De Europese Ster

Akkoord EU-instellingen over betere wetgeving

In het besluitvormingsproces bij nieuwe Europese regels moet meer rekening gehouden worden met regionale belangen. Dat is één van de punten uit het interinstitutioneel akkoord over beter wetgeven dat op 15 maart 2016 werd gesloten door de Europese instellingen. Door onder andere meer rekening te houden met regionale belangen, moeten de gevolgen van EU-wetgeving voor decentrale overheden duidelijker worden.

Het akkoord

De Raad van Ministers van de Europese Unie heeft op 15 maart 2016 ingestemd met het interinstitutioneel akkoord voor betere regelgeving in de EU. Het doel van dit akkoord is een verbeterde samenwerking tussen de Raad, het Europees Parlement en de Europese Commissie. Bovendien moeten de gevolgen van EU-wetgeving voor nationale en decentrale overheden duidelijker worden.

Achtergrond interinstitutioneel akkoord

Het voorstel voor een nieuw interinstitutioneel akkoord over betere regelgeving werd op 21 mei 2015 ingediend door de Commissie-Juncker. Het zou het akkoord inzake betere wetgeving uit 2003 moeten vervangen. Na de instemming van het Europees Parlement, is de instemming van de Raad een belangrijke stap in het bereiken van dit akkoord. Wanneer alle drie de voorzitters van de instituten het akkoord hebben ondertekend, treedt het akkoord in werking.

Inhoud akkoord

Het akkoord stelt dat de Raad, het Parlement en de Commissie voortaan samen de prioriteiten van de EU voor de aankomende periode moeten bespreken. Verder zullen nieuwe wetsvoorstellen meer getoetst worden op de mogelijke gevolgen voor de economie, de administratieve lasten, en de kosten als lidstaten hun eigen wetten aanhouden. Bovendien zal bestaande EU-regelgeving jaarlijks geëvalueerd worden. Ten slotte wordt er een database opgezet waarin de voortgang van wetsvoorstellen zichtbaar is, zodat het werk van de EU instituties transparanter wordt. Daarnaast zal er meer transparantie op het gebied van trilogen zijn. Er komt een gezamenlijke terugkoppeling over het succesvol afronden van onderhandelingen.

EU-voorzitterschap

Volgens vicevoorzitter van de Commissie Frans Timmermans blijft er soms weinig over van een oorspronkelijk wetgevingsvoorstel van de Commissie. Betere regelgeving staat dan ook met stip op één op zijn prioriteitenlijstje voor het Nederlands voorzitterschap van de Raad van de Europese Unie begin 2016.

Minister Bert Koenders, voorzitter van de Raad tijdens het Nederlands EU-voorzitterschap, spreekt over een ‘radicale hervorming’ van het besluitvormingsproces van de EU. Het akkoord moet er aan bijdragen dat EU-regelgeving makkelijker te begrijpen en te implementeren wordt.

Relevantie voor decentrale overheden

Het doel van het interinstitutioneel akkoord over beter wetgeven is om de gevolgen van EU-wetgeving duidelijker te maken. Daardoor wordt het voor decentrale overheden duidelijker wat de gevolgen zijn van de betreffende regelgeving. Daarnaast kan het akkoord bijdragen aan betere kwaliteit en meer transparantie in de besluitvorming. Het nieuwe akkoord stelt bovendien dat EU-lidstaten in hun eigen wetgeving meer moeten specificeren welk deel van de regelgeving direct uit Europa komt en welke regels zij zelf hebben toegevoegd.

Door:

Petra Werkman en Femke Salverda, Europa decentraal

Bron:

Nieuwsbericht Raad van de Europese Unie

Meer informatie:

Better Regulation Europa decentraal
Nieuwsbericht ‘REFIT-Platform van start!,’ Europa decentraal
Thema Nederlands EU-Voorzitterschap, Europa decentraal
Interinstitutioneel akkoord over beter wetgeven, Raad van de Europese Unie
Persbericht ‘Beter wetgeven: Raad keurt akkoord met EP en Commissie goed,’ Raad van de Europese Unie
Informatie Akkoord inzake beter wetgeven
Nieuwsbericht ‘Ook EU-lidstaten akkoord met Betere Regelgeving,’ SC
Nieuwsbericht ‘Europese Unie brengt gevolgen wetgeving beter in beeld,’ SC

Nederland zet zich in voor transparantie EU

Tijdens het voorzitterschap van de Europese Unie wil Nederland actief bijdragen aan meer transparantie in de besluitvorming van de EU. Minister Koenders van Buitenlandse Zaken stuurde op 1 maart 2016 een brief om de Tweede Kamer te informeren over de initiatieven die hiertoe worden ondernomen. Meer transparantie kan bijdragen aan een groter draagvlak voor de EU.

