Hebben decentrale overheden en lidstaten ook inspraak bij de totstandkoming van TTIP?
De Europese Unie onderhandelt namens alle lidstaten over TTIP. Voor ons als gemeente is het verdrag lastig te overzien, maar we zouden graag betrokken willen worden in de onderhandelingen en input willen leveren. Hebben wij als decentrale overheden, of als lidstaat, ook inspraak bij de totstandkoming van TTIP?
Antwoord in het kort
Decentrale overheden zijn geen onderhandelingspartner in de onderhandelingen over TTIP. Namens de lidstaten van de Europese Unie (EU) worden de onderhandelingen gevoerd door de Europese Commissie (Commissie). Wanneer er een akkoord bereikt is, is er instemming nodig van zowel de Raad van Ministers als het Europees Parlement. Daarnaast is het nog onduidelijk of TTIP als een zogenaamd ‘gemengd akkoord’ zal worden bestempeld. Indien dit het geval is, dienen de lidstaten ook inhoudelijke goedkeuring geven.
Verder hebben de koepelorganisaties (IPO, VNG en UvW) op regelmatige basis bestuurlijk overleg met de minister voor Buitenlandse Handel en Ontwikkelingssamenwerking en technisch ambtelijk overleg met het ministerie van Buitenlandse Zaken.
Wat is TTIP?
TTIP staat voor Transatlantic Trade and Investment Partnership. Dit is de Engelse afkorting voor de Trans-Atlantische handels- en investeringsovereenkomst. Het is een handels- en investeringsovereenkomst tussen de EU en de Verenigde Staten (VS). De EU en de VS onderhandelen sinds 2013 over TTIP. Deze overeenkomst heeft als doel de handel tussen de VS en de EU eenvoudiger en goedkoper moet maken. Dit kan onder andere worden bereikt door de toegang tot elkaars markten te verbeteren. Van 22 tot en met 26 februari 2016 vond de 12e onderhandelingsronde plaats, waar onder andere de onderwerpen industriële goederen, agrarische producten en voedsel, aanbesteden en investeringsbescherming op de agenda stonden.
Wie onderhandelt over TTIP?
In 2013 hebben de lidstaten het onderhandelingsmandaat voor TTIP aan de Europese Commissie overgedragen. De lidstaten stellen in dit mandaat enkele doelen waarnaar de overeenkomst moet streven. Denk hierbij bijvoorbeeld aan doelen met betrekking tot openbare aanbestedingen: er moet volgens de lidstaten in dat opzicht gestreefd worden naar betere wederzijdse toegang tot de markten voor overheidsopdrachten op nationaal, regionaal en lokaal niveau.
In ieder geval: instemming Europees Parlement en Raad
Nadat de onderhandelaars van de Commissie een akkoord hebben bereikt, is er instemming nodig van zowel de Raad van Ministers als het Europees Parlement. In de Raad van Ministers zitten alle regeringsleiders van de EU-lidstaten en zij kunnen zich laten bijstaan door andere bewindspersonen, zoals de minister van Buitenlandse Handel en Ontwikkelingssamenwerking. Zowel het Europees Parlement als de Raad kan geen inhoudelijke aanpassingen op het akkoord voorstellen, zij kunnen slechts voor of tegen de ratificatie van het verdrag stemmen.
Indien er sprake is van een gemengd akkoord dan is ook instemming van de lidstaten vereist.
Optioneel: Gemengd akkoord
Enkele nationale parlementen van de Europese lidstaten hebben in juni 2014, onder leiding van de Tweede Kamer, een verzoek bij de Europese Commissie gedaan om TTIP als gemend akkoord te kwalificeren. De parlementen zijn van mening dat het verdrag zo uitgebreid is, dat het betrekking heeft op de onderwerpen waar de bevoegdheid deel bij de Commissie ligt en deels bij de lidstaten. Bij TTIP heeft dit betrekking op terreinen als dienstverlening, transport en investor protection.
De Europese Commissie is van mening dat pas aan het einde van de onderhandelingen kan worden bepaald of het gehele akkoord, of delen hiervan, als een gemengd akkoord moeten worden bestempeld.
Inspraak?
Decentrale overheden zijn dus geen partij in de onderhandelingen over het TTIP-verdrag. De Rijksoverheid raadpleegt zoveel mogelijk groepen die een belang hebben bij TTIP, waaronder de decentrale overheden. De koepelorganisaties hebben op regelmatige basis bestuurlijk overleg met de minister voor Buitenlandse Handel en Ontwikkelingssamenwerking en technisch ambtelijk overleg met het ministerie van Buitenlandse Zaken.
Daarnaast worden er vanuit de Commissie publieke consultaties georganiseerd, waar ook decentrale overheden hun mening kunnen geven.
Wat zijn nu de gevolgen van TTIP voor (decentrale) overheden?
Ook decentrale overheden kunnen gevolgen ondervinden van TTIP. Zij zijn immers ook actief op de handelsmarkt of komen met deze markt in aanraking. Daarmee krijgen zij ook te maken met markttoegangs- en belemmeringskwesties. Daarnaast kunnen ze, meer dan nu het geval zal zijn, te maken krijgen met Amerikaanse bedrijven die zich inschrijven voor overheidsopdrachten in Nederland. De kans is namelijk groot dat TTIP het makkelijker zal maken voor Amerikaanse ondernemingen om mee te dingen naar overheidsopdrachten.
Europa decentraal zal binnenkort een FAQ-document publiceren. In samenwerking met het ministerie van Buitenlandse Zaken en de koepelorganisaties heeft het kenniscentrum de meest gestelde vragen met betrekking tot TTIP verzameld en deze beantwoord. Daarnaast kunt u ook alle informatie over TTIP gebundeld op onze themapagina vinden.
Door:
Femke Salverda, Europa decentraal
Meer informatie:
Website Europese Commissie
Europees voorstel ISDS, Europese Commissie
Themapagina TTIP, Europa decentraal
Mandaat onderhandelingen, Europese Commissie
Brief van parlementen aan de Europese Commissie
Onderhandelingen TTIP, Europa decentraal
ISDS, Europa decentraal
MEER WETEN OVER DIT ONDERWERP?
Werkt u voor een decentrale overheid of het Rijk en hebt u een vraag over dit onderwerp? Neem dan contact op met de helpdesk van Europa decentraal:
STEL UW VRAAG