het Comité van de Regio’s een advies aangenomen, genaamd “Concrete stappen voor de implementatie van de Europese Agenda Stad.” Onderdeel daarvan is dat de Europese Agenda Stad een bindend karakter krijgt, zodat EU instellingen en lidstaten zich daadwerkelijk toewijden aan deze doelstellingen. De voorzitter van het Comité van de Regio’s, Markku Markkula, was verheugd dat deze eerste stap in het toewerken naar de start van de Europese Agenda Stad is bereikt onder het Nederlands Voorzitterschap van de Europese Unie.

Europese Agenda Stad

De Europese Agenda Stad stelt als doel om slimme, duurzame en inclusieve groei te realiseren voor stedelijke gebieden. Steden en stedelijke gebieden worden dan ook actief betrokken bij het creëren van beleid in het kader van de Europese Agenda Stad. De desbetreffende steden nemen hierbij zelf het initiatief. Door middel van het aangaan van partnerschappen sluiten zij samenwerkingsovereenkomsten met andere steden en organisaties.

Pact van Amsterdam

Het Pact van Amsterdam wordt gezien als het belangrijkste middel voor het bereiken van de Europese Agenda Stad. Het Pact zal op 30 mei 2016 door de Europese ministers in Amsterdam worden gesloten en markeert het begin van de implementatiefase van de Europese Agenda Stad. De inzet is een driejarig actieplan dat wordt uitgewerkt in 12 thematische partnerschappen. Deze moeten de belangrijkste Europese stedelijke vraagstukken adresseren, zoals migratie, sociale inclusie, innovatie door kleine en middelgrote ondernemingen en het milieu. In de praktijkvraag van deze week, wordt nader ingegaan op het partnerschap Luchtkwaliteit.

Door:

Petra Werkman en Zana Sami, Europa decentraal

Bron:

Nieuwsbericht ‘Regions and cities want the EU Urban Agenda to be a binding process,’ Comité van de Regio’s

Meer informatie:

Thema ‘Nederlands EU-Voorzitterschap,’ Europa decentraal
Urban Agenda, Europa decentraal
Column ‘Op pad voor een Europese Agenda Stad,’ Europa decentraal
Nieuwsbericht ‘Eerste partnership Europese Agenda Stad ondertekend,’ Huis van de Nederlandse Provincies
Praktijkvraag ‘Wat is het verschil tussen de Europese Agenda Stad en de Agenda Stad?’ Europa decentraal
Nieuwsbericht ‘Inzet Nederlands EU-Voorzitterschap voor Europese Agenda Stad,’ Huis van de Nederlandse Provincies
Nieuwsbericht ‘Pact van Amsterdam op de goede weg,’ Nederlands EU-Voorzitterschap 2016
Evenement ‘CoR Forum on the EU Urban Agenda,’ Comité van de Regio’s

Europese stakeholders van bio-economie lanceren manifest tijdens bijeenkomst in Utrecht

Op 12 en 13 april jl. organiseerde het Nederlands voorzitterschap van de Raad een bio-economie conferentie voor Europese belanghebbenden. Gedurende de tweedaagse bijeenkomst zijn belangrijke stappen gezet richting een Europees manifest dat uiteindelijk van invloed is op de hernieuwde bio-economie strategie van de EU.

Evenement

De ‘bioeconomy stakeholders conference’ werd voor de vierde keer georganiseerd als onderdeel van de bio-economie strategie van de Europese Commissie. Het doel van de conferentie was het identificeren van kansen voor een versnelde transitie van een lineaire economie gebaseerd op fossiele brandstoffen, naar een circulaire economie gebaseerd op biobrandstoffen. Ook de barrières in deze overgang worden verkend. Zo’n 300 belanghebbenden uit Europese (mede)overheden, bedrijven, kennisinstellingen  en het maatschappelijk middenveld ontmoetten elkaar in Utrecht.

Sprekers

Keynote sprekers zoals Robert-Jan Smits (DG voor onderzoek en innovatie, Europese Commissie), Louise Fresco (voorzitter Raad van Bestuur, Wageningen Universiteit) en Markku Markkula (president van het Europees Comité van de Regio’s) gaven hun visie op de stappen naar een bio economie. “Nederland is een van de toonaangevende landen in de transitie naar een bio-economie”, aldus Smits. Hij benadrukte vervolgens dat als de EU van invloed wil zijn op de ontwikkelingen in de bio economie, dan moet er meer geïnvesteerd worden.

