De Europese Ster

De onzichtbare slagbomen bij de Duitse grens

Duitsland is van plan om per 1 januari 2016 tol te gaan heffen op de snelwegen. De Europese Commissie kan de omstreden Duitse tolplannen mogelijk nog dwarsbomen en wil dat ook gaan doen, aldus de voorzitter van de Europese Commissie. Decentrale overheden (met name in de grensregio’s) hebben veel te maken met grensoverschrijdend verkeer. Zij verzetten zich sterk tegen de plannen van Duitsland omdat dit een negatief economisch effect zou hebben.

Duitse tolplannen

Op grond van de Duitse tolplannen moeten gebruikers van de Autobahn een heffing gaan betalen. De hoogte van de heffing wordt afhankelijk van de grootte van de auto en de belasting voor het milieu bepaald. Iedereen, ook de Duitsers zelf, moet in principe vanaf 1 januari 2016 een bijdrage betalen. Echter, een in 2014 aangenomen Duitse wet zorgt ervoor dat de heffing bij Duitse burgers in mindering wordt gebracht op de motorrijtuigenbelasting.

Bezwaren

Eurocommissaris Violeta Bulc van Verkeer heeft aangekondigd een formele inbreukprocedure te willen starten op het moment dat de wet wordt ondertekend. Met deze stap volgt Bulc de lijn van de Oostenrijkse regering die al eerder heeft gesteld dat er door de compensatie voor Duitse automobilisten sprake is van ”indirecte discriminatie op grond van staatsburgerschap”. Dit kan het geval zijn, omdat Duitsland wel compensatie beschikbaar stelt voor haar eigen burgers maar niet voor de weggebruikers uit andere lidstaten. Ook Nederland is tegen de tolheffing omdat dit volgens minister Melanie Schultz (Infrastructuur&Milieu) een nieuwe barrière creëert voor grensoverschrijdend verkeer.

Decentrale relevantie

In de gemeenten langs de Nederlands-Duitse grens heerst onrust over het geplande tolgeld voor personenauto’s. 129 Nederlandse en Duitse gemeenten in de grensstreek hebben daarom de Duitse verkeersminister Alexander Dobrindt  gevraagd op om te stoppen met het tolplan. Het Duitse plan tot tolheffing op alle wegen zou zorgen voor grote nadelen voor het toerisme, de arbeidsmarkt en voor de samenwerking van ziekenhuizen en onderwijs in de grensstreek.

Non-discriminatie

Volgens art. 18 VWEU is discriminatie op grond van nationaliteit verboden. Goederen, diensten kapitaal of personen uit andere lidstaten mogen, in beginsel, niet anders worden behandeld dan deze uit het eigen land. Er is sprake van indirecte discriminatie als er geen direct onderscheid naar nationaliteit wordt gemaakt, maar een maatregel wel tot gevolg heeft dat met name buitenlandse marktdeelnemers benadeeld worden. EU-bewoners moeten zich vrij kunnen bewegen en vestigen in de hele EU zonder onderscheid naar staatsburgerschap, zo bepaalt de EU-wetgeving

Bevoegdheden Europese Commissie

Ook Commissievoorzitter Juncker heeft ernstige bezwaren tegen de Duitse plannen en dreigt daarom met het opstarten van een formele inbreukprocedure. Het toezicht op de naleving van de Europese regelgeving is één van de belangrijkste taken van de Europese Commissie.  De Commissie is echter niet verplicht om een inbreukprocedure te starten en kan in iedere fase van de procedure afzien van de voortzetting ervan, ze beschikt namelijk over een ruime discretionaire bevoegdheid. In het ernstigste geval kan dit uiteindelijk leiden tot een veroordeling van Duitsland door het Europese Hof van Justitie.

Formele inbreukprocedure bij het Hof

Voordat wordt overgegaan tot een formele inbreukprocedure, probeert de Europese Commissie aan de hand van dialoog met de lidstaten tot een snelle afwikkeling te komen. Tot op heden is er sprake van dialoog, maar ingewijden van de Commissie verwachten dat de formele inbreukprocedure toch van start zal gaan. Deze formele inbreukprocedure is zeer omvangrijk en kan jaren duren, indien deze volledig wordt doorlopen. Kort gezegd komt het erop neer dat de procedure uit twee elkaar opvolgende (administratieve) fases bestaat met daarna de mogelijkheid om een beroep bij het hof in te stellen indien de eerste fase niet afdoende is gebleken (juridische beroepsfase).

