logo Europa decentraal
Menu
Onderwerpen > Milieubeleid
Zoeken
Milieubeleid
Subonderwerpen

Meer informatie:

MEER INFORMATIE
Onderwerpen > Milieubeleid

Milieubeleid

Het milieubeleid van de Europese Unie is er op gericht om het milieu te beschermen, te herstellen en te verbeteren. Het milieubeleid raakt dan ook aan diverse thema’s zoals vogelbescherming,  het waarborgen van de kwaliteit van drinkwater en het verminderen van afval. 

In dit dossier vindt u de Europese wet- en regelgeving die op milieu gebied van belang is voor decentrale overheden. In ons dossier klimaat vindt u het beleid op het gebied van luchtvervuiling, energie en klimaatadaptatie. 

Internationale milieudoelstellingen

In 2015 stelden alle 193 landen van de Verenigde Naties unaniem de ‘duurzame ontwikkelingsdoelen’ SDGs op.  De SDG’s zijn zeventien doelstellingen voor het aanpakken van mondiale uitdagingen op het gebied van duurzaamheid, (on)gelijkheid, armoede en klimaatverandering. De afspraken richten zich bijvoorbeeld op toegang tot schoon drinkwater, als ook op het beschermen van ecosystemen en het verminderen van afval. De doelen moeten in 2030 behaald zijn. Commissie von der Leyen zet onder andere in de Green Deal uiteen hoe Europa deze doelstellingen gaat realiseren. 

Green Deal
De Green Deal is de kernprioriteit van de Commissie Von der Leyen. Het doel van de Green Deal is om van Europa het eerste klimaatneutrale continent te maken. Dit moet op een eerlijke en sociale wijze gebeuren. Op onze pagina Green Deal vindt u gepubliceerde strategieën, voorstellen en achtergrondartikelen. 

Europees milieubeleid

Rechtsgrond

Op basis van art. 190, 191 en 192 VWEU kan de EU optreden op alle terreinen van het milieubeleid. Hierdoor is de Europese milieuregelgeving inmiddels omvangrijk en ingrijpend. De bevoegdheid van de EU wordt begrensd door het subsidiariteitsbeginsel. Op sommige beleidsterreinen vereist het unanieme steun van de lidstaten voor gemeenschappelijke actie.

Milieu wet- en regelgeving

De EU voert milieubeleid voornamelijk  uit door het vaststellen van richtlijnen. Deze worden geïmplementeerd in nationale wetgeving en vervolgens ingebed in nationale, lokale en regionale besluitvorming. Zo krijgen gemeenten, provincies en waterschappen in de praktijk te maken met het Europees milieubeleid.

Principes milieubeleid

Het Europese milieubeleid berust op de beginselen voorzorg, preventie en bestrijding van vervuiling aan de bron. Zo staat het principe “de vervuiler betaalt” centraal. Dit is onder andere vastgelegd in de richtlijn milieuaansprakelijkheid (2004/35/EG). 

Milieuactieporgramma (MAP)

Het milieuactieprogramma vormt de leidraad voor het milieubeleid in de EU. Hierin zijn doelstellingen opgesteld die binnen een aantal jaren moeten worden behaald. Ook worden er wetgevingsvoorstellen in opgenomen.

Het huidige milieuactieprogramma (MAP7) loopt van de periode 2012 tot en met 2020. MAP 7 is gericht op natuurlijk kapitaal, het stimuleren van hulpbronefficientie, een koolstofarme economie, en het beschermen van de gezondheid en het welzijn van de mensen. De uitvoering van de 2020 biodiversiteitsstrategie, de blauwdruk voor het behoud van de Europese wateren en het realiseren van de 20-20-20 doelstellingen zijn hierbij essentieel. Daarnaast richt MAP7 zich op een betere implementatie van wetgeving, verbeterde informatie door het versterken van het kennisbestand, meer en beter doordacht investeringen voor het milieu- en klimaatbeleid en een volledige integratie van ecologische vereisten in andere beleidsterreinen. 