Transparantie EU

De mate van openheid waarin de Europese Unie functioneert en de toegankelijkheid, vindbaarheid en begrijpelijkheid van informatie kan veel beter, stelt Nederland. Als de EU transparanter is over haar besluitvorming, kan het vertrouwen in de EU groeien. Daarnaast moet het duidelijker zijn welke informatie openbaar is, stelt Koenders in zijn brief. Op deze manier zou het draagvlak voor de EU vergroot kunnen worden.

Echter, een transparante EU vraagt om een gezamenlijke inzet, zo stelt Koenders. Lidstaten en de Europese instellingen moeten samen werken om de transparantie te vergroten. In de Kamerbrief die Koenders op 1 maart 2016 naar de kamer verstuurde, noemde hij dan ook verschillende initiatieven om deze transparantie te vergroten.

Initiatieven Kamerbrief

De initiatieven werden verdeeld in vier categorieën, te weten:

• Initiatieven van het Nederlandse Voorzitterschap;
• Initiatieven gezamenlijk met de EU instellingen en lidstaten
• Regelgevend kader
• Specifieke beleidsterreinen.

De laatste drie categorieën richten zich bijvoorbeeld op de implementatie van het Interinstitutioneel Akkoord (zie nieuwsbericht in deze Europese Ster), de herziening van Eurowob, de transparantie van de Eurogroep en de transparantie op het beleidsterrein handel, zoals de aandacht voor het TTIP-verdrag.

Initiatieven van het Nederlands Voorzitterschap

De verbetering van de transparantie van de EU is volgens minister Koenders ook een duidelijk onderdeel van de Nederlandse inzet met betrekking tot het Nederlandse voorzitterschap. Dit blijkt ook uit verschillende initiatieven van het Nederlands Voorzitterschap zoals openheid van de financiën en openbaarheid van de agenda’s van bijvoorbeeld de Vertegenwoordiger bij het Politiek en Veiligheidscomité van de EU.

Initiatieven eerdere voorzitterschappen

Nederland is niet de enige voorzitter die transparantie van de EU belangrijk vindt. Onder het Luxemburgs voorzitterschap was men al bezig met het interinstitutioneel akkoord tussen de Europese instellingen. Dit akkoord zal waarschijnlijk onder het Nederlands voorzitterschap worden ondertekend en in werking treden.

Door:

Petra Werkman en Femke Salverda, Europa decentraal

Bron:

Kamerbrief over transparantie van de Europese Unie, Rijksoverheid

Meer informatie:

Nieuwsbericht ‘Europese besluitvorming moet transparanter worden,’ Nederlands EU-voorzitterschap 2016
Vaststelling Europees recht en beleid Europa decentraal
Vereenvoudiging EU regelgeving Europa decentraal
Thema ‘Nederlands EU-Voorzitterschap,’ Europa decentraal
Better Regulation Europa decentraal

Meer duidelijkheid over de AGVV

De Europese Commissie heeft het bestaande FAQ-document over de toepassing van de Algemene Groepsvrijstellingsverordening (AGVV), verruimd. Dit document kan decentrale overheden verduidelijking bieden over de AGVV. De FAQ gaat in op alle 58 artikelen van de verordening.

Het FAQ-document

De FAQ bied onder andere gemeenten, provincies en waterschappen, ondersteuning over de toepassing van de AGVV. Het is een geschikt hulpmiddel om antwoorden te vinden op vragen over specifieke artikelen. Zo licht het document definities en terminologie toe, ter verduidelijking van de AGVV.

Er is vooralsnog geen Nederlandse versie van de verordening gepubliceerd. Op de website van Europa decentraal vind u meer informatie over de AGVV. Mocht u alsnog vragen hebben over de werking van de AGVV, dan kunt u deze voorleggen aan onze helpdesk.

Mogelijkheden AGVV

De AGVV biedt de mogelijkheid om voor een groot aantal categorieën steun te verlenen, zonder dat de staatssteunregels worden overtreden. Steun kan zo staatssteunproof gemaakt worden, een gemeente, provincie of waterschap hoeft alleen een kennisgeving van de steunmaatregel te doen. Decentrale overheden maken in toenemende mate gebruik van de vrijstellingen onder de AGVV.

In praktijk blijkt het soms lastig te zijn om na te gaan wanneer er gebruik gemaakt kan worden van de vrijstellingen onder de AGVV. De verordening is erg uitgebreid en kan als complex worden beschouwd. Het FAQ is daarom een handig document dat als naslagwerk hiertoe kan dienen.

Europa decentraal ondersteunt bij kennisgevingen

Europa decentraal ondersteunt het Coördinatiepunt Staatssteun van het ministerie van BZK bij de uitvoering op het gebied van staatssteunrapportages en -kennisgevingen. Gemeenten en provincies die een kennisgeving onder de AGVV willen doen, nemen contact op met Europa decentraal. Waterschappen kunnen terecht bij het ministerie van IenM.