Mogelijke gevolgen van uitspraak Hof

Mocht de Duitse tolkwestie uiteindelijk in de beroepsfase belanden, dan kan dit grote gevolgen voor Duitsland hebben. Indien het Hof in zijn arrest tot de conclusie komt dat een lidstaat zijn verplichtingen uit het EU verdrag niet of niet voldoende is nagekomen, is deze lidstaat gehouden die maatregelen te nemen die nodig zijn om de inbreuk te beëindigen (art. 260 VWEU). Als hier geen gehoor aan wordt gegeven wordt er een nieuwe inbreuk begaan doordat de plicht niet is nagekomen. Artikel 260 lid 2 bevat voor deze gevallen een dwangmechanisme, zodat boetes aan de lidstaat kunnen worden opgelegd. Hoewel het in deze kwestie nog lang niet zo’n vaart loopt, is het wel de vraag of de wet nog wel, zoals beoogd, per 2016 in werking kan treden. Wellicht biedt het Europees recht daarom een uitkomst voor gemeenten in de grensregio’s indien de procedure ervoor zorgt dat de Duitse plannen worden gewijzigd.

Door:

Paul Zondag en Lukas Ament, Europa decentraal

Bron:

NRC

Meer informatie:

Dossier Vrij Verkeer, Europa decentraal
Dossier Europees recht en beleid decentraal, Europa decentraal
Inbreukprocedures, Europa decentraal
Inbreukprocedures, Europese Commissie
Vignetten plakken of een uniform tolstelsel voor Europa?, Europese Ster (november 2014)

Uitvoering Europese Kaderrichtlijn water blijkt moeilijke bestuurlijke opgave

Op 27 mei jl. heeft het ministerie van Infrastructuur en Milieu een bestuurlijke conferentie gehouden. Tijdens die conferentie hebben het Rijk, decentrale overheden en belangenorganisaties gesproken over de uitvoering van de Europese Kaderrichtlijn water. Dit blijkt in de praktijk een moeilijke bestuurlijke opgave waarbij een strakkere regie van het Rijk nodig is.

Kaderrichtlijn Water

Sinds 2000 is de Europese Kaderrichtlijn Water van kracht. Deze moet ervoor zorgen dat de kwaliteit van het oppervlakte- en grondwater in Europa op orde is en blijft. In Nederland zijn het Rijk, decentrale overheden en maatschappelijke organisaties samen verantwoordelijk voor voldoende en schoon water. Omdat er verschillende partijen betrokken zijn bij het realiseren van de doelen die onder de Kaderrichtlijn vallen, is het soms lastig om een gezamenlijke strategie te volgen.

Decentrale overheden

Op de conferentie waren diverse presentaties te zien van onder andere provincies en waterschappen. Gedeputeerde Josan Meijers van de provincie Overijssel gaf de aftrap van de conferentie namens de provincies. Zij pleitte voor realistische doelen en het stellen van prioriteiten.

De waterschappen drongen aan op een betere uitvoering van het bestaande beleid voor mest en bestrijdingsmiddelen. Hennie Roorda, lid van het dagelijks bestuur van de Unie van Waterschappen, gaf aan dat er voldoende middelen zijn om de landbouw en de tuinders tegemoet te treden zoals het nieuwe Programma Aanpak Stikstof en de Nota duurzame gewasbescherming. Daarnaast wees Roorda op het feit dat boeren aanspraak kunnen maken op het plattelandsontwikkelingsprogramma (POP3).

Strakke regie Rijk

Omdat verschillende belangen het vaak lastig maken om één lijn door te voeren in de uitvoering van de Kaderrichtlijn Water, waren alle partijen het erover eens dat het Rijk een strakkere regie moet nemen.

Verplichtingen en mogelijkheden

De Europese Kaderrichtlijn water brengt veel verplichtingen voor decentrale overheden met zich mee, maar biedt tegelijkertijd mogelijkheden voor de zuivering van de Nederlandse wateren. Omdat Nederland relatief laag gelegen is, is de waterkwaliteit voor een groot deel afhankelijk van buitenlandse stromen. Door de richtlijn moeten buurlanden ook aan bepaalde waterkwaliteitseisen voldoen, waardoor er minder vervuild water ons land in stroomt.

