Sinds de Russische oorlog tegen Oekraïne heeft de Europese Unie te maken gekregen met snel stijgende energieprijzen en een verstoorde economie. Hoewel de energiemarkten na twee jaar stabieler lijken te worden, is er nog veel onzekerheid over de komende winterperiode. Om die periode goed door te komen, heeft de Europese Commissie op 20 november 2023 het ‘Tijdelijke crisiskader staatssteunmaatregelen ter ondersteuning van de economie vanwege de Russische invasie van Oekraïne’ (hierna TSK Oekraïne-crisis) op sommige punten verlengd.
Achtergrond: tijdelijke crisis- en transitiekader
Het TSK heeft ervoor gezorgd dat lidstaten snel gepaste steunmaatregelen kunnen inzetten voor bedrijven in nood verkeren. Dit is mogelijk vanwege een bepaling in het Verdrag betreffende de werking van de Europese Unie (VWEU). Op grond van artikel 107, lid 3, sub b van het VWEU worden steunmaatregelen als verenigbaar met de interne markt gezien wanneer ze noodzakelijk zijn om onder andere een ernstige verstoring in de economie van een lidstaat op te heffen. De Commissie heeft op basis van die bepaling het TSK Oekraïne-crisis op 23 maart 2022 opgesteld, vanwege de hard stijgende energieprijzen en vanwege de sancties tegen Rusland, die ook effect kunnen hebben op Nederlandse bedrijven.
Wat is er gewijzigd?
Met de wijziging is het uitfaseringsschema van het TSK aangepast. Dat betekent dat de werking van het TSK op sommige punten is verlengd. Lidstaten kunnen hun steunregelingen onder de verlengde bepalingen dus blijven inzetten tijdens de komende winter. Zo kunnen ondernemingen die nog steeds economisch getroffen worden door de oorlog in Oekraïne hulp krijgen. Het gaat om de volgende bepalingen:
- Beperkte steunbedragen (afdeling 2.1 van het TSK);
- Deze afdeling wordt met zes maanden verlengd en zal dus van toepassing blijven tot en met 30 juni 2024;
- Daarnaast worden de plafonds voor de beperkte steunbedragen verhoogd:
- Van € 250.000 naar € 280.000 voor de landbouwsector;
- Van € 300.000 naar € 335.000 voor de visserij- en aquacultuursector; en
- Van € 2 miljoen naar € 2,25 miljoen euro voor alle andere sectoren;
- Steun ter compensatie van de hoge energieprijzen (afdeling 2.4 van het TSK);
- Ook deze afdeling wordt met zes maanden verlengd en blijft van toepassing tot en met 30 juni 2024. De lidstaten kunnen op grond van deze afdeling steun blijven verlenen door delen van de extra energiekosten te dekken, voor zover de energieprijzen aanzienlijk hoger zijn dan het niveau vóór de crisis;
- De andere bepalingen van het TSK blijven verder ongewijzigd.
Het TSK is al meerdere keren gewijzigd. Het lijkt er nu op dat dit de laatste verlenging zal zijn. De Commissie is momenteel niet van plan om de lidstaten opnieuw te raadplegen over een eventuele wijziging van het TSK, dus de einddata lijken na deze wijziging vast te staan.
Decentrale relevantie
Decentrale overheden die op dit moment steun verlenen aan ondernemingen op grond van het TSK Oekraïne-crisis, kunnen door deze wijziging hun steun verlengen. Voor ondernemingen in een gemeente, provincie of waterschap is deze wijziging daarom goed nieuws. Het is wel belangrijk om in de gaten te houden op welke bepaling uit het TSK de steun gebaseerd is. Zo lopen de bepalingen over liquiditeitssteun in de vorm van staatsgaranties en gesubsidieerde leningen, en bepalingen over maatregelen ter ondersteuning van de vermindering van de vraag naar elektriciteit namelijk al aan het eind van dit jaar af, op 31 december 2023.
Bron
Commissie stelt geleidelijke uitfasering van bepaalde crisisinstrumenten van het tijdelijke crisis- en transitiekader voor staatssteun bij, persbericht van de Europese Commissie
Meer informatie
Ondersteuning van economie door invloed Russische invasie: Commissie stelt tijdelijk staatssteuncrisiskader vast, Kenniscentrum Europa Decentraal
Temporary Crisis and Transition Framework, Europese Commissie