Europabewustzijn
Vanuit de Europabewuste gedachte dat ook beleidsmatig Europa kansen kan bieden voor decentrale overheden speelt de Europa 2020 strategie van de Europese Commissie een belangrijke rol. Immers, waar de Commissie op beleidsdoelstellingen stuurt, kan een decentrale overheid ook- al anticiperend op deze beleidsdoelstellingen- sturen in haar eigen lokale praktijk.
Europa 2020
De ‘Europa 2020 strategy’ betreft een nieuwe strategie voor een slimmere en groenere sociale markteconomie. Deze strategie verscheen in de vorm van een Mededeling van de Commissie op 3 maart 2010 (COM(2010) 2020): ‘Europe 2020. A strategy for smart, sustainable and inclusive growth’.
Evaluatie
Sinds 2012 wordt de strategie geëvalueerd. Decentrale overheden hebben hier aan bij kunnen dragen door middel van een enquête. Het doel van deze uitgebreide raadpleging is de voorstellen van de overheden om de strategie te verbeteren aan te horen en de doelstellingen te kunnen realiseren. De resultaten worden in maart 2014 gepresenteerd tijdens de Europese Top van steden en regio’s van de EU.
Bedoeling strategie Europe 2020
Europa staat voor een ommekeer. De crisis heeft jaren van economische en sociale vooruitgang tenietgedaan en structurele tekortkomingen van de Europese economie blootgelegd. Ondertussen staat de wereld niet stil en worden de langetermijnproblemen –mondialisering, druk op de hulpbronnen, vergrijzing – steeds nijpender. De EU moet nu haar koers voor de toekomst uitzetten. Europa kan succes boeken als het collectief optreedt, als Unie. Europa heeft een strategie nodig waarmee zij sterker uit de crisis komt en van de EU een slimme, duurzame en inclusieve economie kan maken met een hoog niveau van werkgelegenheid, productiviteit en sociale cohesie. Europa 2020 biedt een visie op de Europese sociale markteconomie van de 21e eeuw.
Europa 2020 stelt drie prioriteiten, die elkaar versterken:
– slimme groei: voor een op kennis en innovatie gebaseerde economie;
– duurzame groei: voor een groenere, competitievere economie waarin efficiënter met hulpbronnen wordt omgesprongen;
– inclusieve groei: voor een economie met veel werkgelegenheid en sociale en territoriale cohesie.
Streefcijfers EU2020 strategie
De EU moet bepalen hoe zij ervoor wil staan in 2020. Daarom stelt de Commissie de volgende centrale EU-streefcijfers voor:
– 75% van de bevolking tussen 20-64 jaar moet werk hebben;
– 3% van het EU-bbp moet worden geïnvesteerd in O&O;
– de “20/20/20”-klimaat- en energiedoelstellingen moeten worden gehaald (dit met inbegrip van een grotere reductie van 30% als aan de voorwaarden daarvoor wordt voldaan);
– het percentage voortijdige schoolverlaters moet minder dan 10% bedragen, en minstens 40% van de jongere generatie moet een hoger onderwijsdiploma hebben;
– het aantal mensen voor wie armoede dreigt, moet met 20 miljoen zijn gedaald.
Deze streefcijfers hangen met elkaar samen en zijn bepalend voor het algehele succes. Om ervoor te zorgen dat iedere lidstaat de Europa 2020-strategie op zijn eigen situatie kan toesnijden, stelt de Commissie voor de EU-doelstellingen te vertalen naar nationale streefcijfers en trajecten.
Zeven kerninitiatieven of ‘flagships’
De streefcijfers vloeien voort uit de drie prioriteiten van slimme, duurzame en inclusieve groei, maar ze staan niet op zichzelf: ze zullen moeten worden ondersteund met diverse maatregelen op nationaal, EU- en internationaal niveau. De Commissie stelt zeven kerninitiatieven voor als katalysator voor de verschillende prioriteiten:
– “Innovatie-Unie” moet de randvoorwaarden en de toegang tot financiering voor onderzoek en innovatie verbeteren, zodat innovatieve ideeën worden omgezet in producten en diensten die groei en banen opleveren;
– “Jongeren in beweging” moet de resultaten in het onderwijs verbeteren en jongeren gemakkelijker toegang tot de arbeidsmarkt bieden;
– “Een digitale agenda voor Europa” moet de aanleg van supersnel internet bespoedigen en burgers en bedrijfsleven laten profiteren van een digitale interne markt;
– “Efficiënt gebruik van hulpbronnen” moet helpen economische groei los te koppelen van het gebruik van hulpbronnen, de overgang naar een koolstofarme economie te bevorderen, het gebruik van hernieuwbare energie op te voeren, de vervoersector te moderniseren en energie-efficiëntie te bevorderen;
– “Industriebeleid in een tijd van mondialisering” moet het ondernemingsklimaat verbeteren, met name voor kmo’s, en zorgen voor een sterke en duurzame industriële basis die de mondiale concurrentie aankan;
– “Een agenda voor nieuwe vaardigheden en banen” moet de arbeidsmarkten moderniseren en de mensen meer kansen geven door een leven lang leren mogelijk te maken, zodat de participatiegraad toeneemt en vraag en aanbod op de arbeidsmarkt beter op elkaar worden afgestemd, onder meer dankzij een grotere arbeidsmobiliteit;
– “Europees platform tegen armoede” moet de sociale en territoriale cohesie versterken zodat iedereen kan delen in de groei en de werkgelegenheid, en mensen die met armoede en sociale uitsluiting te kampen hebben, een menswaardig bestaan kunnen opbouwen en actief kunnen deelnemen aan de samenleving.
