logo Europa decentraal
Menu
Onderwerpen > Aanbesteden > Aanbesteden in het sociaal domein
Zoeken
Aanbesteden
Subonderwerpen

Meer informatie:

MEER INFORMATIE
Onderwerpen > Aanbesteden > Aanbesteden in het sociaal domein

Aanbesteden in het sociaal domein

Gemeenten zijn sinds januari 2015 verantwoordelijk voor het sociaal domein. Naast de taken die gemeenten al hadden op dit gebied, hebben zij taken overgenomen van de Rijksoverheid en de provincie ten aanzien van jeugdzorg, zorg aan langdurig zieken en ouderen en arbeidsparticipatie. Bij het inkopen van dergelijke dienstverlening kunnen gemeenten te maken krijgen met (Europese) aanbestedingsregels.

Wetgeving sociaal domein

Er hebben drie decentralisaties plaatsgevonden. Hiermee wordt gedoeld op de wetgevingsprocessen, waarbij de Wet maatschappelijke ondersteuning (Wmo 2015), de Jeugdwet en de Participatiewet zijn aangepast of geïntroduceerd.

Gemeenten zijn volgens de Wmo 2015 verantwoordelijk om burgers met een beperking de voorzieningen, hulp en ondersteuning te bieden die ze nodig hebben. Lichtere vormen van zorg en ondersteuning uit de voormalige Algemene Wet Bijzondere Ziektekosten (AWBZ), zoals begeleiding, hulpmiddelen, thuiszorg, dagbesteding en verzorging en verpleging thuis, zijn overgegaan naar de Wmo en de Zorgverzekeringswet. Voor langdurige, intensieve zorg is de Wet langdurige zorg (Wlz) in het leven geroepen.

Gemeenten zijn daarnaast op grond van de Jeugdwet verantwoordelijk voor bijna alle zorg en ondersteuning voor kinderen en jongeren. Voorbeelden hiervan zijn ambulante jeugdhulp, pleegzorg, verblijf in een jeugdinstelling, jeugd-GGZ, jeugdbescherming, jeugdreclassering en zorg en ondersteuning voor jongeren met een lichte beperking.

Met de invoering van de Participatiewet zijn de Wet Werk en Bijstand (WBB), de Wet op de sociale werkvoorziening (WSW), de Wet werk en arbeidsondersteuning jonggehandicapten (Wajong) gewijzigd. De term ‘participatie in het sociaal domein’ verwijst naar de taken die erop gericht zijn mensen met een arbeidsbeperking of een afstand tot de arbeidsmarkt naar vermogen aan het werk te krijgen.

Vraagstukken sociaal domein

Gemeenten worden bij het sociaal domein geconfronteerd met vraagstukken over bijvoorbeeld inbesteden, subsidie of opdracht, open house, het voorbehouden van opdrachten of het aanbestedingsregime voor sociale en andere specifieke diensten.

Meer weten over dit onderwerp?

Werkt u voor een decentrale overheid of het Rijk en hebt u een vraag over dit onderwerp? Neem dan contact op met de helpdesk van Europa decentraal:

STEL UW VRAAG

Meer informatie:

MEER INFORMATIE

Beleid Aanbesteden in het sociaal domein

Decentralisaties en aanbesteden

Wmo-Vragen VWS aan Europese Commissie

In oktober 2009 zond het ministerie van VWS (naar aanleiding van de motie Kant) een brief naar de Europese Commissie met vragen over de mogelijke Europese aanbestedingsverplichting ten aanzien van huishoudelijke zorg. Op 8 april 2010 gaf de Commissie aan dat er bij de meeste Wmo-opdrachten sprake is van IIA-diensten. Deze moeten daarom Europees aanbesteed worden.