Door:

Paul Zondag, Europa decentraal

Bron:

State Aid weekly E-news, nieuwsbrief Europese Commissie

Meer informatie:

Staatssteun, Europa decentraal
Algemene groepsvrijstellingsverordening, Europa decentraal
Kennisgevingen-barometer, Europa decentraal
General Exemption Block Regulation: FAQ, Europese Commissie

Europese burgemeesters spreken zich uit voor betere luchtkwaliteit

De burgemeesters van zo’n 20 Europese steden, waaronder Amsterdam en Rotterdam, stellen in een open brief van 15 maart jl. dat de hoge mate van luchtverontreiniging een gezondheidsrisico voor burgers vormt. Deze luchtvervuiling wordt voornamelijk veroorzaakt door het verkeer. De burgemeesters roepen in de brief op tot daadkrachtige EU-brede aanpak bij het reguleren van emissies.

Emissieschandaal

De stedelijke bestuurders richten zich in hun brief tot de Europese Unie en betreuren het recente besluit van leden van het Europees Parlement om autofabrikanten toestemming te geven om de normen voor de uitstoot van nieuwe dieselvoertuigen te verhogen. Dit besluit werd genomen enkele maanden na het Volkswagen emissieschandaal. Dieselauto’s zijn één van de grootste vervuilers in steden, door dit besluit wordt het voor de burgemeesters moeilijker om de gezondheid van burgers te beschermen.

Volksgezondheid

De ondertekenaars, onder andere de burgemeesters van Parijs, Athene, Madrid en Milaan, roepen hun overheden op niet te zwichten voor de belangen van bedrijfsleven en autofabrikanten, maar vooral het belang van volksgezondheid centraal te stellen. Zij refereren aan een recent onderzoek van de Wereldgezondheidsorganisatie (WHO) waaruit blijkt dat binnen Europa jaarlijks 75.000 mensen eerder overlijden als gevolg van vervuilende uitstoot van motoren.

Londen

De burgemeester van Berlijn, Rome en Londen hebben de brief niet ondertekent. Boris Johnson, burgemeester van Londen, zegt te werken aan het terugdringen van luchtverontreiniging, maar de verwachting is dat de Engelse hoofdstad tot en met 2025 niet zal voldoen aan de EU limieten. Johnson is van mening dat het Verenigd Koninkrijk beter in staat is om verkeer en voertuigen te reguleren wanneer zij dit buiten de EU doen.

Acties

Een aantal Europese steden onderneemt reeds acties om de uitstootniveaus omlaag te krijgen. Zo is Madrid van plan om 50% van de auto’s in het historisch centrum van de stad te verbieden. Milaan en Parijs hebben reeds het aantal toegestane voertuigen in de stad verlaagd op dagen met veel smog. Oslo heeft een voorstel gepubliceerd dat ervoor moet zorgen dat in 2019 geen privé voertuigen meer door het centrum van de stad kunnen rijden.

Amsterdam en Rotterdam

Voor de Nederlandse steden Amsterdam en Rotterdam is eind 2015 door staatssecretaris Dijksma extra geld beschikbaar gesteld voor de aanpak van luchtkwaliteit. Acties zijn hier gericht op een schoner openbaar vervoer, het faciliteren van meer oplaadpunten voor elektrische auto’s en een sloopregeling voor vervuilende voertuigen.

Nederland

Als belangrijk onderdeel in de Europese Agenda Stad, één van de prioriteiten van het Nederlands voorzitterschap, zijn zogeheten thematische partnerships gecreëerd. Nederland heeft de coördinatie binnen het partnership Luchtkwaliteit op zich genomen. Samen met andere lidstaten, een aantal stedelijke gebieden en Europese instellingen zoals de Europese Commissie, wordt gewerkt aan een concreet actieplan. De nadruk ligt op betere regelgeving, een verbeterde inzet van beschikbare financiële instrumenten en betere uitwisseling  van kennis en ervaring. Het doel van het partnership luchtkwaliteit is om door middel van beleid en systemen een goede luchtkwaliteit te garanderen, en daarmee de volksgezondheid te waarborgen.

Door:

Ilse Buijs, Huis van de Nederlandse Provincies

Bronnen:

Artikel, Mayors of 20 European cities attack weak EU diesel pollution limits, The Guardian
Artikel, Europese burgemeesters tegen luchtvervuiling, Gemeente.nu
Artikel, Agenda Stad

Meer informatie:

Partnership luchtkwaliteit, EU Urban Agenda

HNP seminar: Samenwerken over grenzen heen

“Europa laat economische groeikansen in de grensregio’s liggen”. Met deze stelling opende HNP bestuurder en Gouverneur Theo Bovens het seminar georganiseerd op 17 maart jl. door het Huis van de Nederlandse Provincies in het kader van het Nederlands voorzitterschap. Onder de titel ‘Samenwerken over grenzen heen’ spraken vertegenwoordigers van onder andere de Nederlandse rijksoverheid, het voorgaande Luxemburgse EU-voorzitterschap, de Europese Commissie en het Europees Parlement met lokale en provinciale bestuurders over grensoverschrijdende samenwerking. In een volle zaal werd gediscussieerd over noodzakelijke concrete oplossingen voor de grensproblematiek.