Green Deal: Als onderdeel van de Green Deal is het 8ste milieuactieprogramma (MAP8) aangekondigd. Deze zal van 2021 tot en met 2030 lopen. De Commissie heeft aangekondigd dat dit actieprogramma een nieuw monitoringsmechanisme zal omvatten waarop de voortgang van het behalen van milieudoelstellingen kan worden gevolgd. Decentrale overheden zullen hiermee te maken gaan krijgen. Het wordt in het vierde kwartaal van 2020 verwacht. In aanloop naar het 8e Milieuactieprogramma hebben de Europese steden en regio’s een reeks aanbevelingen geformuleerd om de uitvoering van het milieubeleid en de milieuwetgeving in Europa te verbeteren.

Nationale implementatie milieuwetgeving

Veel Europese milieuwetgeving, zoals de milieuaansprakelijkheidsrichtlijn is vastgelegd in de wet milieubeheer (2004/35/EG). 

Wanneer een Europese richtlijn niet tijdig of correct is omgezet door Nederland, dan kunnen bepalingen uit de oorspronkelijke Europese richtlijn ineens rechtstreeks gelden voor decentrale overheden.

Decentrale relevantie Europees milieubeleid

Decentrale overheden zijn betrokken bij het voorkomen van milieuschade. Decentrale overheden moeten dan ook de (Europese) milieuregels handhaven, onder meer door middel van inspecties en milieueffectrapportages. In geval van overtreding kunnen overheden de vervuiler aansprakelijk stellen en eisen de schade aan het milieu te herstellen of compenseren. Bepaalde milieuovertredingen kunnen zelfs strafrechtelijk worden vervolgd. Daarnaast moeten decentrale overheden bij fysieke projecten met mogelijke impact op het milieu een milieueffectrapportage opstellen. Meer informatie over de rol van decentrale overheden op het gebied van milieu vindt u op onze subpagina Implementatie en Handhaving.

Overzicht belangrijke richtlijnen

• Kaderrichtlijn Afvalstoffen | 2008/98/EG
• Kaderrichtlijn Water | 2000/60/EG
• REACH verordening | 1907/2006
• De Vogel en de Habitatrichtlijn | 2009/147/EG & 92/43/EEG

Subonderwerpen

More

Meer weten over dit onderwerp?

Werkt u voor een decentrale overheid of het Rijk en hebt u een vraag over dit onderwerp? Neem dan contact op met de helpdesk van Europa decentraal:

STEL UW VRAAG

Meer informatie:

MEER INFORMATIE

Nieuws Milieubeleid

1 2 3 … 7

Onderweg naar 55% minder uitstoot in 2030: Europese Commissie presenteert ‘Fit for 55’ – pakket

21 juli 2021 Klimaat Milieubeleid

De uitstoot van broeikasgassen moet in 2030 met 55% omlaag ten opzichte van het niveau van 1990. Deze doelstelling wil de Europese Commissie realiseren door haar ‘Fit for 55’-pakket. Commissievoorzitter Ursula von der Leyen sprak van “een van de meest ambitieuze hervormingen van het EU-beleid ooit”. Het pakket bestaat uit een tiental wetsvoorstellen, die moeten zorgen voor de realisatie van de doelstellingen van de Green Deal. Het uiteindelijke doel: Europa in 2050 een klimaatneutraal continent.

Lees het volledige bericht

Hernieuwbare energie: hogere Europese doelstellingen in het ‘Fit for 55’- pakket

21 juli 2021 Klimaat Milieubeleid

De opwekking en het gebruik van energie zijn verantwoordelijk voor 75% van alle CO2-emissies in de EU. Het versnellen van de overgang naar een groener energiesysteem is dan ook een prioriteit voor de Europese Commissie. De bestaande Richtlijn hernieuwbare energie (REDII) gaat niet ver genoeg om aan de ambitieuzere doelstellingen van de Green Deal te voldoen. Daarom komt de Commissie met een voorstel voor een nieuwe Richtlijn in haar ‘Fit for 55’-pakket.

Lees het volledige bericht

Op weg naar emissievrije mobiliteit in de EU: Europees beleid voor de uitrol van een netwerk van oplaad- en tankinfrastructuur

21 juli 2021 Klimaat Milieubeleid

De vraag naar schonere voertuigen groeit: in het laatste kwartaal van 2020 werden bijna een half miljoen elektrisch oplaadbare voertuigen geregistreerd, wat zich vertaalde in een marktaandeel van 17%. Naast een herziening van de CO2-emissienormen voor nieuwe auto’s en bestelwagens, stelt de Europese Commissie dat er een algemeen kader moet komen voor de noodzakelijke uitrol van infrastructuur voor alternatieve brandstoffen in de EU, om deze groeiende markt van schonere voertuigen te ondersteunen.