In de brief van 7 mei 2010 rapporteert het ministerie van VWS aan de Tweede Kamer over deze visie van de Commissie. Onder de aanbestedingsrichtlijn 2014/24 is het onderscheid tussen IIA- en IIB-diensten komen te vervallen. Er geldt een nieuwe categorie sociale en andere specifieke diensten. De verwachting is dat Wmo-diensten die voorheen onder het IIB-regime vielen nu grotendeels kwalificeren als sociale en andere specifieke diensten. Een vergelijking van de diensten onder het huidige regime van richtlijn 2014/24 en het voormalige regime onder richtlijn 2004/18 vindt u op de website van PIANOo.

Bestuurlijk aanbesteden

Bestuurlijk aanbesteden is een concept dat via de particuliere adviesmarkt is ontstaan.  Gemeenten, provincies en waterschappen gebruikten het concept voorheen vooral als procedure voor het aanbesteden van IIB-diensten. Deze procedure zal waarschijnlijk ook gebruikt gaan worden voor het aanbesteden van sociale en andere specifieke diensten. Het wordt bijvoorbeeld veel gebruikt voor diensten in het kader van de Wet maatschappelijke ondersteuning (Wmo).

Het instrument bestuurlijk aanbesteden is niet in de Aanbestedingswet of Europese aanbestedingsrichtlijnen beschreven en is daarom geen wettelijke en officieel erkende aanbestedingsprocedure. De procedure wordt in de praktijk wel door gemeenten gebruikt, al blijkt de wijze waarop dit instrument wordt ingezet nog niet volledig uniform met de regels.

Wederzijdse afhankelijkheid

Bij bestuurlijk aanbesteden is er sprake van wederzijdse afhankelijkheid tussen de opdrachtgevende aanbestedende diensten en de marktpartijen die bijvoorbeeld zorg aanbieden. Vanuit dit uitgangspunt maken gemeenten onder meer via flexibele convenants vormen – vaak nog nader uit te werken – afspraken met diverse dienstverleners over door hen te verlenen zorg- en welzijnsdiensten.

Fases bestuurlijk aanbesteden

Het proces van bestuurlijk aanbesteden bestaat uit meerdere fases: voorbereiden, onderhandelen en contracteren en uitvoeren. Het zwaartepunt ligt in de onderhandelings- en contracterende fase. Het enige dat doorgaans vastligt, is de prijs die de aanbestedende dienst wil betalen voor de diensten.

Veelvoorkomende vragen

Gemeenten stellen veel vragen over de toepassing van het concept bestuurlijk aanbesteden en de wijze waarop dit proces kan worden vormgegeven. Bijvoorbeeld met betrekking tot de voorschriften die de huidige Europese aanbestedingsrichtlijnen stellen. Ook vragen gemeenten zich af in hoeverre het concept onder de nieuwe Europese aanbestedingsrichtlijnen en de daarin verdwenen IIB-diensten procedure nog houdbaar is. Hebt u ook een vraag, stel deze dan aan onze helpdesk.

Nieuws Aanbesteden in het sociaal domein

1 2

Stand van zaken veranderopgave inburgering

9 december 2019 Aanbesteden Sociaal domein

Gemeenten zullen verantwoordelijk worden voor inburgering. Het Centraal Planbureau heeft de financiële implicaties van het wetsvoorstel doorgerekend. Daarnaast is de Tweede Kamer middels een Kamerbrief geïnformeerd over de voortgang van de gesprekken tussen de VNG en het Rijk over de toekomstige wettelijke taak van de gemeente. Tevens heeft het van Sociale Zaken en Werkgelegenheid (SZW) een handreiking gepubliceerd om gemeenten te ondersteunen bij het inkopen van inburgeringscursussen. Lees het volledige bericht

Kabinet wil aanbestedingsprocedure gemeentelijke zorg vereenvoudigen

25 november 2019 Aanbesteden Sociaal domein

Minister Hugo de Jonge van Volksgezondheid, Welzijn en Sport heeft de Tweede Kamer geïnformeerd dat hij voornemens is invulling te geven aan het zogeheten aanbestedingsregime voor sociale en andere specifieke diensten. Dit is een reactie op de systematische uitdagingen bij aanbestedingen in het sociaal domein. De Jonge heeft daarnaast aangegeven door te gaan met zijn inzet voor het wijzigen van de Europese aanbestedingsregels. Omdat een herziening van de Europese regels nog enige tijd kan duren wil minister De Jonge nu nationale maatregelen treffen om aanbestedingen in het sociaal domein te vereenvoudigen. Lees het volledige bericht

Gemeenten verantwoordelijk voor inburgering, wat gaat er veranderen?