Barrières

De Limburgse Gouverneur Bovens benoemde een aantal bekende barrières op het gebied van grensoverschrijdende samenwerking:

• kennis van de taal van buurlanden neemt af;
• openbaar vervoer verbindingen blijven moeizaam;
• er zijn vaak nog veel administratieve belemmeringen;
• er is te weinig capaciteit om mensen grensoverschrijdend aan een baan te helpen.

Als antwoord op de vraag welke barrière als eerste aangepakt moet worden wijst Gouverneur Bovens op het mentale obstakel. “Zolang we blijven denken in grenzen, zal deze problematiek lastig op te lossen zijn.” 

Bruggen bouwen of harmoniseren

De Gouverneur wil met zijn betoog vooral een signaal afgeven. Hij onderschrijft het groot aantal goede initiatieven dat momenteel actief is, maar stelt dat de tijd van pappen en nathouden voorbij moet zijn. Er moet een keuze gemaakt worden tussen het harmoniseren van systemen op EU niveau, of het bouwen van effectieve bruggen tussen die systemen. In de politieke realiteit gaat de voorkeur uit naar het bouwen van bruggen, deze  moeten structureel en stevig zijn. “We moeten nu serieus structurele oplossingen gaan realiseren.” Gouverneur Bovens concludeert zijn betoog met de stelling dat de bruggen die in grensregio’s gebouwd worden, op termijn wel eens de redding voor de Europese Unie kunnen betekenen.

Nederlandse actieteam

Matthijs Huizing sprak in dit politiek atelier als voorzitter van het in oktober 2015 opgerichte actieteam voor grensoverschrijdende economie en arbeid. Dit team richt zich voornamelijk op het verbeteren van de informatievoorziening over grensoverschrijdend werken en ondernemen. Het zorgt voor een betere aansluiting van arbeidsmarkt en economie aan weerszijden van de grens en heeft een multilevel governance karakter. Het bestaat uit vertegenwoordigers van diverse ministeries, grensprovincies, de VNG, Euregio’s en het MKB. Nauwe samenwerking met Duitse en Belgische partijen aan de overkant van de grens is onmisbaar.

Concrete acties

Ook Huizing stelt dat de tijd voorbij moet zijn dat men elkaar de bal blijft toespelen. Het actieteam werkt aan het in beeld brengen van concrete acties. Hierbij zijn lokale ondernemers in grensregio’s de focus, het team houdt zich niet bezig met nationale exportbevordering.

City Deal Zuid-Limburg

Wethouder van de Gemeente Heerlen, Martin de Beer, gaf een toelichting over de recent ondertekende Citydeal Zuid-Limburg. Deze deal brengt een Eurolab voort, een concreet platform en werkplaats voor Nederlandse, Belgische en Duitse bedrijven, kennis- en maatschappelijke instellingen. De gebieden Zuid-Limburg, Aken en Luik worden vanuit de respectievelijke politieke hoofdsteden gezien als perifeer, vanuit EU oogpunt zijn deze agglomeraties juist centraal gelegen, aldus de Beer.

Eurolab

“De citydeal omvat een regio met enorme potentie aan kennis”, zo stelt De Beer. Er bevinden zich zo’n vijf universitaire campussen en tien hogescholen in de omgeving. Het Eurolab werkt met specifieke casuïstiek om kansen en uitdagingen in beeld te brengen en mogelijke oplossingen aan te leveren. Het Eurolab wil zowel bestaande problemen oplossen als nieuwe mogelijkheden voor groei creëren.

Grensoverschrijdende data

Om problematiek in grensregio’s goed in kaart te brengen zijn grensoverschrijdende data essentieel. Dit wordt benadrukt door Robert Hermans, directeur Statistieken arbeid, inkomen en leefsituatie bij het CBS. De grensoverschrijdende data geven inzicht in het economisch ontwikkelingspotentieel van grensregio’s in Europa.

Financiering

Er wordt inmiddels op grote schaal samengewerkt met instituten zoals ITEM en het Franse MOT. Deze initiatieven zullen ook gefinancierd moeten worden. “Het thema staat op vele politieke agenda’s, maar is de politieke en bestuurlijke interesse zo groot dat dit zich ook zal vertalen in toename  van budget?”, vraagt Hermans zich openlijk af. Ondersteuning en toezegging van nationale overheden is hierin noodzakelijk.

Luxemburgs voorstel

Door middel van een videoboodschap lichtte de Luxemburgse staatssecretaris voor duurzaamheid en infrastructuur dhr. Camille Gira het voorstel toe dat zij tijdens hun voorzitterschap hebben gelanceerd. De nadruk ligt in dit voorstel op het wegwerken van de mismatch tussen regelgeving in grensregio’s.

Juridisch instrument

De Luxemburgers zien graag dat grensregio’s in staat worden gesteld één zelfde set van regelgeving en standaarden als het ware over de grens te trekken. Het idee is een Europees juridisch instrument te creëren om beter gebruik te maken van het ontwikkelingspotentieel van de regio en een bijdrage te leveren aan territoriale cohesie.