Lees het volledige bericht

Uitstoot van CO2 moet omlaag: ‘Fit for 55’-pakket herziet regels voor emissiehandelssysteem, landgebruik en Effort Sharing

21 juli 2021 Klimaat Milieubeleid

Europa: het eerste klimaatneutrale continent in 2050. Om dat doel van de Europese Green Deal te realiseren, wil de Europese Commissie het aantal verhandelbare emissierechten in de EU omlaag, de regelgeving voor uitstoot van landgebruik aanscherpen en tevens de reductiedoelstellingen per lidstaat wijzigen. In haar ‘Fit for 55’-pakket stelt de Commissie daarom een wijziging van de Richtlijn betreffende het Europees emissiehandelssysteem voor, een wijziging van de Verordening inzake de opname en verwijdering van broeikasemissies bij landgebruik en een wijziging van de Verordening inzake de verdeling van inspanningen bij de CO2-reductie (Effort Sharing). In deze longread komen deze drie voorstellen van de Europese Commissie aan bod.

Lees het volledige bericht

Europese Klimaatwet aangenomen: Europa legt klimaatdoelstellingen 2030 & 2050 vast

8 juli 2021 Klimaat Milieubeleid

In 2050 is de Europese Unie als geheel klimaatneutraal. Dat staat in de Europese Klimaatwet die op 28 juni 2021 door de Europese Raad is aangenomen. Met dit akkoord worden de klimaatdoelstellingen voor de komende 30 jaar in Europese wetgeving verankerd. Om de broeikasgasemissie tot in 2050 tot nul terug te brengen zal de Europese Unie in 2030 55% minder CO2 moeten uitstoten ten opzichte van 1990. Na 2050 moet de Europese Commissie streven naar negatieve emissie. Lees het volledige bericht

Staatssteun: geef uw feedback op de richtsnoeren voor risicofinanciering en de richtsnoeren voor klimaat-, energie- en milieusteun

11 juni 2021 Klimaat Milieubeleid Staatssteun

In twee openbare raadplegingen vraagt de Europese Commissie feedback over de richtsnoeren voor risicofinanciering en de ontwerprichtsnoeren voor klimaat-, energie- en milieusteun. Beide raadplegingen gaan over conceptteksten van de richtsnoeren. De aanpassingen aan de richtsnoeren voor risicofinanciering zijn vooral gericht op de vereenvoudiging en verduidelijking van de regels. De ontwerprichtsnoeren voor klimaat-, energie- en milieusteun bevatten wijzigingen om aan te sluiten op de beleidsprioriteiten van de Green Deal. Lees het volledige bericht

Europese Commissie presenteert resultaten van de evaluatie van de staatssteunregels voor land- en bosbouw en plattelandsgebieden

25 mei 2021 Klimaat Milieubeleid Staatssteun

De Europese Commissie heeft een evaluatie van de staatssteunregels voor de land- en bosbouwsector en plattelandsgebieden uitgevoerd. Uit de resultaten blijkt dat de staatssteunregels goed functioneren maar er gerichte aanpassingen gedaan moeten worden om de regels beter te laten aansluiten op de Europese beleidsprioriteiten van de Green Deal. Ook zijn de regels rondom productielimieten verouderd en dienen verschillende definities verhelderd te worden. De resultaten van de evaluatie worden gebruikt voor het opstellen van de nieuwe staatssteunregels voor de landbouwsector die in 2023 in werking moeten treden. Lees het volledige bericht

Europese Commissie presenteert ‘Zero Pollution Actieplan’: de weg naar een gezonde planeet voor iedereen

25 mei 2021 Klimaat Milieubeleid

In het kader van de Green Deal streeft de Europese Commissie ernaar om de verontreiniging van lucht, water en bodem in Europa verregaand terug te dringen. Om dit te bereiken heeft de Commissie op 12 mei het ‘Zero Pollution Actieplan’ gelanceerd. In dit bericht zetten we de belangrijkste maatregelen uiteen die deel uitmaken van dit actieplan. Lees het volledige bericht

Commissie presenteert screeningscriteria voor groene investeringen

10 mei 2021 Klimaat Milieubeleid

De Commissie heeft op 21 april de eerste screeningscriteria van de groene taxonomie gepresenteerd. Taxonomie is de terminologie die gebruikt wordt voor een geharmoniseerd classificatiesysteem.

