Accountantscontrole
Jaarlijks vindt er een accountantscontrole plaats waarmee de getrouwheid en financiële rechtmatigheid van de financiën van decentrale overheden gecontroleerd worden. Alle veranderingen van de balans moeten in overeenstemming met de aanbestedingswetgeving tot stand zijn gekomen. Zie voor meer informatie onze pagina Accountantscontrole op rechtmatigheid bij aanbestedingen.
Overheidsopdrachten
Om vast te stellen of er in beginsel sprake is van een plicht tot aanbesteding, dient bepaald te worden of er sprake is van een overheidsopdracht. In dat geval is de opdracht namelijk aanbestedingsplichtig. Een overheidsopdracht is volgens de definitie van artikel 2 sub 5 e.v. Richtlijn 2014/24 (artikel 1.1 Aanbestedingswet 2012) een:
- schriftelijke overeenkomst onder bezwarende titel;
- die tussen één of meer ondernemers en één of meer aanbestedende diensten is gesloten;
- en die betrekking hebben op de uitvoering van werken, de levering van producten of de verlening van diensten in de zin van Richtlijn 2014/24.
Meer informatie vindt u op onze pagina Overheidsopdrachten.
Concessies
Nadat vastgesteld is of er een plicht tot aanbesteden geldt, dienen er nog enkele andere belangrijke elementen uit het aanbestedingsrecht bekeken te worden, waaronder de optie om concessies op te stellen. Concessies geven ondernemers het uitsluitende recht om een bepaald werk of een bepaalde dienst uit te voeren. Dit wordt samen met de overheidsopdracht verleend aan de marktpartij. Richtlijn 2014/23 regelt concessies met een waarde vanaf € 5.382.000,- en stelt voorschriften voor transparantie, eerlijkheid en rechtszekerheid, maar laat het aan aanbestedende diensten om de specifieke procedure voor de gunning van concessies vast te stellen. Dit onderwerp wordt verder behandeld op onze pagina Concessies.
Aanbestedende dienst
Een entiteit moet aangemerkt worden als ‘aanbestedende dienst’ om de aanbestedingsregels erop toe te kunnen passen. Artikel 2 lid 1 sub 1 Richtlijn 2014/24 en artikel 1.1 Aanbestedingswet 2012 noemen ‘regionale en lokale overheidsinstanties’ onder de definitie van het begrip ‘aanbestedende diensten’. Gemeenten, provincies en waterschappen vallen hieronder. Deze bestuursorganen van regionaal en lokaal niveau zijn bij wet ingesteld als publiekrechtelijke rechtspersonen. Ook samenwerkingsverbanden waarin decentrale overheden participeren en aan decentrale overheden gelieerde instellingen kunnen worden aangemerkt als aanbestedende dienst. Bekijk voor meer hierover de pagina Aanbestedende dienst.
Publiekrechtelijke instelling
Onder de definitie van aanbestedende diensten vallen ook publiekrechtelijke instellingen. Dit zijn instellingen die zijn opgericht met het doel te voorzien in behoeften van algemeen belang, anders dan van commerciële of industriële aard, met rechtspersoonlijkheid en die op de een of andere manier onder publiekrechtelijke invloed staat. Hieronder vallen veel verschillende entiteiten, waaronder universiteiten of voetbalbonden. Zie de pagina Publiekrechtelijke instellingen voor meer informatie.
Speciale sectoren
Er gelden specifieke aanbestedingsrechtelijke voorschriften voor zogenaamde speciale-sectorbedrijven. Hieronder vallen onder meer drinkwater- energie- en waterbedrijven. Deze markten zijn naar hun aard nogal gesloten waar een bepaalde geografische geslotenheid geldt en zowel overheids- als commerciële ondernemingen werkzaam zijn. Richtlijn 2014/25 is hierop van toepassing. U vindt meer informatie op onze pagina over Speciale sectoren.
