Diensten van algemeen economisch belang (DAEB) kunnen onderscheiden worden van andere categorieën van diensten van algemeen belang. Zo bestaat er een onderscheid tussen DAEB en diensten van algemeen belang (DAB), diensten van algemeen belang die niet-economisch van aard zijn (zogenaamde NEDAB) en sociale diensten van algemeen belang (SDAB).
Het begrip DAB moet als een soort overkoepelende term worden gezien voor zowel economische diensten van algemeen belang (DAEB), als voor niet-economische diensten van algemeen belang (NEDAB). Anders dan voor DAEB, bestaat voor NEDAB geen specifieke Europese wetgeving. NEDAB vallen dan ook niet onder de Verdragsregels met betrekking tot de interne markt en mededinging.
Of er sprake is van een DAEB of een NEDAB hangt in grote mate af van de aard en het doel van de activiteiten en de regels waaraan de activiteiten zijn onderworpen. Zo gelden typische overheidstaken als niet-economische activiteiten. Hierbij valt bijvoorbeeld te denken aan het handhaven van de openbare orde, rechtspraak en het verlenen van vergunningen.
Naast typische overheidstaken gelden activiteiten van zuiver sociale aard ook als niet-economische activiteiten. Wettelijke socialezekerheidsstelsels en openbaar onderwijs zijn hier goede voorbeelden van. De Europese staatssteunregels zijn alleen van toepassing op activiteiten die economisch van aard zijn. Aangezien hier bij een NEDAB geen sprake van is, zijn de Europese staatssteunregels niet van toepassing op dit soort diensten.
Diensten van algemeen economisch belang zijn economische activiteiten die een publiek belang dienen. Omdat ondernemers of overheden die een DAEB uitvoeren zich op ‘een markt’ begeven, onderscheiden deze activiteiten zich van NEDAB. Doorgaans is er sprake van onrendabele activiteiten en/of van activiteiten die de markt ontoereikend naar (sociaal-) maatschappelijk verantwoorde voorwaarden kan uitvoeren. Hierdoor moeten ondernemingen die met een DAEB belast zijn gecompenseerd worden voor de openbare diensten die zij uitvoeren.
Zonder ingrijpen van de overheid kunnen bepaalde groepen burgers geen gebruik maken van deze diensten. Denk bijvoorbeeld aan een busverbinding die noodzakelijk is voor grote groepen mensen (ouderen, jongeren, forensen), maar die op basis van economische efficiency niet (meer) zou worden uitgevoerd door vervoersondernemingen. Hiermee onderscheiden DAEB zich ook van gebruikelijke marktactiviteiten, die wel voldoende door de markt worden aangeboden en die economisch rendabel zijn.
Sociale diensten van algemeen belang kunnen zowel sociaal-maatschappelijke als economische doelen hebben. Omdat sociale diensten onder steeds meer concurrerende omstandigheden worden aangeboden, stelt de Europese Commissie dat sociale diensten van algemeen belang in het geval van marktwerking ook als economische activiteiten bestempeld kunnen worden.
De Commissiegids DAEB 2013 geeft aan dat het feit dat een betrokken activiteit als ‘sociaal’ wordt aangemerkt niet voldoende is om uit te sluiten dat de betrokken activiteit als ‘economische activiteit’ wordt aangemerkt. Van een onderscheid tussen SDAB en SDAEB wordt echter niet gesproken. De Commissiegids geeft aan dat sociale diensten van algemeen belang met een economisch karakter DAEB zijn.
Werkt u voor een decentrale overheid of het Rijk en hebt u een vraag over dit onderwerp? Neem dan contact op met de helpdesk van Europa decentraal:
Het Hof van Justitie van de Europese Unie (HvJ) heeft duidelijkheid gegeven over de toepassing van de Europese btw-richtlijn. Volgens het HvJ is het leerlingenvervoer dat door een gemeente wordt georganiseerd geen economische activiteit in de zin van deze richtlijn. Dit betekent dat de gemeente geen btw mag aftrekken van de kosten van het leerlingenvervoer.
Alle gemeenten en provincies worden verzocht om uiterlijk vrijdag 22 april 2016 informatie aan te leveren in het kader van de rapportage over Diensten van Algemeen Economisch Belang (DAEB). Dit staat ook in de brieven van het ministerie van BZK die alle gemeenten en provincies deze week ontvangen. De benodigde informatie dient per e-mail in het daarvoor bestemde format te worden verstuurd naar cps@europadecentraal.nl. In dit bericht vindt u hier meer informatie over.
Het Europees Parlement beveelt de Europese Commissie onder andere aan nationale standaarden binnen het Trade in Services Agreement (TiSA) niet te verlagen. Het rapport met aanbevelingen dat het Europees Parlement afgelopen maandag 18 januari 2016 de Europese Commissie over het Trade in Services Agreement (TiSA) heeft overhandigd, is met een ruime meerderheid goedgekeurd. Deze aanbevelingen moeten dienen als leidraad voor de Europese Commissie die namens de Europese Unie over dit verdrag onderhandelt.
Lees het volledige bericht