Door:

Jonneke Huijser en Merit van Veen, Europa decentraal

Bron:

Waterforum

Meer informatie:

Water, Milieu en Klimaat, Europa decentraal
Maatregelen waterkwaliteit, Rijkswaterstaat
De Kaderrichtlijn Water – in ieders belang, Rijkswaterstaat
Nieuws, concrete maatregelen waterkwaliteit, Vewin

Seminar circular economy: een integrale aanpak nastreven

Het HNP, het Ministerie van Economische Zaken en het Ministerie van Infrastructuur en Milieu organiseerden op 4 juni samen met de Nederlandse Permanente Vertegenwoordiging een seminar over de circular en biobased economy. De uitkomsten van deze bijeenkomst worden gebruikt in de Nederlandse reactie op de consultatie over circular economy die de Commissie heeft gelanceerd.

Ruim 120 deelnemers namen deel aan het seminar dat werd gehouden in de Nederlandse Permanente Vertegenwoordiging. In twee rondes namen negen sprekers met kennis over de circular economy plaats op het podium, waaronder zes sprekers uit het bedrijfsleven.

Moderators

Het seminar werd gemodereerd door Rogier van der Sande (Gedeputeerde Zuid-Holland en rapporteur bioeconomie in het Comité van de Regio’s) en Stephan Raes (Hoofd Economische Zaken van de Nederlandse Permanente Vertegenwoordiging).

Integrale aanpak

Het HNP, het Ministerie van Economische Zaken en het Ministerie van Infrastructuur en Milieu willen een integrale strategie voor de kringloopeconomie. Rogier van der Sande benadrukte in zijn introductie: “Het debat over circular economy  gaat niet alleen om recycling en afvalverwerking. Het debat moet gaan over de hele waardeketen en koppelingen met andere sectoren zoals de bioeconomie.”

Rol voor decentrale overheden

Françoise Bonnet van de Association for Cities and Regions for Recycling and Sustainable Resource Management (ACR+) ziet hier een belangrijke rol weggelegd voor de decentrale overheden. “Zij staan het dichtst bij de burger, met lokale initiatieven kan het gedrag worden aangepast.”

Langetermijnbeleid

Dorette Corbey, voorzitter van de Commissie Duurzaamheidsvraagstukken Biomassa, ziet een faciliterende rol voor overheden.  “Voer een langetermijnbeleid, aangezien een stabiel beleidskader zeker belangrijk is voor het bedrijfsleven.”

Adviezen bedrijfsleven

Vanuit het bedrijfsleven kwamen een aantal concrete adviezen hoe de regio’s en de Europese Commissie de problemen die zij tegenkomen kunnen aanpakken:

·         Verbeter de huidige wet- en regelgeving
·         Geef ruimte voor nieuwe innovaties
·         Spreek bindende ondergrenzen af
·         Stimuleer recycling

“En geef ons de tijd om te veranderen”, voegde Ward Mosmuller van DSM toe. “Verandering komt niet in één nacht tijd.”

Samenwerking

Tijdens de bijeenkomst zagen vele sprekers een sleutelrol voor samenwerking. John Vernooij van afvalverwerkingsbedrijf Omrin gaf als voorbeeld het plastic bakje waarin vlees wordt verpakt. “Met infrarood worden deze bakjes gesorteerd, maar die plastic vleesbakjes werden er niet uitgepikt. Nu hebben we en afspraak met Albert Heijn gemaakt. Zij hebben hun bakjes nu zo gemerkt dat we hun bakjes er wel uit kunnen filteren.”

Ger Spork van Smart Delta Resources Platform gaf ook een aantal voorbeelden over de mogelijke uitwisselingen in de Delta regio. Waar het ene bedrijf restproducten en gassen moet verbranden, kunnen andere bedrijven deze als bron van energie gebruiken.  “Er is alleen een gebrek aan infrastructuur, zoals pijpleidingen” zei Spork.

Consultatie

De Europese Commissie heeft een consultatie over de circular economy gelanceerd. Deze consultatie sluit op 20 augustus 2015. Alle betrokkenen kunnen een reactie indienen. Eind dit jaar wordt een nieuw initiatiefvoorstel van de Europese Commissie verwacht.

Door:

Roxanne Koenis, Huis van de Nederlandse Provincies

Meer informatie:

Consultatie circular economy, Europese Commissie
Presentatie Erwin Vink
Presentatie Ger Spork
Presentatie Ward Mosmuller
Presentatie Roland Amoureus
Presentatie John Vernooij

Europese Commissie presenteert resultaten consultatie Urban Agenda

De Europese Commissie presenteerde op 2 juni tijdens het CITIES Forum in Brussel de uitkomsten van de consultatie over de EU Urban Agenda en het Commission Staff working Document. Volgens de uitkomsten van de consultatie gaat deze agenda voor een groot deel over betere regelgeving, de portefeuille van de Nederlandse eurocommissaris Frans Timmermans.