28 oktober 2019 Aanbesteden Migratie Sociaal domein

De nieuwe Wet inburgering 2021 zal de overheidsverantwoordelijkheid voor inburgering gaan uitbreiden en decentraliseren. In het huidige stelsel liggen veel verantwoordelijkheden, zoals het vinden van een inburgeringscursus, bij inburgeraars zelf. In het nieuwe stelsel zal het gros van die verantwoordelijkheden aan de gemeenten worden toebedeeld. Zowel het kabinet als de Raad voor het Openbaar Bestuur (ROB) zijn van mening dat gemeenten het beste in staat zijn om inburgering integraal vorm te geven.

Lees het volledige bericht

Bezwaren tegen gebruik van open house-model en aanbestedingen bij inkoop van jeugdzorg

15 juli 2019 Aanbesteden Sociaal domein

“Om een duurzame transformatie van de jeugdzorg te bewerkstelligen moeten er onder meer grenzen worden gesteld aan de liberalisatie binnen de zorgmarkt”. Dat stelt jeugdzorginstelling Sterk Huis in een manifest. Er is al langer kritiek op de inkoop- en aanbestedingsprocedures in de jeugdzorg. Het open house-model dat veel gemeenten toepassen zou leiden tot selectie op basis van prijs in plaats van kwaliteit. Volgens de minister van Volksgezondheid, Welzijn en Sport Hugo de Jonge moet aan zorgaanbieders omzetgarantie geboden kunnen worden om een duurzame relatie op te bouwen. Ook wil hij dat de Europese regels voor het aanbesteden van zorg versoepeld worden. Lees het volledige bericht

Minister De Jonge: Europese aanbestedingsregels zorg niet proportioneel

25 maart 2019 Aanbesteden Betere regelgeving Sociaal domein

Nederland verzoekt de Europese Commissie om de aanbestedingsregels met betrekking tot de inkoop van zorg tegen het licht te houden. Volgens minister De Jonge van Volksgezondheid, Welzijn en Sport levert de verplichting om de inkoop van zorg Europees aan te besteden te veel administratieve lasten op in verhouding tot de voordelen die dit teweeg zou brengen voor de interne markt.

Lees het volledige bericht

Grotere rol voor gemeenten bij inburgering loopt vertraging op

25 februari 2019 Aanbesteden Migratie Sociaal domein

De nieuwe inburgeringswet die gemeenten meer regie moet geven over het uitvoeren van de inburgering van migranten loopt een half jaar vertraging op. Minister Koolmees van Sociale Zaken heeft aan de Tweede Kamer gemeld dat deze het definitieve wetsvoorstel pas begin 2020 kan verwachten. Dit betekent dat de nieuwe wet niet per 1 januari 2020 in kan gaan. Tot die tijd blijven migranten zelf verantwoordelijk voor hun inburgering.

Lees het volledige bericht

Voortgang verbetering inkoop in het sociaal domein

4 februari 2019 Aanbesteden Betere regelgeving Sociaal domein Staatssteun

Hugo de Jonge, minister van Volksgezondheid, Welzijn en Sport (VWS), heeft op 24 januari 2018 de Tweede Kamer door middel van een brief geïnformeerd over de voortgang van de verbetering van inkoop en aanbesteden in het sociaal domein. Het doel van de minister is om de inkooppraktijk beter aan te laten sluiten bij de aard van het sociaal domein en de praktijk van jeugdhulp en maatschappelijke ondersteuning. Er is onder andere een plan opgesteld voor ondersteuning van gemeenten en zorgaanbieders bij inkoop in dit domein.