Consultatie Europese Commissie

Namens de Europese Commissie lichtte Agnès Monfret, hoofd van de unit grensoverschrijdende samenwerking binnen DG REGI, de onlangs uitgeschreven consultatie toe. Monfret omschrijft haar unit als mensen met grote dromen, tegelijkertijd zijn het ook realisten. De consultatie is uitgeschreven om na te gaan wat de ervaringen en opvattingen van burgers, belanghebbenden en deskundigen zijn, en vervolgens goed in kaart te brengen welke grensoverschrijdende obstakels er nog over zijn.

222 obstakels

De feitelijk studie loopt nog, maar er zijn reeds 222 op feiten gebaseerde obstakels geïdentificeerd. De meeste hiervan hebben te maken met arbeidsmobiliteit, gevolgd door sociale voorzieningen en transport. Om deze obstakels aan te pakken volstaan eenheidsoplossingen niet, zo stelt Agnès Monfret.

Versimpeling

Jeroen Lenaers, Europarlementariër voor het CDA, stelt dat in veel gevallen de wetgeving wel aanwezig is maar té complex is. Dit is met name van toepassing op gevallen van arbeidsmobiliteit, het moet vooral makkelijker worden om in één lidstaat te wonen en in een andere lidstaat te werken. Lenaers noemt hier het EU pension tracking systeem als een goed voorbeeld.

Vlaams-Nederlandse top

Ben de Reu, gedeputeerde Zeeland en HNP-bestuurder, sloot het politiek atelier af. Hij sprak de hoop uit dat er meer initiatieven komen om grensarbeiders met maatwerk in bemiddeling aan het werk te krijgen. Ook noemde hij de Vlaams-Nederlandse top die op 7 november 2016 zal plaatsvinden in Gent als een goede gelegenheid om verder te werken aan de aanpak van grensproblematiek.

Door:

Ilse Buijs, Huis van de Nederlandse Provincies

Meer informatie:

Document, City Deal Zuid-Limburg

City Deal gesloten om leefbaarheid steden te verbeteren

De vierde City Deal in het kader van de Agenda Stad is gesloten. Welgeteld drie ministeries en vijf grote gemeenten zijn betrokken bij deze City Deal. De Inclusieve Stad, zoals deze City Deal is genoemd, is gericht op de ondersteuning van kwetsbare gezinnen. De Nederlandse Agenda Stad ligt in het verlengde van de Europese Agenda Stad die waarschijnlijk op 30 mei 2016 zal worden vastgesteld.

De Inclusieve Stad

Drie ministeries en vijf grote gemeenten tekenden op 10 maart 2016 de City Deal De Inclusieve Stad. Het gaat om het ministerie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid, het ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport, en het ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties. Zij gaan in deze City Deal samenwerken met de gemeenten Eindhoven, Enschede, Leeuwarden, Utrecht en Zaanstad. De City Deal is erop gericht om nieuwe manieren van ondersteuning voor kwetsbare gezinnen te vinden.

Problematiek

Kwetsbare gezinnen kunnen bij de gemeente terecht voor ondersteuning, bijvoorbeeld wanneer zij te maken hebben met verstandelijke of lichamelijke beperkingen, werkloosheid, armoede, schulden en opvoedings- of psychische problemen. In de praktijk werken hulpverlenende instanties echter nog niet altijd even goed samen. Ook gaat er teveel tijd zitten in administratieve regelingen omtrent de geboden zorg. De gesloten City Deal moet een integrale aanpak van de situatie bevorderen. Sociale wijkteams uit de vijf deelnemende steden zullen aan de hand van zo’n honderd praktijkvoorbeelden proberen oplossingen aan te dragen voor het verbeteren van de ondersteuning.

Agenda Stad

Leefbaarheid van steden is een van de thema’s van de Agenda Stad. Dit is een samenwerkingsverband tussen het Rijk, steden en andere relevante partijen. Tijdens het Nederlands voorzitterschap van de Europese Unie is er ook aandacht voor de Europese Agenda Stad. Deze twee initiatieven staan los van elkaar, maar hebben wel overlappende thema’s. De doelen van het Nederlandse programma Agenda Stad hebben namelijk veelal raakvlakken met de Europese doelstellingen uit de EU 2020-strategie. Daarnaast loopt de Agenda Stad voor op Europese Agenda Stad, deze is namelijk al eerder van start gegaan. Wilt u meer weten over het verschil tussen de Europese Agenda Stad en de Agenda Stad, dan kunt u deze praktijkvraag lezen.

City Deals

Het doel van de Agenda Stad is het versterken van groei, innovatie en leefbaarheid in de Nederlandse steden. De City Deals zijn een middel om dit doel te bereiken. Door samenwerkingsovereenkomsten aan te gaan kunnen maatschappelijke vraagstukken op een innovatieve manier worden opgelost en stedelijke regio’s worden versterkt. Inmiddels zijn er al vier City Deals in de uitvoerende fase, tien in ontwikkeling, en nog eens vier voorstellen voor City Deals.