De criteria die hierin zijn opgenomen stellen vast welke investeringen en andere financiële activiteiten als duurzaam bestempeld mogen worden. Het betreft hier de criteria voor klimaatadaptatie en mitigatie. Investeringen in gas en nucleaire energie worden vooralsnog niet aangemerkt als duurzaam.

Lees het volledige bericht

European City Facility (EUCF) biedt financiële ondersteuning voor de ontwikkeling van investeringsprogramma’s in duurzame energie

12 april 2021 Klimaat Milieubeleid

De tweede ronde voor financieringsaanvragen via de European City Facility (EUCF) is geopend. De European City Facility is een financiële ondersteuning op maat van €60.000 die steden en gemeenten kunnen ontvangen voor het ontwikkelen van investeringsconcepten om de transitie naar duurzame energie te versnellen.

Lees het volledige bericht

Consultatie over duurzaamheidscriteria voor energieopwekking door biomassa uit bosbouw

12 april 2021

In richtlijn Hernieuwbare Energie (2018/2001) zijn duurzaamheidscriteria geïntroduceerd voor bio-brandstoffen en vloeibare biomassa. Deze duurzaamheidscriteria gelden voor de bio-energie in de elektriciteit, verwarmingssector, koelingssector en vervoerssector in de EU. In de opengestelde consultatie kan er nu worden gereageerd op een verdere uitwerking van deze criteria.

Lees het volledige bericht

1 2 3 … 7

Praktijkvragen Milieubeleid

Wat houden de voorgestelde wijzigingen van het EU-landbouwbeleid in voor onze provincie?

Praktijkvraag | 15 oktober 2018 | | Milieubeleid | Regionaal beleid en fondsen

In onze provincie zijn veel landbouwers actief en hebben wij te maken met een grote agrarische sector. Op deze manier komen wij ook in aanraking met het EU-landbouwbeleid. Zo zijn wij bijvoorbeeld verantwoordelijk voor de programmering en uitvoering van het Plattelandsontwikkelingsprogramma (POP3). We weten dat er een nieuwe EU-meerjarenbegroting aankomt. Heeft dat gevolgen voor het EU-landbouwbeleid en daarmee voor de agrarische sector in onze provincie?

Bekijk het antwoord

Update praktijkvraag: mag de gemeente duiven die overlast veroorzaken vangen en om het leven brengen?

Praktijkvraag | 26 juni 2018 | | Milieubeleid

In onze gemeente kampen wij met een groot duivenprobleem. Wij hebben vastgesteld dat de duivenpopulatie de afgelopen jaren is verdrievoudigd. Ten einde de overlast te verminderen, voelen wij ons helaas genoodzaakt een aantal duiven te vangen en uiteindelijk ook om te brengen. Staat de Europese Vogelrichtlijn, die in Nederland is geïmplementeerd in de Wet natuurbescherming, hieraan mogelijk in de weg of is dit toegestaan?

Bekijk het antwoord

Wat is het investeringsplatform voor de circulaire economie?

Praktijkvraag | 22 mei 2017 | | Milieubeleid

Op 26 januari 2017 bracht de Europese Commissie verslag uit over de voortgang van haar actieplan circulaire economie ‘maak de cirkel rond’ uit 2015. In deze voortgangsrapportage rept de Commissie over een zogenaamd investeringsplatform voor de circulaire economie. Kan een provincie ook gebruik maken van de financieringsmiddelen uit dit platform en wat houdt dit op te richten platform verder in?

Bekijk het antwoord

Wat is de Europese Green Leaf award?

Praktijkvraag | 2 februari 2015 | | Klimaat | Milieubeleid

Onze gemeente wil mede vanuit Europabewustzijn actief bijdragen aan de Europese milieudoelstellingen en het milieu verbeteren. Ook willen wij bijvoorbeeld kennis en ervaring op milieugebied uitwisselen met andere steden. Biedt het nieuwe Europese Green Leaf initiatief hiervoor mogelijkheden?

Bekijk het antwoord