Uitleg DAB, NEDAB, DAEB en SDAB
Diensten van algemeen economisch belang (DAEB) kunnen onderscheiden worden van andere categorieën van diensten van algemeen belang. Zo bestaat er een onderscheid tussen DAEB en diensten van algemeen belang (DAB), diensten van algemeen belang die niet-economisch van aard zijn (zogenaamde NEDAB) en sociale diensten van algemeen belang (SDAB).
DAB: diensten van algemeen belang
Het begrip DAB moet als een soort overkoepelende term worden gezien voor zowel economische diensten van algemeen belang (DAEB), als voor niet-economische diensten van algemeen belang (NEDAB). Anders dan voor DAEB, bestaat voor NEDAB bestaat geen specifieke Europese wetgeving. NEDAB vallen dan ook niet onder de Verdragsregels met betrekking tot de interne markt en mededinging.
NEDAB: niet economische diensten van algemeen belang
Of er sprake is van een DAEB of een NEDAB hangt in grote mate af van de aard en het doel van de activiteiten en de regels waaraan de activiteiten zijn onderworpen. Zo gelden typische overheidstaken als niet-economische activiteiten. Hierbij valt bijvoorbeeld te denken aan het handhaven van de openbare orde, rechtspraak en het verlenen van vergunningen.
Naast typische overheidstaken gelden activiteiten van zuiver sociale aard ook als niet-economische activiteiten. Wettelijke socialezekerheidsstelsels en openbaar onderwijs zijn hier goede voorbeelden van. De Europese staatssteunregels zijn alleen van toepassing op activiteiten die economisch van aard zijn. Aangezien hier bij een NEDAB geen sprake van is, zijn de Europese staatssteunregels niet van toepassing op dit soort diensten.
DAEB: economische diensten van algemeen belang
Diensten van algemeen economisch belang zijn economische activiteiten die een publiek belang dienen. Omdat ondernemers of overheden die een DAEB uitvoeren zich op ‘een markt’ begeven, onderscheiden deze activiteiten zich van NEDAB. Doorgaans is er sprake van onrendabele activiteiten en/of van activiteiten die de markt ontoereikend naar (sociaal-) maatschappelijk verantwoorde voorwaarden kan uitvoeren. Hierdoor moeten ondernemingen die met een DAEB belast zijn gecompenseerd worden voor de openbare diensten die zij uitvoeren.
Zonder ingrijpen van de overheid kunnen bepaalde groepen burgers geen gebruik maken van deze diensten. Denk bijvoorbeeld aan een busverbinding die noodzakelijk is voor grote groepen mensen (ouderen, jongeren, forensen), maar die op basis van economische efficiency niet (meer) zou worden uitgevoerd door vervoersondernemingen. Hiermee onderscheiden DAEB zich ook van gebruikelijke marktactiviteiten, die wel voldoende door de markt worden aangeboden en die economisch rendabel zijn.
SDAB: sociale diensten van algemeen belang
Sociale diensten van algemeen belang kunnen zowel sociaal-maatschappelijke als economische doelen hebben. Omdat sociale diensten onder steeds meer concurrerende omstandigheden worden aangeboden, stelt de Europese Commissie dat sociale diensten van algemeen belang in het geval van marktwerking ook als economische activiteiten bestempeld kunnen worden.
De Commissiegids DAEB 2013 geeft aan dat het feit dat een betrokken activiteit als ‘sociaal’ wordt aangemerkt niet voldoende is om uit te sluiten dat de betrokken activiteit als ‘economische activiteit’ wordt aangemerkt. Van een onderscheid tussen SDAB en SDAEB wordt echter niet gesproken. De Commissiegids geeft aan dat sociale diensten van algemeen belang met een economisch karakter DAEB zijn.
Meer weten over dit onderwerp?
Werkt u voor een decentrale overheid of het Rijk en hebt u een vraag over dit onderwerp? Neem dan contact op met de helpdesk van Europa decentraal:
STEL UW VRAAG