logo Europa decentraal
Menu
Onderwerpen > Milieubeleid
Zoeken
Milieubeleid
Subonderwerpen

Meer informatie:

MEER INFORMATIE
Onderwerpen > Milieubeleid

Milieubeleid

Het milieubeleid van de Europese Unie is er op gericht om het milieu te beschermen, te herstellen en te verbeteren. Het milieubeleid raakt dan ook aan diverse thema’s zoals vogelbescherming, schoon drinkwater en het verminderen van afval. 

In dit dossier vindt u de Europese wet- en regelgeving die op het gebied van milieu van belang is voor decentrale overheden. In ons dossier klimaat vindt u het beleid op het gebied van luchtvervuiling, energie en klimaatadaptatie. 

Internationale milieudoelstellingen

De Duurzame Ontwikkelingsdoelen SDG’s

In 2015 stelden alle 193 landen van de Verenigde Naties unaniem de ‘duurzame ontwikkelingsdoelen’ SDGs op. De SDG’s zijn zeventien doelstellingen voor het aanpakken van mondiale uitdagingen op het gebied van duurzaamheid, (on)gelijkheid, armoede en klimaatverandering. De afspraken richten zich bijvoorbeeld op toegang tot schoon drinkwater, als ook op het beschermen van ecosystemen en het verminderen van afval. De doelen moeten in 2030 behaald zijn. De Commissie-Von der Leyen zet onder andere in de Green Deal uiteen hoe Europa deze doelstellingen gaat realiseren. 

Europees milieubeleid

Green Deal & Milieu

De Green Deal is de kernprioriteit van de Commissie-Von der Leyen. Het doel van de Green Deal is om van Europa het eerste klimaatneutrale continent te maken. Dit moet op een eerlijke en sociale wijze gebeuren. Op onze pagina Green Deal vindt u gepubliceerde strategieën, voorstellen en achtergrondartikelen. 

Rechtsgrond

Op basis van art. 190, 191 en 192 VWEU kan de EU optreden op alle terreinen van het milieubeleid. Hierdoor is de Europese milieuregelgeving inmiddels omvangrijk en ingrijpend. De bevoegdheid van de EU wordt begrensd door het subsidiariteitsbeginsel. Op sommige beleidsterreinen vereist het unanieme steun van de lidstaten voor gemeenschappelijke actie.

Milieu wet- en regelgeving

De EU voert milieubeleid voornamelijk uit door het vaststellen van richtlijnen. Deze worden geïmplementeerd in nationale wetgeving en vervolgens ingebed in nationale, lokale en regionale besluitvorming. Zo krijgen gemeenten, provincies en waterschappen in de praktijk te maken met het Europees milieubeleid.

Principes milieubeleid

Het milieubeleid van de Europese Unie is gebaseerd op een aantal principes die ook een belangrijke rol spelen in het milieubeheer op decentraal niveau. Dit zijn het voorzorgsbeginsel, preventiebeginsel, het beginsel van bestrijding bij de bron en het beginsel dat de vervuiler betaalt. Deze principes staan in artikel 191, lid 2 VwEU. Meer informatie vindt u op onze pagina milieubeheer. 

Milieuactieporgramma (MAP 8)

Het milieubeleid wordt gestuurd door milieuactieprogramma’s (MAP). Hierin zijn doelstellingen opgesteld die binnen een aantal jaren moeten worden behaald. Het huidige milieuactieprogramma (MAP 8) zal lopen van de periode 2021 tot en met 2030. De Commissie heeft een voorstel voor MAP 8 in december 2020 gedaan. De Raad en het Parlement hebben hier in maart 2022 overeenstemming over bereikt.

Het 8e milieuactieprogramma zal de klimaat- en milieudoelstellingen uit de Green Deal centraal stellen. MAP 8 is dus gericht op de transitie naar een klimaatneutrale, hulpbronnenefficiënte, schone en circulaire economie. Hierbij zullen ook het terugdringen van de vervuiling en het herstel van de biodiversiteit de komende jaren aan de orde komen.

Daarnaast zal MAP8 zich in de praktijk met name richten op de financiële uitvoering van het milieubeleid. Zo stelt de Commissie voor om milieuonvriendelijke subsidies op EU- en nationaal niveau geleidelijk af te schaffen. Ook moeten duurzame investeringen via de Europese Investeringsbank worden gemobiliseerd.

Nationale implementatie milieuwetgeving

Veel Europese milieuwetgeving, zoals de Milieuaansprakelijkheidsrichtlijn, is vastgelegd in de Wet milieubeheer.

Wanneer een Europese richtlijn niet tijdig of correct is omgezet door Nederland, dan kunnen bepalingen uit de oorspronkelijke Europese richtlijn ineens rechtstreeks gelden voor decentrale overheden.