Louise Fresco onderschrijft deze noodzaak. Investeringen in het optimaliseren van fotosynthese voor de biobased economie en het gebruik van biomassa in onze economieën zijn vereist. Volgens Fresco is de bio-economie het optimaliseren van de biomassa die reeds bestaat. Veel landmassa is niet geschikt voor voedsel en kan gebruikt worden in de bio-economie, en 90% van de biomassa ligt in de zee. Innoveren is essentieel, alsook een continue dialoog tussen onderzoekers en de maatschappij.

Bio-economie

De overgang naar een duurzame en circulaire bio-economie onafhankelijk van fossiele brandstoffen is onvermijdelijk. Door deze transitie kan de EU tegemoet komen aan uitdagingen zoals klimaatverandering, voedselzekerheid, ontbossing en de groei en banen agenda. Een bio-economie draagt op positieve wijze bij aan het behalen van de Millennium ontwikkelingsdoelen. De bio-economie heeft tevens veel sociaal economische invloed, het creëert banen in plattelandsgebieden en maakt industrieën meer concurrerend.

Europese bio-economie strategie

De huidige EU bio-economie strategie dateert uit 2012, hoofddoel daarin is het stroomlijnen van diverse beleidsmaatregelen op het gebied van duurzaamheid en bio-economie. De Europese Commissie heeft in 2016 een herziening van de bio-economie strategie gepland. Dit biedt een kans voor een nieuwe politieke impuls en oriëntatie. Stakeholders bijeenkomsten zoals deze in Utrecht en het daar gepresenteerde manifest zijn zeer belangrijk als input bij deze herziening.

Manifest

In dit manifest willen de stakeholders de grootste uitdagingen toelichten en de belangrijkste lijnen uitzetten voor beleidshervormingen. De stakeholders zijn overtuigd dat Europa een leider kan zijn op gebied van duurzame bio-economie. Europese (mede)overheden en bedrijven moeten investeringen in R&D, duurzame productie, innovatie, het opschalen van industrieën en betere regelgeving. Ook de connectiviteit tussen verschillende sectoren moet verbeteren, er moet rekening worden gehouden met de gehele keten (productie en consumptie).

Regionale verantwoordelijkheid

In het manifest is duidelijk de rol van regionale en lokale overheden benoemd. Europese steden en regio’s moeten een sleutelrol innemen in het verder ontwikkelen van de bio-economie. Er moet een koppeling gemaakt worden tussen regionale bio-economie strategieën en slimme specialisaties, waardoor nieuwe waardeketen ontstaan en werkgelegenheid kan worden gecreëerd. Gedeputeerde van de provincie Zuid-Holland en rapporteur Bioeconomy namens het Comité van de Regio’s, Rogier van der Sande, was bij de bijeenkomst en blijft als waarnemer nauw betrokken bij ontwikkelingen in het manifest.

HNP seminar 26 mei

De ontwikkeling van de bio-economie is sterk verbonden met het circulaire economie pakket wat in december 2015 door de Europese Commissie is gepresenteerd. Deze link, interessante voorbeelden uit de Nederlandse praktijk en de visies van de Europese Commissie en het Europees Parlement worden besproken tijdens het seminar ‘Towards a resource efficient and low emission circular economy – Regions showing innovative solutions’. Dit wordt op 26 mei 2016 door het Huis van de Nederlandse provincies in Brussel georganiseerd. Noteer deze datum, 26 mei 2016, alvast in de agenda.

Door:

Ilse Buijs, Huis van de Nederlandse Provincies

Bronnen:

Persbericht ‘European Bioeconomy manifesto launched in Utrecht’, EU2016NL
Nieuwsbericht ‘Verslag eerste dag Bioeconomy Utrecht 2016’, Biobasedeconomy.nl

Meer informatie:

Website, Bioeconomy Stakeholder Conference Utrecht 2016
Manifest, European bioeconomy manifesto – building blocks
Bio-economie strategie, Europese Commissie

Nederland presenteert zich tijdens Innovatie Expo 2016 als duurzame stedelijke delta

In het kader van het Nederlands voorzitterschap vond op 14 april jl. het grootste innovatie evenement van Nederland plaats. In en rond het Eye Filmmuseum in Amsterdam toonden zo’n 200 exposanten hun innovatieve projecten. Centraal thema in de bijeenkomst was de rol van steden en stedelijke gebieden als aanjager van innovatie en duurzaamheid.