Door:

Petra Werkman en Femke Salverda, Europa decentraal

Bron:

Nieuwsbericht ‘Steden en Rijk sluiten deal: Niet regels, maar hulpvrager centraal in nieuwe aanpak,’ Rijksoverheid

Meer informatie:

Agenda Stad, Europa decentraal
Praktijkvraag ‘Wat is het verschil tussen de Europese Agenda Stad en de Agenda Stad?,’ Europa decentraal
Thema ‘Nederlands EU-Voorzitterschap,’ Europa decentraal
City Deals, Agenda Stad
Website EU Urban Agenda

Extra steunmaatregelen voor Europese boeren

In de Landbouwraad van maandag 14 maart jl. zijn de Europese Commissie en de Raad overeengekomen om het huidige anti-crisis hulppakket voor Europese boeren uit te breiden met extra maatregelen. Voorzitter van de Raadsvergadering namens Nederland, staatssecretaris Martijn van Dam kondigde aan dat het zaak is de balans tussen aanbod en vraag van landbouwproducten te herstellen, “dit betekent dat een vermindering van productie noodzakelijk is.”

Anti-crisis pakket

In september 2015 kwam de Europese Commissie reeds met een steunpakket ter grootte van € 500 miljoen, dit werd verdeeld onder noodlijdende boeren in de lidstaten. Lidstaten mochten grotendeels zelf bepalen hoe zij dit geld besteedden. Het geld was bedoeld als inkomensondersteuning. Er werd bij vermeld dat het absoluut geen marktverstorende werking mocht hebben. Daarnaast werd ook geld beschikbaar gesteld voor de opslag van melkpoeder en kaas.

Melkquota

Al snel bleek dit steunpakket onvoldoende voor met name de zuivelsector. De zuivelprijzen staan momenteel onder druk, mede door het afschaffen van het Europese melkquota in april vorig jaar, maar ook door verminderde vraag naar melkpoeder uit China en de Russische boycot. De wereldwijde toename van melkproductie zorgt ervoor dat de prijzen scherp dalen.

Crisis-kartelvorming

In reactie heeft de Europese Commissie nu exceptionele maatregelen in werking gesteld om Europese boeren in tijden van crisis te ondersteunen. Volgens de nieuwe maatregelen mogen melkboeren in de EU afspraken met elkaar maken over vrijwillige en tijdelijke verlaging van de productie van melk. Deze vorm van crisis-kartelvorming wordt door Eurocommissaris Hogan toegestaan voor een periode van zes maanden. De buitengewone maatregel mag ingezet worden wanneer sprake is van ernstige marktverstoring. Deze mogelijkheid werd in 2013 opgenomen in het GLB, maar werd tot nu toe niet eerder geactiveerd.

Extra staatssteun

Naast het maken van afspraken over de hoeveelheid productie, staat de Europese Commissie tevens toe dat de regels omtrent het verlenen van staatssteun tijdelijk worden versoepeld. Lidstaten mogen tot een maximum van € 15.000,- per jaar per boer verstrekken. Daarnaast wordt de opslagcapaciteit voor melkpoeder en kaas verhoogd.

Boerenprotest

Vlaamse en Waalse landbouworganisaties reisden maandag wederom af naar Brussel om actie te voeren tijdens de vergadering van de Landbouwraad. Zij bouwden een kleine boerderij middenin de Europese wijk en boden mensen ontbijt aan. Ook bespoten zij het kantoor van de Europese brancheorganisatie Copa-Cogeca met melk. De boeren eisten een degelijk inkomen en beter gemeenschappelijk landbouwbeleid.

Varkensboeren

De afgekondigde maatregelen zijn hoofdzakelijk bedoeld voor melkveehouders. Voor de varkensvleessector overweegt de Europese Commissie ook nieuwe steunmaatregelen, maar de details en voorwaarden moeten nog worden uitgewerkt.

Door:

Ilse Buijs, Huis van de Nederlandse Provincies

Bronnen:

Artikel, Europa Nu
Speech, Eurocommissaris Phil Hogan
Persbericht, Europese Commissie

Column: Europese Unie, de nieuwe V&D?

2016 dreigt het jaar van de desintegratie van de Europese Unie te worden. Wat als een pragmatisch katholieke droom van nooit meer oorlog begon, lijkt te eindigen in een ordinaire felle familievete. Overal in Europa zijn de anti-Europese Unie partijen in op mars. Deze partijen zijn ook vaak anti-establishment. Het vertrouwen tussen de politici/bestuurders en de bevolking lijkt verdwenen. We dromen niet meer dezelfde droom.