Lees het volledige bericht

Minder regeldruk voor gemeenten in het sociaal domein

14 januari 2019 Aanbesteden Sociaal domein Staatssteun

Gemeenten blijven verplicht om samen te werken bij de uitvoering van hun taken in het sociaal domein. Het wetsvoorstel van minister De Jonge van Volksgezondheid, Welzijn en Sport waarin hij het belang van deze verplichting onderstreept, is dinsdag 18 december aangenomen door de Tweede Kamer. Dit moet samen met andere maatregelen gaan zorgen voor minder regeldruk in het sociaal domein. Lees het volledige bericht

Hugo de Jonge informeert Kamer over plannen in het kader van zorginkoop

9 juli 2018 Aanbesteden Sociaal domein Staatssteun

Op 4 juli 2018 heeft Hugo de Jonge, de minister van Volksgezondheid, Welzijn en Sport, een brief gestuurd naar de Tweede Kamer waarin de kern van de problematiek bij het inkopen en aanbesteden van jeugdhulp en maatschappelijke ondersteuning wordt geschetst. De Jonge geeft vervolgens aan hoe hij samen met gemeenten en zorgaanbieders aan de slag gaat om die problematiek aan te pakken en geeft daarnaast inzicht in het voorgenomen Europese traject.

Lees het volledige bericht

1 2

Praktijkvragen Aanbesteden in het sociaal domein

Is het aanbestedingsrecht van toepassing op een dienstverleningsovereenkomst tussen gemeenten in het kader van de Participatiewet?

Praktijkvraag | 18 april 2017 | | Aanbesteden | Aanbesteden en sociaal beleid | Sociaal domein

Onze gemeente is voornemens om voor een aantal gemeenten werkzaamheden te gaan verrichten in het kader van de uitvoering van de Participatiewet. Het gaat daarbij om re-integratietrajecten voor uitkeringsgerechtigden en de uitvoering daarvan. De (uitvoerende) gemeente overweegt hiertoe een dienstverleningsovereenkomst aan te gaan met deze deelnemende gemeenten. In hoeverre kunnen de Europese aanbestedingsregels hierop van toepassing zijn? Rust op de gemeenten die de re-integratie uitbesteden aan onze (uitvoerende) gemeente een aanbestedingsverplichting of bestaat er ruimte voor een uitzondering op aanbestedingsplichten?

Bekijk het antwoord

Mogen wij buitenlandse inschrijvers een social return verplichting opleggen?

Praktijkvraag | 30 december 2016 | | Aanbesteden | Sociaal domein

Onze gemeente heeft in haar aanbestedingsbeleid opgenomen dat bij overheidsopdrachten voor werken en diensten boven een bepaalde drempel 5 % van de loonsom op grond van social return moet worden ingevuld. Bij opdrachten die in Nederland worden geplaatst en uitgevoerd is dit geen probleem. Echter, kunnen we ook bij Europese aanbestedingen een dergelijke eis opnemen? Hoe kunnen buitenlandse inschrijvers hieraan voldoen?

Bekijk het antwoord

Wordt de mededinging beperkt wanneer twee zorgaanbieders als combinatie inschrijven?

Praktijkvraag | 24 december 2016 | | Aanbesteden | Europees mededingingsrecht | Sociaal domein | Staatssteun

Onze gemeente heeft in het kader van de aanbesteding voor Wmo-diensten een inschrijving ontvangen van twee aanbieders van dagbesteding voor gehandicaptenzorg. Die twee partijen hebben als combinatie ingeschreven. Door deze combinatievorming blijven slechts enkele andere aanbieders over. Deze partijen die gezamenlijk hebben ingeschreven hadden echter ook individueel kunnen inschrijven. Wordt door de inschrijving in combinatie de mededinging beperkt? En mogen wij  deze inschrijving dan wel toelaten op basis van de mededingingsregels?

Bekijk het antwoord

Wanneer mag een abnormaal lage inschrijving worden afgewezen?