Smart cities

Nederland profileerde zich tijdens het evenement als een groene, creatieve megastad die vooroploopt in het ontwikkelen van innovaties zoals fotonica, zelfrijdende auto’s en biobased producties. In 2050 leeft naar verwachting 80% van de wereldbevolking in steden. Deze steden zorgen vervolgens dus voor de meeste economische groei, maar ook voor de meeste vervuilende uitstoot. Steden en stedelijke gebieden zijn dan ook de sleutel tot een goede energietransitie, zegt Manon Janssen (Nederlandse topsector Energie en CEO van Ecorys).

Er moet daarom meer aandacht komen voor lokale en regionale energiestrategieën, aldus Lian Merkx (VNG). De transitie naar een duurzame stad leidt tot meer werkgelegenheid en technologische innovaties, met export potentieel. De stad wordt daarom gezien als innovatiemotor.

200 exposanten

Ruim 5500 belangstellenden bezochten het innovatie evenement. Zij konden de initiatieven van 200 deelnemers bekijken. Zo was er informatie in te winnen over slimme wegen; geluidsabsorberend en recyclebaar door gebruik van bio-asfalt en uitgerust met slim gebruik van big data. Ook was er een biobased huis; een woning waarin alle materialen op een circulaire wijze zijn gebruikt.

Dit evenement sluit in focus aan bij het Nederlandse topsectoren beleid, de nationale omgevingsvisie en de (EU) agenda stad. Nederland toont aan dat het werkt aan oplossingen voor globale uitdagingen en kennis wil delen.

Innovatie Expo

Premier Rutte opende het evenement en bezocht een aantal exposanten. Minister Kamp was aanwezig om de 200^e Green deal te ondertekenen. Het initiatief voor dit innovatie evenement ligt bij de Ministeries van Infrastructuur en Milieu, Economische Zaken en Binnenlandse zaken. Bedrijfsleven, kennisinstellingen en overheid werken samen om de expo vorm te geven.

Door:

Ilse Buijs, Huis van de Nederlandse Provincies

Bronnen:

Nieuwsbericht, website Innovatie Expo
Persbericht, Innovatie Expo

Meer informatie:

Nieuwsbericht ‘Eerste internationale Green Deal gesloten ter bevordering van circulaire economie,’ Huis van de Nederlandse Provincies
Nieuwsbericht ‘Green Deals blijken van belang voor groene groei,’ Europa decentraal

Column Bas Verkerk: ’30 mei 2016: Europese dag van de stad’

Het wordt tijd dat de EU onderkent dat de steden een belangrijke rol spelen bij het realiseren van zowel groei en banen, als duurzaamheid en zorg voor onze burgers. Met drie belangrijke bijeenkomsten op 30 mei a.s. in Amsterdam is er een mooi platform geschapen om die rol bij de EU-instellingen onder de aandacht te brengen.

Inmiddels is het Nederlandse EU-voorzitterschap alweer ruim over de helft. Hoewel we in Nederland bitter weinig van het EU-voorzitterschap meekrijgen, kijkt Europa nadrukkelijk naar ons voor het oplossen van een aantal prangende kwesties. Ook in het debat over de Europese stedelijke agenda kijken onze Europese partners naar Nederland. Als we in deze langlopende discussie een stap vooruit kunnen zetten, is het nu. Van de volgende voorzitterschappen (Slowakije, Malta en het VK) wordt op dit punt niet veel verwacht. Daarom wordt er veel belang gehecht aan het Pact van Amsterdam, een verklaring waarin de stad centraal staat.

Het Pact van Amsterdam wordt vastgesteld tijdens een informele ministersbijeenkomst op 30 mei. Dit Pact moet tot een concrete invulling van de EU Urban Agenda leiden. In Brussel wordt al twee decennia lang gediscussieerd over het belang van steden voor Europa. Niemand kan eraan voorbij dat Europa zijn steden hard nodig heeft om haar eigen beleidsdoelstellingen te halen. Of het nu gaat om economische groei en innovatie, of het integreren van vluchtelingen, de steden zijn onmisbaar om hier resultaat te boeken.

Maar hoewel er wel een Europees landbouwbeleid is met een aparte pijler voor het platteland, bestaat er geen Europees stedenbeleid. Dat kan niet! Het is daarom de hoogste tijd voor een EU Urban Agenda die er uiteindelijk toe leidt dat de EU-instellingen meer rekening houden met de uitvoerbaarheid van beleid in een stedelijke omgeving.

Het verankeren van de stedelijke dimensie in EU-beleid heb ik eerder ‘urban mainstreaming’ genoemd. Ik had de eer om in 2014 namens het Comité van de Regio’s een advies op te stellen over de Urban Agenda. Het doet mij deugd dat de wensen uit dat advies – betere regelgeving (better regulation), een betere stedelijke dimensie in EU-fondsen (better funding) en meer kennisdeling (better knowledge) – de leidraad vormen voor het Pact van Amsterdam. Daarmee wordt de meerwaarde van het Comité aangetoond: door vroeg in het debat met een advies te komen, kan het Comité het debat beïnvloeden en een lokaal-regionale invalshoek aan het Brusselse debat toevoegen.