Ik moet vaak denken aan de beelden van de rijen met mensen die in 2008 voor de Northern Rock Bank stonden om hun geld op te halen. Het vertrouwen was weg. Ook al riepen de bank en de Bank of England dat er genoeg geld was, mensen geloofden het niet meer. De Europese crisis heeft meer parallellen met de financiële crisis. De socioloog Beck schreef in 1986 al over de reflexieve samenleving en het verdwijnen van de instituties. Zygmunt Bauman noemde onze tijdgeest “Liquid Modernity”. Niets is meer vast of behoudt zijn structuur. Alles is voortdurend in beweging. Het ene probleem is nog niet opgelost of het andere dient zich al in volle hevigheid aan. De oude, bestaande instituties dragen niet meer het vertrouwen van de burgers. De huidige generaties bestuurders pakt problemen technocratisch op, stuurt op output, strak en efficiënt. Voor alles zijn er spreadsheets en protocollen, die echter vanwege de snelle veranderingen altijd achter de werkelijkheid aan lopen. De politiek lijkt op deze manier op de financiële wereld, er worden producten gemaakt die los staan van de reële economie. Het is een technocratische wereld van enen en nullen waarin de mens geen plek meer lijkt te hebben, ze is losgezongen van de werkelijkheid. Een ontwikkeling die in veel meer sectoren wordt herkend.

In deze tijd van voortdurende verandering hebben we juist behoefte aan politici en bestuurders die varen op een stevig kompas, die mensen durven aanspreken op de dragende waarden van onze samenleving, die gebruik maken van het zelflerende en zelforganiserende vermogen van de samenleving. Het is tijd om een ander sterk katholiek begrip nieuw leven is te blazen: subsidiariteit. Europa ontstaat en wordt gedragen in de haarvaten van haar samenlevingen. Europa decentraal.

De politiek moet uitkijken dat zij niet op de V&D gaat lijken. Van de buitenkant nog een sterk merk. Aan de achterkant is het bedrijf allang over genomen door het snelle kapitaal, een hedgefund. Voor die telt enkel het rendement en niet de inhoud. Het personeel gelooft nog in een toekomst tegen beter weten in. De klant herkent de zaak nog wel de buitenkant, maar maakt er terecht geen gebruik meer van, de relatie er niet meer is. En dan kan het snel gaan.

Tot zover de persoonlijke noot. Die trek ik graag door naar de rol van waterschappen als regionale overheden binnen het Europese speelveld. Dat Nederland op dit moment EU-voorzitter is, geeft ons bij uitstek de kans de kracht van het decentrale binnen de eenheid te tonen. Waterschappen hebben dat nog in het dna zitten. We zijn sterk regionaal en lokaal geworteld.  Bij ons staat het zelflerende en zelforganiserende vermogen nog centraal. We grijpen het EU-voorzitterschap aan om de meerwaarde van ons werk te laten zien aan bezoekende delegaties. En kaarten thema’s aan die ons aan het hart gaan, zoals een goede samenwerking met andere partijen nationaal als ook internationaal en een circulaire economie.

Door:

Hein Pieper, dijkgraaf waterschap Rijn en IJssel en bestuurslid van de Unie van Waterschappen (lid Raad van Toezicht Europa decentraal)

Moet onze gemeente de Europese interne marktregels toepassen bij initiatieven voor de integratie van asielzoekers en vluchtelingen?

Onze gemeente vangt vluchtelingen op en werkt hard aan beleid op het gebied van de opvang en integratie van vluchtelingen. Zijn er Europese initiatieven die ons op weg kunnen helpen? En moeten wij rekening houden met Europese regels over aanbesteden en staatssteun bij de uitvoering van ons beleid?

Antwoord in het kort

Ja, er zijn diverse Europese initiatieven die betrekking hebben op de integratie van vluchtelingen. Bij de opvang en integratie van vluchtelingen moet de gemeente mogelijk rekening houden met Europese regels over aanbesteden (bijvoorbeeld bij een opdrachtverlening met betrekking tot de aankoop van goederen), staatssteun en DAEB (bij financieringsvraagstukken), maar ook met Europese regels die verband houden met onder andere burgerzaken, veiligheid, huisvesting en integratie.

Europese initiatieven

Volgend op de vluchtelingencrisis zijn door de Europese instellingen, met name door de Europese Commissie, enkele initiatieven genomen. Dit om integratie van de vluchtelingen te stroomlijnen en zo effectief mogelijk uit te voeren. Een voorbeeld van zo’n initiatief is het Partnerschap over de integratie van asielzoekers en vluchtelingen onder de Europese Agenda Stad (EAS).

Europese regels

Bij het uitvoeren van beleid op het gebied van integratie van asielzoekers en vluchtelingen is het uiteraard ook van belang dat het Europese recht niet geschonden wordt. Zo dient men onder meer de interne marktregels met betrekking tot mededinging en het vrije verkeer in acht te nemen.

Huisvesting en EU aanbestedingsregels

Een van de aspecten waar uw gemeente mogelijk ook mee te maken heeft, is de huisvesting van asielzoekers en vluchtelingen. Door de toestroom van vluchtelingen moeten lidstaten adequaat handelen om op korte termijn te voldoen aan de dringende behoeften van deze vluchtelingen. Bijvoorbeeld bij het zoeken van huisvesting, het aanbieden van goederen zoals voedsel en (slaap)materiaal en het leveren van diensten zoals (medische) zorg en opvangdiensten.