Decentrale relevantie Europees milieubeleid

Decentrale overheden zijn betrokken bij het voorkomen van milieuschade. Decentrale overheden moeten dan ook de (Europese) milieuregels handhaven, onder meer door middel van inspecties en milieueffectrapportages. In geval van overtreding kunnen overheden de vervuiler aansprakelijk stellen en eisen de schade aan het milieu te herstellen of compenseren. Bepaalde milieuovertredingen kunnen zelfs strafrechtelijk worden vervolgd. Ook moeten decentrale overheden milieu-informatie verstrekken aan burgers als daarom wordt gevraagd, bijvoorbeeld over de toestand van het milieu op hun grondgebied.

Meer informatie over de rol van decentrale overheden op het gebied van milieu vindt u op onze pagina milieubeheer.

Overzicht belangrijke milieurichtlijnen

• Kaderrichtlijn Afvalstoffen | 2008/98/EG & 2018/851
• Kaderrichtlijn Water | 2000/60/EG
• REACH-Verordening | 1907/2006
• De Vogel- en de Habitatrichtlijn | 2009/147/EG & 92/43/EEG
• Richtlijn omgevingslawaai | 2002/49/EG

Subonderwerpen Milieu

 

More

Meer informatie:

MEER INFORMATIE

Nieuws Milieubeleid

1 2 3 … 9

Commissie presenteert REPowerEU-plan als reactie op de klimaatcrisis en grondstoffen­afhankelijkheid

23 mei 2022 Klimaat Milieubeleid

Het REPowerEU-plan van de Europese Commissie presenteert maatregelen die een reactie vormen op zowel de klimaatcrisis als de afhankelijkheid van de EU van fossiele brandstoffen, met name brandstoffen die aangeleverd worden door Rusland. De maatregelen van het plan proberen de afhankelijkheid en milieuvervuiling op vier manieren terug te dringen: 

1: Energie besparen;
2: de energieaanvoer diversifiëren;
3: snel fossiele brandstoffen vervangen door de transitie naar schone energie te versnellen;
4: investeringen en hervormingen samen laten komen.  Lees het volledige bericht

Commissie presenteert investeringen in het kader van de vierde pijler van REPowerEU

23 mei 2022 Klimaat Milieubeleid Regionaal beleid en fondsen

De vierde pijler van het recent gepresenteerde REPowerEU-plan van de Europese Commissie draait om de investeringen die noodzakelijk zijn om de doelstellingen van het plan te realiseren. De Commissie schat dat er een investering van 210 miljard euro nodig is tussen nu en 2027, bovenop wat al nodig is om de bestaande ambities te realiseren. Het verminderen van de invoer van Russische fossiele brandstoffen kan echter bijna 100 miljard euro per jaar besparen. 

Lees het volledige bericht

Europese Commissie publiceert stappenplan tot verbod gevaarlijke chemische stoffen

9 mei 2022 Milieubeleid

De Commissie heeft een stappenplan gepubliceerd dat moet leiden tot een verbod op meer soorten schadelijke chemische stoffen. Het gaat hier om alle brandwerende stoffen, alle bisfenolen en veel kankerverwekkende stoffen. Ook komt er een verbod op PVC en sterke beperkingen voor PFAS, enige tijd nadat Nederland samen met andere lidstaten daartoe een voorstel heeft ingediend. Het stappenplan bevat een dynamische lijst met stoffen die doorlopend herzien en in beginsel eens per jaar bijgewerkt wordt. Hier zullen in de loop der tijd steeds meer stoffen op komen. Lees het volledige bericht

Achtste milieuactieprogramma goedgekeurd door Raad van de Europese Unie

11 april 2022 Milieubeleid

Op 29 maart 2022 heeft de Raad het achtste milieuactieprogramma (MAP) aangenomen. Het nieuwe plan, dat tot 2030 loopt, heeft onder meer een vermindering van de broeikasgasuitstoot, aanpassing aan klimaatverandering, regeneratieve groei, terugdringing van vervuiling en bescherming van biodiversiteit tot doel. Dit dient uiteindelijk de langetermijndoelstelling voor 2050, namelijk ”Goed leven, binnen de grenzen van onze planeet”. Het nieuwe MAP vervangt MAP 7, dat op 31 december 2020 is afgelopen. Kort voor het einde van MAP 7 werd met een voorstel van de Europese Commissie de wetgevende procedure voor het nieuwe MAP 8 begonnen.