Op 30 mei a.s. organiseren het Comité van de Regio’s, VNG, IPO, Amsterdam en Noord-Holland gezamenlijk in de Westergasfabriek in Amsterdam het Forum over de EU Urban Agenda. Dit event vindt tegelijkertijd plaats met de informele ministersbijeenkomst over het Pact. Daarnaast vind op 30 mei a.s. ook nog een conferentie van stadsmakers in onze hoofdstad plaats. 30 mei wordt hierdoor als het ware de Europese dag van de stad. Een mooie gelegenheid om een statement te maken en flinke stap te zetten op weg naar een echte stedelijke agenda voor Europa.

Door:

Bas Verkerk, Burgemeester van Delft en lid van het Europese Comité van de Regio’s

Wat houdt het partnerschap luchtkwaliteit in?

Onze gemeente wil de luchtkwaliteit in de stad verbeteren en loopt nu tegen barrières aan. Onlangs las ik iets over het partnerschap luchtkwaliteit in relatie met het EU voorzitterschap. Wat houdt dit partnerschap luchtkwaliteit precies in en wat gaan gemeenten in Nederland hiervan merken?

Antwoord in het kort

Partnerschappen vormen een onderdeel van het Pact van Amsterdam, dat op 30 mei 2016 tijdens de informele ministeriële bijeenkomst over stedelijke ontwikkeling zal worden gesloten. De komende drie jaar zullen twaalf partnerschappen met verschillende geprioriteerde thema’s aan de slag gaan om een actieplan op te stellen. Eén van de twaalf partnerschappen betreft het partnerschap luchtkwaliteit. Dit heeft als doel het verbeteren van de luchtkwaliteit in steden in Europa. De doelstelling van dit partnerschap is dat voor steden in Europa, dus ook Nederlandse gemeenten, concrete aanbevelingen gedaan zullen worden die steden kunnen gebruiken in de verbetering van de luchtkwaliteit.

Wat zijn partnerschappen?

Op 21 oktober 2015 hebben de Europese Commissie en de lidstaten in Luxemburg de thema’s van de Urban Agenda vastgesteld. Nederland richt zich tijdens het Europese voorzitterschap op de verdere uitvoering van de Urban Agenda en het traject van Better Regulation. In het kader van de realisatie van de EU Urban Agenda zal het Pact van Amsterdam worden gesloten. Eén van de elementen van het Pact van Amsterdam is het creëren van thematische partnerschappen. In deze partnerschappen werken de vertegenwoordigers van Europese regio’s, steden, lidstaten, de Europese Commissie en andere stakeholders samen om de stedelijke dimensie op het relevante Europese politieke niveau te vergroten.

De doelstellingen in onder andere de EU Urban Agenda en bijvoorbeeld ook de Europa 2020-strategie kunnen niet behaald worden zonder actieve betrokkenheid van steden en stedelijke gebieden. Achtergrond bij dit belang van stedelijke betrokkenheid (en dus partnerschappen) in de uitwerking van genoemde Europese doelstellingen is onder andere het feit dat een groot deel van de Europese bevolking in steden woont. Op dit moment is dat 66% van de Europese populatie en in 2050 naar verwachting zelfs 80%.

Vier partnerschappen zijn al van start gegaan:

• Luchtkwaliteit (gecoördineerd door het ministerie van Infrastructuur en Milieu van Nederland)
• Huisvesting (gecoördineerd door de ministry of Transport, Construction and Regional Development van Slowakije)
• Inclusie van migranten en vluchtelingen (gecoördineerd door de gemeente Amsterdam)
• Armoede in de stad (gecoördineerd door Federal Urban Policy van België en Commissariat General a L’egalité des Territoires van Frankrijk)

De partnerschappen formuleren en onderzoeken de meest prangende zaken met betrekking tot de specifieke thema’s. Elk partnerschap onderzoekt de volgende elementen:
(1) betere regelgeving;
(2) beter gebruik van financiële instrumenten; en
(3) betere kennisuitwisseling.

Het onderzoek van de partnerschappen loopt over een periode van drie jaar en wordt in drie fases doorlopen: de verkennende fase, de actie fase en de evaluatie fase.