Consultatie

In de zomer van 2014 publiceerde de Europese Commissie een consultatie over de EU Urban Agenda, waarmee ze de behoefte aan, gewenste inhoud en vorm van de EU Urban Agenda wilden inventariseren. Tijdens het tweede CITIES Forum presenteerde eurocommissaris Crețu (Regionaal beleid en stedelijke ontwikkeling) de uitkomsten van de consultatie.

Conclusies

Belangrijkste conclusies zijn dat de Urban Agenda zich op een beperkt aantal prioriteiten moet richten: smart, duurzaam en inclusief. Bovendien moet de agenda leiden tot beter uitvoerbare regelgeving door onder meer een betere en vroegere betrokkenheid van steden en stedelijke gebieden in het beleidsvormingsproces, en een betere coherentie tussen het veelal sectorale EU-beleid. Tijdens een stemming op het CITIES Forum kwam het bevorderen van economische groei en werkgelegenheid als belangrijkste actuele thema voor de Urban Agenda naar voren.

Geen nieuwe regelgeving

Crețu verklaarde tijdens het CITIES Forum dat er op basis van de consultatie geen behoefte is aan nieuwe regelgeving, beleid of beleidsinstrumenten, maar dat het gaat om bestaande structuren en instrumenten beter te benutten. Dit sluit nauw aan bij de doelstelling van het onlangs door de Europese Commissie gepresenteerde pakket voor betere regelgeving, dat onder auspiciën van Frans Timmermans is opgesteld.

Samenwerking

Een nieuw partnerschap tussen steden, regio’s, lidstaten en de EU was een veel gehoorde wens tijdens het forum. Bas Verkerk, burgemeester van Delft en rapporteur van het Comité van de Regio’s over de Urban Agenda, riep lidstaten en de EU-instituties op om hindernissen weg te nemen voor een betere samenwerking tussen steden, regio’s, lidstaten en de Europese instellingen. “Er is behoefte aan politiek leiderschap om bestaande structuren te doorbreken en partijen dichter bij elkaar te krijgen,” aldus Verkerk.

EU-Voorzitterschap Nederland

Letland, Luxemburg en Nederland zullen zich tijdens hun EU-voorzitterschappen bezighouden met de verdere uitwerking van de EU Urban Agenda. Nederland is van plan om tijdens zijn voorzitterschap het belang van de stedelijke dimensie in EU-beleid verder vast te leggen in een verklaring van Amsterdam.

Urban Innovative Actions

Tenslotte werd op het eind van het forum aangekondigd dat er in het najaar fondsen beschikbaar zullen komen voor Urban Innovative Actions. Het gaat dan om innovatieve oplossingen voor prioritaire stedelijke vraagstukken, die ook voor andere steden of stedelijke gebieden interessant kunnen zijn om over te nemen.

Het fonds zal € 371 miljoen omvatten. Per project zal er maximaal € 5 miljoen beschikbaar zijn, met een cofinancieringspercentage van maximaal 80%. Projecten mogen maximaal 3 jaar duren en een project moet in ieder geval betrekking hebben op 50.000 inwoners (samenwerking tussen meerdere steden of in een stedelijk gebied is toegestaan). Meer informatie over deze Urban Innovative Actions is in het najaar beschikbaar.

Door:

Bas van den Barg, VNG, en Paul Engelen, Huis van de Nederlandse Provincies

Meer informatie:

Resultaten van de openbare consultatie over de EU Urban Agenda, Europese Commissie
Commission staff working document, Europese Commissie
Informatie over de Europese stedelijke dimensie, Europese Commissie
Publicatie The urban dimension of EU policies – key features of an EU Urban Agenda, Europese Commissie
Overzicht Smart Cities, Europese Commissie

Eurocommissaris enthousiast over energierevolutie in het Noorden

Vice-voorzitter en Eurocommissaris energie-unie Šefčovič heeft op vrijdag 29 mei een bezoek gebracht aan Noord-Nederland en Nedersaksen. Tijdens het bezoek stonden de grensoverschrijdende duurzame energietechnologieën centraal. Šefčovič was erg enthousiast: “De regio’s geven een voorbeeld hoe de komende Europese energie-unie eruit kan zien.”