Lees het volledige bericht

One Ocean-top zet Europees beleid voor het beschermen van de oceaan in de schijnwerpers

21 februari 2022 Milieubeleid

De bescherming van de oceaan en het tegengaan van vervuiling zijn belangrijke onderwerpen binnen de Europese Unie. Om die reden vond in februari de One Ocean-top plaats in Brest, Frankrijk. Het doel van deze bijeenkomst was om aandacht te besteden aan vervuiling van de oceaan en om met de lidstaten duidelijke afspraken te maken voor de toekomst. Tijdens deze bijeenkomst lanceerde de Commissie initiatieven om een schonere, gezondere en veiligere oceaan te promoten. Lees het volledige bericht

Door naar 55% minder uitstoot in 2030: Europese Commissie presenteert tweede deel ‘Fit for 55’-pakket en uitwerking Green Deal

20 december 2021 Klimaat Milieubeleid

De uitstoot van broeikasgassen moet in 2030 met 55% omlaag ten opzichte van het niveau van 1990. Deze doelstelling wil de Europese Commissie realiseren met de Green Deal en het Fit for 55-pakket. In juli 2021 presenteerde de Commissie al het eerste deel van Fit for 55, bestaande uit een tiental wetsvoorstellen op gebieden als energie, emissiereductie en financiering. Het tweede deel bestaat uit nieuwe voorstellen op het gebied van energie en klimaat. Ook presenteerde de Commissie voorstellen op het gebied van mobiliteit en milieucriminaliteit. Al deze plannen dragen bij aan de realisatie van de doelstellingen van de Green Deal en de Europese Klimaatwet. Hiermee stevent de Europese Commissie af op het uiteindelijke doel: klimaatneutraliteit in 2050 in het gehele continent van Europa.

Lees het volledige bericht

Een eerlijke transitie naar klimaatneutraliteit: beleidsadvies en financieringsmogelijkheden voor overheden

20 december 2021 Milieubeleid

De transitie naar klimaatneutraliteit heeft gevolgen voor de werkgelegenheid, onderwijs en sociaal beleid. Arbeidsplaatsen, bijvoorbeeld in de fossiele industrie, gaan verloren terwijl nieuwe banen ontstaan – zoals in hernieuwbare energie, duurzaam transport en de bouw. Bij- en omscholing van werknemers is noodzakelijk. Energiearmoede moet terug worden gedrongen of worden voorkomen. Het is onwenselijk dat mensen met lage inkomens een groot deel van hun beschikbare inkomen moeten besteden aan energie en energiebesparende maatregelen. Hoe kunnen overheden hierop inspelen? Passend beleid is nodig, op Europees, nationaal maar ook op regionaal en lokaal niveau. Lees het volledige bericht

Robert Dijksterhuis (BZK) over Fit for 55: “Het vergt innovatieve, creatieve en heroïsche oplossingen”

17 december 2021 Klimaat Milieubeleid

Kenniscentrum Europa decentraal sprak met Robert Dijksterhuis, speciaal gezant duurzaam bouwen bij het Ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties. Het gesprek ging over Fit for 55: de doelstelling van de Europese Unie om in 2030 de uitstoot met 55% te verminderen ten opzichte van die van 1990. Dit wordt uitgevoerd door meerdere concrete voorstellen. Fit for 55 geldt als een tussenstap naar volledige klimaatneutraliteit in Europa in 2050. In het interview bespraken we wat Fit for 55 voor decentrale overheden betekent, hoe deze overheden ondersteund kunnen worden en welke regels er in de toekomst op hen afkomen. Lees het volledige bericht

Uitvoering van de Nitraatrichtlijn laat volgens de Europese Commissie te wensen over, zeker in Nederland

15 november 2021 Milieubeleid

Nitraten zijn nog steeds een belangrijke oorzaak van waterverontreiniging in de EU. Nederland is één van de landen die voor de grootste uitdaging staat bij het aanpakken van vervuiling door nutriënten uit de landbouw, zoals stikstof en fosfor. In een verslag over de uitvoering van de Nitraatrichtlijn tussen 2016 en 2019 roept de Commissie daarom op tot ingrijpender maatregelen en betere naleving om de doelen van de richtlijn te halen. Lees het volledige bericht

1 2 3 … 9

Praktijkvragen Milieubeleid

Update praktijkvraag: mag de gemeente duiven die overlast veroorzaken vangen en om het leven brengen?

Praktijkvraag | 26 juni 2018 | | Milieubeleid

In onze gemeente kampen wij met een groot duivenprobleem. Wij hebben vastgesteld dat de duivenpopulatie de afgelopen jaren is verdrievoudigd. Teneinde de overlast te verminderen, voelen wij ons helaas genoodzaakt een aantal duiven te vangen en uiteindelijk ook om te brengen. Staat de Europese Vogelrichtlijn, die in Nederland is geïmplementeerd in de Wet natuurbescherming, hieraan mogelijk in de weg of is dit toegestaan?

Bekijk het antwoord