Partnerschap luchtkwaliteit

Één van de thema’s van de Urban Agenda is luchtkwaliteit. Dit partnerschap is, onder leiding van het ministerie van Infrastructuur en Milieu, eind 2015 van start gegaan. De volgende partijen maken onderdeel uit van dit partnerschap: London, Helsinki, Milaan, Utrecht, Constanta, Nederland, Kroatië, EC (DG Regio, Energy, Research, Agriculture, Growth, Move, Environment, JRC), Eurocities, Duisburg (representeert Consortium Clean Air Ruhr Area), HEAL, URBACT.

Wat is het doel van het partnerschap luchtkwaliteit?

Er zijn al drie bijeenkomsten binnen het partnerschap luchtkwaliteit geweest. Naar aanleiding van deze bijeenkomsten zijn de doelen van het partnerschap geformuleerd:

• Identificeren van regelgeving die niet (voldoende) aansluit bij de praktijk van het verbeteren van de luchtkwaliteit en het identificeren van financieringsmogelijkheden.
• Verbeteren van beleidsmogelijkheden om de luchtkwaliteit in steden te verbeteren.
• Luchtkwaliteit en ‘de gezonde stad’ hoger op de EU agenda krijgen als onderdeel van de Urban Agenda.
• Uitwisselen van kennis en best practices.

Om deze doelen te kunnen bereiken heeft het partnerschap vier actiepunten benoemd om de verschillende fases te doorlopen. Voor ieder actiepunt wijst het partnerschap één of twee van de partners aan als coördinator. Voor het eerste jaar zijn in ieder geval de volgende doelen geformuleerd:

• Stap 1: situatie per stad modelleren. Onderzocht moet worden wat de belangrijkste bronnen zijn van luchtvervuiling. Daarnaast worden ook de meest kosteneffectieve maatregelen om luchtkwaliteit te verbeteren in kaart gebracht.
• Stap 2: in kaart brengen van regelgeving en financiering. Het partnerschap onderzoekt Europese regelgeving die de verbetering van de luchtkwaliteit kan belemmeren. En indien mogelijk, wordt ook nationale en regionale regelgeving van de partners onderzocht.
• Stap 3: aanbevelingen voor best practices met betrekking tot luchtkwaliteit. Voor deze stap worden de verzamelde gegevens uit stap 1 en 2 gebruikt en worden, indien mogelijk, aanvullende best practices toegevoegd vanuit literatuur of inbreng van partijen buiten het partnership.
• Stap 4: een guideline opstellen die gebruikt kan worden voor het opstellen van een actieplan voor stedelijke luchtkwaliteit. En naast een guideline wordt aan het eind van het partnerschap ook een rapport opgeleverd met aanbevelingen over regelgeving omtrent luchtkwaliteit.

Het partnerschap heeft tot doel het actieplan en de resultaten uit de verschillende acties publiek te delen. Er wordt momenteel nog nagedacht over een goede methode om deze informatie te delen. Updates over de vorderingen van het partnership zijn voorlopig te vinden op http://urbanagenda.nl/partnerships/air-quality/.

Waar zijn de Europese regels omtrent luchtkwaliteit vastgelegd?

In 2008 is richtlijn 2008/50/EG betreffende de luchtkwaliteit en schonere lucht voor Europa vastgesteld. Deze richtlijn is in Nederland geïmplementeerd in de Wet milieubeheer (Wm). Daarnaast is ook de Wet algemene bepalingen omgevingsrecht (Wabo) van toepassing op luchtkwaliteit in Nederland. Verder kennen we in Nederland het Nationaal Samenwerkingsprogramma Luchtkwaliteit (NSL). Met dit programma laat Nederland zien hoe zij de grenswaarden voor onder andere stikstofdioxide (NO2) en fijnstof (PM10), die door de Europese Unie zijn vastgesteld, gaat realiseren.

Vervolg

Het partnerschap werkt momenteel aan het finaliseren van het actieplan en een voor de uitvoering ervan bijbehorende tijdsplanning. Op 30 mei aanstaande, tijdens de informele ministeriële bijeenkomst over stedelijke ontwikkeling, waar het ‘Pact van Amsterdam’ wordt gesloten, wordt ook het actieplan van het partnerschap luchtkwaliteit gepresenteerd. In het vervolg daarop komt het partnerschap om de zes maanden bij elkaar om verder uitvoering te geven aan het actieplan, dat over drie jaar gerealiseerd moet zijn.

Door:

Madeleine Broersen, Europa decentraal

Meer informatie:

De Urban Agenda, Europa decentraal
Urban Agenda
Partnerschappen
Pact van Amsterdam
Nederlands EU-voorzitterschap 2016