Het bezoek was onderdeel van zijn energie-unie toer. Eurocommissaris Šefčovič  zei na afloop van zijn bezoek: “Ik kwam naar deze regio om de energie-coöperatie te versterken en aan te moedigen. In plaats daarvan hebben zij mij aangemoedigd. Europa ’s energierevolutie voltrekt zich voor onze ogen.”

De energie-unie toer

Het bezoek van de Eurocommissaris aan Noord-Nederland en Nedersaksen week ietwat af van de vorige energie-unie toerbezoeken. Naast de gebruikelijke ontmoetingen met bestuurders, ging de Eurocommissaris ook op bezoek bij de organisaties en instituties die aan de wieg staan van het onderzoek, de productie en de distributie van de duurzame energietechnologieën. Eurocommissaris Šefčovič: “Wat ik zag, overtrof mijn verwachtingen”.

Bezoeken

Tijdens zijn bezoek is de Eurocommissaris onder andere rondgeleid langs de universiteiten van Oldenburg en Groningen, de offshore industrie voor de windmolenparken en het Nederlandse afvalverwerkingsbedrijf Attero.

Šefčovič was onder de indruk van de samenwerking tussen kennisinstituten, bedrijfsleven en overheden, en de grensoverschrijdende samenwerking die plaatsvindt tussen Groningen, Drenthe en Nedersaksen.

Door:

Roxanne Koenis, Huis van de Nederlandse Provincies

Bron:

Blog The emerging ‘regional power’, Blog van Maroš Šefčovič, Europese Commissie

Meer informatie:

Storify Energy Union Tour Northern-Netherlands & Lower Sachsony

Hoe tevreden bent u met de website van Europa decentraal?

De website van Europa decentraal is een belangrijke dienst van het kenniscentrum. Europa decentraal streeft naar een duidelijke en toegankelijke website. We zijn er van overtuigd dat het altijd beter kan: wij vragen u dan ook vriendelijk om deel te nemen aan een tevredenheidsonderzoek. Uw input wordt door ons zeer gewaardeerd. Hierdoor kunnen we u namelijk beter van dienst zijn. U kunt hier de korte enquête vinden.

Beloning

Europa decentraal stelt uw medewerking zeer op prijs. Daarom verloten we een tweetal taarten onder de inzendingen. Willen u en uw collega’s genieten van een heerlijke taart? Vul dan de vijf minuten durende enquête in.

Door:

Femke Salverda, Europa decentraal

Uitnodiging werken met Europa borrel 2 juli 2015

Het Europees Parlement Informatiebureau, de Europese Commissie Vertegenwoordiging in Nederland, PBLQ en kenniscentrum Europa decentraal nodigen u van harte uit voor de volgende editie van de Werken met Europa borrel op 2 juli 2015. Gemma Buters, senior communicatie-adviseur van het ministerie van Buitenlandse Zaken, en Mendeltje van Keulen, griffier en adviseur Europese Zaken van de Tweede Kamer zullen tijdens deze borrel een korte toelichting geven op het EU voorzitterschap. Meer informatie over deze borrel kunt u hier vinden.

Kan onze gemeente gebruik maken van de ‘Urban Adaptation Support Tool’?

Onze gemeente wil zich actiever gaan inzetten voor aanpassing aan klimaatverandering. In het kader hiervan willen wij een klimaatadaptatiestrategie ontwikkelen.
Op de website van de Europese Commissie hebben wij informatie gelezen over de ‘Urban Adaptation Support Tool’. Wat houdt deze tool in en kan onze gemeente bij het uitwerken van onze klimaatadaptatiestrategie ook gebruik maken van de ‘Urban Adaptation Support Tool’?

Antwoord in het kort

Ja, de gemeente kan gebruik maken van de ‘Urban Adaptation Support Tool’. Deze tool is bedoeld om decentrale overheden te helpen bij het ontwikkelen van klimaatadaptatiestrategieën. De Tool bevat praktische handvatten en kennis die decentrale overheden inzake klimaatadaptatie kunnen gebruiken. Aan de hand van een stap-voor-stap benadering worden decentrale overheden door deze tool ondersteund en begeleid in kwesties die aan de orde komen tijdens het plannen en implementeren van klimaatadaptatiestrategieën. Ook bevat de tool een uitgebreide database met daarin literatuur en andere informatiebronnen over elke fase van de tool.