Werk, levering of dienst
Overheidsopdrachten kunnen in drie categorieën ingedeeld worden: werken, leveringen of diensten. Dit onderscheid is met name van belang voor het drempelbedrag dat voor de betreffende opdracht geldt. Het onderscheid tussen deze typen opdracht is niet altijd heel helder. Op de pagina Werk, levering of dienst leest u hier meer over.
CPV
Aanbestedende diensten zijn op grond van artikel 23 van Richtlijn 2014/24 vervolgens verplicht om bij de aanbesteding van een overheidsopdracht het Common Procurement Vocabulary (CPV) classificatiesysteem toe te passen. Hiermee worden alle mogelijke werken, leveringen en diensten bij aanbestedingen geïdentificeerd met een cijfercode. Hierover wordt meer verteld op onze pagina CPV.
Gemengde opdracht
Er is sprake van een gemengde opdracht wanneer de onderdelen van de opdracht onlosmakelijk met elkaar verbonden zijn en een ondeelbaar geheel vormen. In dat geval moet er gekeken worden naar het hoofdvoorwerp van de opdracht. Zo kan bepaald worden of een opdracht als werk, levering of dienst moet worden aanbesteed. Dit is vastgelegd in artikel 3 lid 2 van Richtlijn 2014/24 en wordt bepaald aan de hand van de intentie en de hoogste waarde van de opdracht. U kunt meer lezen over dit onderwerp op de pagina Gemengde opdracht.
Sociale en andere specifieke diensten
Wanneer het gaat om een overheidsopdracht voor sociale en andere specifieke diensten geldt er een aparte procedure. Deze categorieën van diensten hebben vanwege hun aard namelijk een beperktere grensoverschrijdende dimensie. Er geldt dan ook een hoger drempelbedrag dan voor reguliere overheidsopdrachten, namelijk € 750.000,-. Meer informatie kunt u lezen op onze pagina Sociale en andere specifieke diensten.
Drempelwaarden
Voor aanbestedende diensten zoals decentrale overheden gelden ook verschillende drempelwaarden. Aanbestedende diensten die een aanbesteding gelijk aan of boven de toepasselijke drempelwaarde uitvoeren moeten dit Europees aanbesteden, onder de voorwaarden van deel 2, 2a of 3 van de Aanbestedingswet 2012. Overheidsopdrachten onder die drempelwaarde en zonder grensoverschrijdend belang mogen nationaal worden aanbesteed, krachtens deel 1 van de Aanbestedingswet 2012. Deze waarden vindt u op onze pagina Drempelwaarden.
Subsidie of opdracht
Om het aanbestedingsrecht goed te begrijpen, is het ook van belang het verschil te kennen tussen een subsidie en een overheidsopdracht. Een verschil tussen een subsidie en een overheidsopdracht is bijvoorbeeld dat een subsidie de verlener geen zeggenschap geeft over de concrete uitvoering van hetgeen waarvoor subsidie is verleend, maar alleen daar een kader van voorwaarden voor schept, terwijl een overheidsopdracht een bezwarende titel inhoudt. Zie voor meer informatie onze pagina Subsidie of opdracht.
Toegang derde landen en Brexit
Afsluitend zijn er ook regels in het leven geroepen wat betreft het betrekken van ondernemers buiten de EU. Ondernemers van buiten de EU hoeven niet toegelaten te worden tot Europese aanbestedingsprocedures, tenzij een multi- of bilateraal verdrag hierop uitzondering maakt. In dat geval mogen die ondernemers ook niet minder gunstig behandeld worden dan ondernemers uit de EU. Specifiek voor het Verenigd Koninkrijk geldt de Handels- en Samenwerkingsovereenkomst die dit land met de EU heeft gesloten, waarmee de partijen op wederzijdse toegang tot de elkaars aanbestedingsmarkten hebben ingezet. Bekijk voor meer informatie onze pagina Toegang derde landen en Aanbestedingsregels VK.
