Wanneer een decentrale overheid sinds 2010 nieuwe regels en wetten maakt of bestaande regels en wetten wijzigt, moet zij nagaan of deze wetgeving onder de reikwijdte van de Dienstenrichtlijn valt. Als de bepalingen vallen onder artikel 15 en 16 van de Dienstenrichtlijn dan moeten zij dit notificeren bij de Europese Commissie. De notificatie loopt in Nederland via het ministerie van Economische Zaken en Klimaat.
Waarom en wanneer notificeren?
Het doel van notificeren is voorkomen dat er nieuwe belemmeringen voor vrij verkeer van diensten en de vrijheid van vestiging worden ingevoerd, die niet voldoen aan de vereisten van de Dienstenrichtlijn. Alleen eisen die zijn opgenomen in art. 15 en 16 van de Dienstenrichtlijn moeten worden genotificeerd. Daarbij wordt onderscheid gemaakt tussen permanente vestiging en tijdelijke dienstverlening.
Permanente vestiging
Nieuwe en gewijzigde regelgeving moet worden genotificeerd wanneer:
- de regelgeving betrekking heeft op een gevestigde dienstverlener (regime van de vrijheid van vestiging);
- de regelgeving bevat eisen als genoemd in art. 15 lid 2 Dienstenrichtlijn (de aan evaluatie onderworpen eisen).
Bij notificatie moet worden aangegeven waarom deze eisen aan de dienstverlener worden gesteld en hoe deze gerechtvaardigd kunnen worden. Voor deze notificaties vult u formulier A in. Het formulier vindt u op deze pagina.
Binnen drie maanden na de datum van ontvangst van de kennisgeving (notificatie) onderzoekt de Europese Commissie of de nieuwe eisen verenigbaar zijn met het gemeenschapsrecht. Als de Europese Commissie tot oordeel komt dat dit niet het geval is, stelt zij een beschikking vast waarin de betrokken lidstaat wordt verzocht van vaststelling van de eisen af te zien of deze in te trekken (art. 15 lid 7 Dienstenrichtlijn).
Tijdelijke dienstverlening
Nieuwe en gewijzigde regelgeving moet worden genotificeerd als:
- eisen of vergunningsstelsels betrekking hebben op de toegang tot en uitoefening van een dienstenactiviteit door dienstverleners (de tijdelijke dienstverleners, het regime van het vrij verrichten van diensten);
- deze eisen bevat als genoemd in art. 16 Dienstenrichtlijn.
Bij notificatie moet worden aangegeven waarom deze eisen aan de dienstverlener worden gesteld en hoe deze gerechtvaardigd kunnen worden. Voor deze notificaties vult u formulier B in. Het formulier vindt u op deze pagina.
De Europese Commissie deelt de toegestuurde eisen aan de andere lidstaten mede. Die mededeling belet de decentrale overheden niet de betrokken bepalingen vast te stellen. De Europese Commissie verstrekt daarna op jaarbasis analyses en richtsnoeren inzake de toepassing van deze bepalingen in het kader van de Dienstenrichtlijn (art. 39 lid 5 Dienstenrichtlijn).
Gemeenschappelijke regelingen
Decentrale overheden zijn zelf verantwoordelijk voor een goede uitwerking en uitvoering van de Europese regels (art. 4 lid 3 VEU). Dit geldt ook voor gemeenschappelijke regelingen (samenwerkingsverbanden tussen openbare lichamen zoals gemeenten, provincies en waterschappen) die vallen onder de Dienstenrichtlijn.
Decentrale overheden die deelnemen aan één of andere vorm van gemeenschappelijke regeling, moeten zélf nagaan of er sprake is van bepalingen vallend onder de reikwijdte van de Dienstenrichtlijn en of er genotificeerd moet worden. Zij hebben zelf zicht op aan welke gemeenschappelijke regelingen zij deelnemen.
Het initiatief voor het notificeren van regelgeving van gemeenschappelijke regelingen geldt ook indien de verantwoordelijkheid is overgedragen aan een ander openbaar lichaam aangezien decentrale overheden het inzicht hebben aan welke gemeenschappelijke regelingen zij deelnemen.
Te laat of niet genotificeerd
Het kan voorkomen dat een decentrale overheid nieuwe of gewijzigde regelgeving niet of te laat notificeert bij de Europese Commissie. Dit heeft geen gevolgen voor de rechtskracht ervan. De notificatieplicht is een controle achteraf en kent geen standstill-bepaling. De nieuwe of gewijzigde regelgeving kan gewoon inwerking treden.
Is de nieuwe of gewijzigde regelgeving in strijd met de Dienstenrichtlijn, dan kan de Europese Commissie een inbreukprocedure tegen Nederland instellen.
Regeling indicatieve vaststelling reikwijdte Dienstenwet
Alle vergunningstelsels en eisen van zowel het Rijk als decentrale overheden en andere openbare lichamen die in ieder geval onder de Dienstenrichtlijn vallen, zijn te vinden in de bijlage van de Regeling indicatieve vaststelling reikwijdte Dienstenwet.
Ruimtelijke ordening
Speciale aandacht is er in de regeling voor ruimtelijke ordening. Zoals blijkt uit de Memorie van Toelichting bij de Dienstenwet, vallen voorschriften van ruimtelijke ordening in beginsel niet onder de reikwijdte van de richtlijn. Wanneer regels in een bestemmingsplan en dergelijke echter enigerlei vorm van regulering van economische activiteiten door individuele dienstverrichters inhouden, is de Dienstenrichtlijn daarop wel van toepassing. Daarom bepaalt art. 2 lid 1 van de regeling reikwijdte dat de Dienstenwet van toepassing is op eisen in bestemmingsplannen en dergelijke.
Handleiding notificatie
De Interdepartementale Commissie Europees Recht (ICER), heeft een Handleiding notificatie onder de Dienstrichtlijn opgesteld. Met de aparte module voor decentrale overheden kunt u gemakkelijk bepalen of u al dan niet moet notificeren.
Screeningsverslag
Eind 2009 is een screeningsverslag ingeleverd bij de Europese Commissie. In het geïntegreerde nationale screeningsverslag, waarin ook de resultaten van decentrale overheden opgenomen zijn, is beargumenteerd en gerechtvaardigd waarom Nederland maatregelen hanteert die mogelijk in strijd zijn met de Dienstenrichtlijn en zo het vrije verkeer belemmeren.
Doorlopende melding
Regelgeving die aan bepaalde voorwaarden voldoet, moet doorlopend worden gemeld. Deze procedure wordt het permanente notificatieproces genoemd. Het doel van deze verplichting is voorkomen dat er nieuwe belemmeringen voor het vrij verkeer van diensten en de vrijheid van vestiging worden ingevoerd die niet voldoen aan de vereisten van de Dienstenrichtlijn.