Klimaatadaptatie

De EU heeft voor zowel het tegengaan van klimaatverandering als aanpassing aan klimaatveranderingen (klimaatadaptatie) beleidsstukken opgesteld. Klimaatverandering moet zoveel mogelijk verminderd worden, maar de lidstaten van de EU, waaronder Nederland, moeten ook klimaatbestendig gemaakt worden en zich aan kunnen passen aan bepaalde veranderingen in het klimaat, zoals aan de stijging van de zeespiegel. Voorbeelden van maatregelen voor klimaatadaptatie zijn het ophogen van dijken, het aanpassen van waterreserves en het aanpassen van bouwvoorschriften. Taken waar decentrale overheden mee gemoeid zijn.

EU-Strategie: rol voor gemeenten

In 2013 heeft de Commissie een EU-strategie voor aanpassing van de EU aan de klimaatverandering gepubliceerd. Gemeenten spelen een belangrijke rol in de uitvoering van de voorstellen voor aanpassing aan klimaatveranderingen in de EU. Voorbeelden hiervan zijn de verplichting voor decentrale overheden tot energiebesparing in gebouwen en het verzwaren van dijken. De Commissie is dan ook van mening dat op lokaal, regionaal, nationaal en Europees niveau actie moet worden ondernomen op de impact van klimaatverandering.

Mayors Adapt-initiatief

Om steden te ondersteunen in de aanpassing aan klimaatverandering heeft de Europese Commissie in maart 2014 het ‘Mayors Adapt’-initiatief opgezet. Steden die zich hierbij aansluiten dienen een bijdrage te leveren aan de algemene doelstelling van de voornoemde EU klimaataanpassingsstrategie door het ontwikkelen van een uitgebreide lokale adaptatiestrategie. Het initiatief van de Commissie biedt een platform voor decentrale overheden om bewustzijn over de noodzaak van aanpassing te verhogen, meer betrokkenheid vanaf decentraal niveau bij klimaatverandering te realiseren en om een netwerk op te bouwen van steden in Europa die aanpassing aan de klimaatverandering hoog op de agenda hebben staan. In Nederland doen Nijmegen, Rotterdam en Arnhem mee aan het Mayors Adapt-initiatief.

Urban Adaptation Support Tool

Als onderdeel van het ‘Mayors Adapt’-initiatief heeft de Europese Commissie de ‘Urban Adaptation Support Tool’ ontwikkeld. De tool is bedoeld ter ondersteuning van klimaatadaptatiemaatregelen op nationaal niveau. Deze tool biedt kennis en een praktische handleiding aan decentrale overheden over maatregelen ten behoeve van de aanpassing aan klimaatverandering. De tool bestaat uit een stap-voor-stap handleiding waarmee besluitvormers binnen een gemeente die zich bezighouden met klimaatverandering ondersteund worden.

6 stappen

De tool beschrijft de belangrijke kwesties om te overwegen bij de planning en uitvoering van een aanpassingsstrategie en biedt toegang tot relevante informatie, tools, middelen en begeleiding. De tool bestaat uit 6 stappen. Elke stap bevat een algemene inleiding en een aantal vragen die de gebruikers helpen met:

1      Het opstarten van een klimaatadaptatiestrategie;
2      Het verkennen van risico’s en kwetsbaarheden voor het huidige en het toekomstige klimaat;
3      Identificeren van aanpassingsopties;
4      Het beoordelen en selecteren van aanpassingsopties;
5      Het ontwikkelen en implementeren van een strategie of actieplan met betrekking tot de aanpassing aan de klimaatverandering;
6      En het evalueren en monitoren van de resultaten.

Hoe werkt het?

Stap 0 bevat algemene informatie over de tool en hoe deze gebruikt kan worden.
Elke volgende stap begint met een korte algemene inleiding van de betreffende fase in het Urban Adaptation proces. Ook bevat elke stap een aantal vragen dat moet worden beantwoord in een klimaatadaptatieplanning- en implementatie proces. De tool biedt een antwoord op deze vragen. Verder bevat elk antwoord een lijst met links naar relevante kennisbronnen en tools voor meer diepgang in het onderwerp.

Door:

Merit van Veen, Europa decentraal

Meer informatie:

Klimaatadaptatie, Europa decentraal
Milieuverkenner, Europa decentraal
Europese strategie voor aanpassing aan de klimaatverandering, Europese Commissie
Climate Adapt, Europese Commissie
Mayors Adapt, Europese Commissie
Urban Adaptation Support Tool, Europese Commissie
Ruimtelijke adaptie

 Meer weten over dit onderwerp?

Werkt u voor een decentrale overheid of het Rijk en hebt u een vraag over dit onderwerp? Neem dan contact op met de helpdesk van Europa decentraal:

STEL UW VRAAG