Daarom is het mogelijk dat een (decentrale) overheid de Europese aanbestedingsregels moet volgen om opdrachten, die zij in dit kader voornemens zijn te verlenen, Europees aan te besteden. Dit is aan de orde wanneer de waarde van de opdrachten boven de Europese drempelwaarden uitkomen. De mogelijke toepassing van de Europese aanbestedingsregels bij de aanpak van de vluchtelingencrisis worden nader toegelicht door de Commissie in deze mededeling. Hierin staat dat huisvesting bijvoorbeeld kan worden verschaft door bestaande gebouwen te huren waarvoor geen omvangrijke aanpassingen (‘werken’) nodig zijn.

Europese financiële instrumenten voor bevordering integratie

Naast huisvesting speelt sociale inclusie ook een belangrijke rol bij de integratie van vluchtelingen. De Commissie heeft recent een factsheet gepresenteerd waarin aandacht wordt besteed aan de integratie van vluchtelingen. Uit dit factsheet blijkt dat de Commissie meerdere instrumenten in het leven heeft geroepen om de integratie van vluchtelingen financieel te ondersteunen. Zo wordt er via het Fonds voor Europese hulp aan de meest behoeftigen (FEAD) geld beschikbaar gesteld om vluchtelingen te kunnen voorzien van de basisbehoeftes en sociale-inclusie-projecten. Daarnaast is er recent een nieuw Europees fonds in het leven geroepen om projecten te ondersteunen die de integratie van vluchtelingen bevorderen, het Asiel, Migratie en Integratiefonds (AMIF). Ook decentrale overheden worden aangemerkt als potentiële begunstigden onder deze fondsen.

Subsidies en staatssteunregels

Het bovengenoemde zou ertoe kunnen leiden dat er subsidies verstrekt worden door decentrale overheden voor bijvoorbeeld sociale inclusieprojecten. In het geval dat de middelen uit de fondsen via de gemeente worden doorgegeven aan ondernemingen, of als de gemeente zelf ondernemingen financieel wil steunen, dan moet de gemeente rekening houden met de staatssteunregels.  Overheidssteun aan ondernemingen die de concurrentie binnen de EU negatief kan beïnvloeden is in beginsel niet toegestaan. Decentrale overheden dienen daarom rekening te houden met het staatssteunverbod zoals dat is neergelegd in art. 107 lid 1 VWEU.

Initiatieven in Nederland

Naast de EU zijn er ook in Nederland – in het verlengde van bovengenoemde Europese initiatieven – ontwikkelingen gaande wat betreft de integratie van vluchtelingen. Zo is eind 2015 het Bestuursakkoord Verhoogde Asielinstroom gesloten tussen de betrokken ministeries en de VNG. Voor de lange termijn zijn afspraken gemaakt over de integratie van vluchtelingen en welke rol decentrale overheden kunnen spelen bij dit proces.

Verder zijn in dit akkoord korte termijn afspraken gemaakt over onder meer de rol van de rijksoverheid en decentrale overheden op het gebied van de huisvesting van asielzoekers. Zo is bijvoorbeeld afgesproken dat er een subsidieregeling opgesteld zal worden in de vorm van een Dienst van Algemeen Economisch Belang (DAEB) met betrekking tot de verhuur van woningen aan vluchtelingen. DAEB is een van de vrijstellingsmogelijkheden binnen staatssteun en decentrale overheden kunnen hier mee te maken krijgen bij de huisvesting van vluchtelingen.

Door:

Zana Sami, Europa decentraal

Meer informatie:

Europese Agenda Stad, Europa decentraal
Themapagina Nederlands voorzitterschap, Europa decentraal
Is een woonverplichting voor vluchtelingen met subsidiaire beschermingsstatus toegestaan? Nieuwsbericht Europa decentraal
Commissie publiceert mededeling over aanbestedingsregels en asielcrisis, nieuwsbericht Europa decentraal
Zijn er Europese beleidsinitiatieven om sociale uitsluiting tegen te gaan? Praktijkvraag Europa decentraal
Voorzitterschap 2016 NL, EU2016
Europees beleid omtrent vluchtelingencrisis, Europese Commissie
Mededeling Commissie inzake de aanbestedingsregels, Europese Commissie
Factsheet integratie en sociale inclusie vluchtelingen, Europese Commissie
Fonds voor Europese hulp aan de meest behoeftigen, Europese Commissie
Asiel, Migratie en Integratie Fonds, Europese Commissie
Bestuursakkoord Rijksoverheid & VNG, VNG

Meer weten over dit onderwerp?

Werkt u voor een decentrale overheid of het Rijk en hebt u een vraag over dit onderwerp? Neem dan contact op met de helpdesk van Europa decentraal:

STEL UW VRAAG