Praktijkvraag | 12 oktober 2016 |

Onze gemeente heeft naar aanleiding van een aanbestedingsprocedure voor de inkoop van zorg in het kader van de Wet maatschappelijke ondersteuning (Wmo) een inschrijving ontvangen met een tamelijk lage prijs. Onze gemeente vraagt zich daarom af wanneer zij een inschrijving mag afwijzen omdat de prijs zogenaamd ‘onaanvaardbaar laag’ is en volgens welke voorwaarden de gemeente de inschrijving mag afwijzen.

Bekijk het antwoord

Voorbehouden opdracht aan sw-bedrijf na decentralisaties

Praktijkvraag | 17 november 2014 | | Aanbesteden | Sociaal domein

Als gemeente kunnen we op basis van de bestaande aanbestedingsrichtlijnen onder bepaalde voorwaarden opdrachten voorbehouden aan Sociale Werkbedrijven. Vanaf 1 januari 2015 gaat echter vanwege het decentralisatietraject de huidige Wet Sociale Werkvoorziening (Wsw) op in de nieuwe Participatiewet. De taken van bestaande Sociale Werkbedrijven (sw-bedrijven) zullen gaan veranderen en mogelijk op termijn verdwijnen. Kunnen wij vanaf het nieuwe jaar dan nog wel gebruik maken van de bestaande regeling in de aanbestedingsrichtlijnen met betrekking tot het voornoemde voorbehoud van opdrachten aan SW-bedrijven?

Bekijk het antwoord

Moet een opdracht voor IIA- en IIB-diensten Europees worden aanbesteed?

Praktijkvraag | 4 februari 2008 | | Aanbesteden

De gemeente gaat een promotie campagne wegzetten in de markt met een totaalbudget van circa € 900.000,=. Daarvoor zal een communicatiebureau worden gecontracteerd. De kosten voor dit bureau zullen circa € 150.000,= zijn en de rest zijn kosten voor de advertenties, druk, commercials etc.

Deze uitgaven gaan via dit bureau richting allerlei mediakanalen. Moet deze opdracht Europees worden aanbesteed? Mede gelet op het feit dat het bureau slechts een doorgeefluik wordt van de uitgaven voor advertenties in dagbladen etc.

Bekijk het antwoord

Publicaties Aanbesteden in het sociaal domein

Decentralisaties en aanbesteden

Veelgestelde vragen aanbesteden, Europa decentraal
Notitie Nieuwe aanbestedingsrichtlijnen 2014, Europa decentraal
Overzicht handreikingen Wmo, Rijksoverheid
Wijziging van Europees aanbestede contracten en subsidies (contracten Jeugdzorg en Wmo), VNG
Productencatalogus Drie Decentralisaties, VNG
Op weg naar maatschappelijke meerwaarde in het sociaal domein (Toepassingen en lessen van maatschappelijk aanbesteden in de gemeentelijke Wmo-aanbestedingen 2015), ministerie van BZK
Bestuurlijk aanbesteden: mag het nu wel of niet onder de gewijzigde aanbestedingsregelgeving?, Mr. E.E. Zeelenberg en mr. T.T.A. Oudenhoven (Gst. 2016/63)

Disclaimer

De auteursrechten op de inhoud van deze website behoren toe aan Europa decentraal, tenzij expliciet anders is vermeld. Aan de op de website opgenomen en via de links te ontsluiten informatie kunnen geen rechten worden ontleend.

Europa decentraal heeft aan het opstellen van de inhoud van de pagina’s de nodige zorg besteed. Desondanks is het mogelijk dat de site onvolledig is of onjuistheden bevat. Europa decentraal aanvaardt daarvoor geen enkele aansprakelijkheid.

Europa decentraal aanvaardt geen enkele aansprakelijkheid voor schade, hoegenaamd ook, direct of indirect veroorzaakt door de inhoud van de site of de inhoud van de pagina’s die door externe links beschikbaar zijn gemaakt.