Deze zeven kerninitiatieven houden verplichtingen in voor zowel de EU als de lidstaten. Om knelpunten te verhelpen en de doelstellingen van Europa 2020 te verwezenlijken zullen de EU-instrumenten, waaronder met name de interne markt, financiële hefbomen en externe beleidsinstrumenten volop worden ingezet.
Inmiddels zijn op kerninitiatieven innovatie-unie, digitale agenda, jongeren in beweging, efficiënt gebruik van hulpbronnen, industriebeleid, armoede en werkgelegenheid en groei diverse uitwerkingen verschenen. Zie voor een overzicht en de stand van zaken inzake de kerninitiatieven deze website.
Twee pijlers: thematisch en landenrapportage
Om tot resultaten te komen is beter economisch bestuur nodig. Europa 2020 heeft twee pijlers: de hierboven geschetste thematische aanpak met een combinatie van prioriteiten en centrale doelstellingen, en de landenrapportage, die de lidstaten moet helpen strategieën te ontwikkelen om weer tot duurzame groei en duurzame overheidsfinanciën te komen.
Op EU niveau worden geïntegreerde richtsnoeren geformuleerd voor alle prioriteiten en doelstellingen van de EU. De lidstaten krijgen aanbevelingen die specifiek op elke lidstaat zijn toegespitst. Wanneer op de aanbevelingen een ontoereikende respons komt, kunnen beleidswaarschuwingen worden gegeven. De rapportage over Europa 2020 en het stabiliteits- en groeipact gebeurt tegelijkertijd, terwijl de twee instrumenten gescheiden blijven en de integriteit van het stabiliteits- en groeipact gehandhaafd blijft.
De Europese Raad heeft een sturende taak en vormt de spil van de nieuwe strategie. De Commissie houdt de vorderingen bij de verwezenlijking van de doelstellingen in het oog, zij faciliteert uitwisseling van beleidsmaatregelen en doet de nodige voorstellen om de maatregelen in goede banen te leiden en de kerninitiatieven van de EU te bevorderen. Het Europees Parlement mobiliseert de burgers en treedt voor de belangrijke initiatieven op als medewetgever. Deze aanpak op basis van partnerschap moet ook gelden voor EU-comités, nationale parlementen en nationale, lokale en regionale autoriteiten, de sociale partners, andere belanghebbenden en het maatschappelijk middenveld. Iedereen moet erbij worden betrokken om de visie tot werkelijkheid te maken. De Commissie stelt voor dat de Europese Raad in maart de algemene aanpak van de strategie en de centrale doelstellingen goedkeurt, en in juni de details van de strategie vaststelt, waaronder de geïntegreerde richtsnoeren en de nationale streefdoelen. De Commissie kijkt uit naar het standpunt en de steun van het Europees Parlement, want die zijn noodzakelijk om Europa 2020 tot een succes te maken.’
Voorafgaande raadpleging
Voor de totstandkoming van de EU 2020 strategie heeft de Commissie een publieke raadpleging gehouden over de strategie, die betere perspectieven voor de EU economie moet opleveren. Het raadplegingsdocument betreft een werkdocument van de Commissie uit 2009, getiteld ‘ Raadpleging over de toekomstige Europa 2020 strategie’ (COM(2009) 647 def). EU 2020 moet onder meer tot de groenere groei leiden waar iedereen zijn graantje van kan meepikken, zoals voorzitter Barroso die al in zijn politieke richtsnoeren heeft geschetst. De nieuwe strategie bouwt voort op de resultaten van de Lissabonstrategie en op de lering die daaruit is getrokken.
Overzicht van de reacties op het consultatiedocument van burgers, bedrijfsleven en lidstaten.
Goed bestuur voor een goed functionerende Europa2020
De Commissie stelt voor dat de Europese Raad het Europa 2020-proces stuurt door de belangrijke beslissingen te nemen en de doelstellingen op basis van Commissievoorstellen vast te leggen. De Commissie wil dat het Europees Parlement een aanzienlijk grotere rol speelt. Ook de nationale parlementen zullen worden verzocht blijk te geven van hun belangstelling en verantwoordelijkheid in dit verband op te nemen. In de raadpleging wordt voorgesteld dat de conclusies van de Europese voorjaarsraad van 2010 de zogenoemde “geïntegreerde richtsnoeren” ondersteunen en het beleid bevestigen dat de EU en de lidstaten in partnerschap moeten voeren. De nieuwe richtsnoeren zouden de richtsnoeren vervangen die sinds 2005 in het kader van de Lissabonstrategie van kracht zijn.
Lidstaten vijfjarendoelstellingen
De lidstaten zouden worden verzocht voor elk van deze streefdoelen vijfjarendoelstellingen vast te leggen die aangepast zijn aan hun specifieke omstandigheden en uitgangspunten. De Commissie en de Europese Raad zullen jaarlijks de vorderingen in de lidstaten en op EU- niveau nagaan. De inzendingstermijn voor reacties op de raadpleging eindigde op 15 januari 2010. De reacties zijn in te zien via de website van EU 2020: Press pack Europe 2020
Het complete raadplegingsdocument en een dossier Europa 2020 is hier gepubliceerd.
Werkprogramma’s
Jaarlijks publiceert de Europese Commissie haar werkprogramma’s. Werkprogramma’s bevatten concrete actieplannen voor wetgevings- en beleidsinitiatieven die de Europese Commissie in het volgende jaar gerealiseerd wil hebben. Voor elk initiatief worden ook de beoogde resultaten opgesomd. Voor meer informatie over het werkprogramma Europese Commissie 2015 zie publicaties.