Arbeidstijden
Arbeidsomstandigheden, Arbeidstijden, Werkgelegenheid en sociaal beleid
HvJ EU, 9 september 2003. Jaeger
Zaak C-151/02. Volgens het Hof moeten de wachtdiensten van artsen volledig als arbeidstijd worden aangemerkt, als de fysieke aanwezigheid van de artsen in het gezondheidscentrum vereist is. Een nationale regeling waarin een wachtdienst als rusttijd wordt aangemerkt is in strijd met Richtlijn 93/104/EG. Deze uitspraak heeft betrekking op alle beroepsgroepen waarbij wachtdiensten gehanteerd worden.
VNG en sociale partners
Naar aanleiding van deze uitspraak hebben de VNG en de sociale partners in de gemeentesector op 7 maart 2007 een onderhandelaarsakkoord gesloten over de arbeidstijden van brandweerlieden. Besloten is dat de werkweek van brandweerlieden in 24-uursdienst wordt teruggebracht van 54 naar 48 uur met behoud van loon. Het akkoord maakt een einde aan het conflict over arbeidstijden van brandweerlieden dat ontstond naar aanleiding van bovenstaande uitspraak.
Arrest Adelkader Dellas e.a./Premier Ministre e.a.
Op 1 december 2005 bevestigde het Europese Hof van Justitie de kwalificatie van wachtdiensten als arbeidstijd in het arrest Abdelkader Dellas e.a./Premier Ministre e.a. Het Hof stelde dat nachtelijk toezicht door een opvoeder in een instelling voor gehandicapten volledig in aanmerking moet worden genomen als arbeidstijd. Zo kan bepaald worden of de gemeenschappelijke voorschriften ter bescherming van werknemers – met name de toegestane maximale wekelijkse arbeidstijd – zijn nageleefd. Het Hof heeft daarmee zijn eerdere uitspraak inzake wachttijden van artsen (het Jaeger-arrest) bevestigd en qua toepassingsbereik verruimd.
Rechtbank Den Haag
De rechtbank in Den Haag heeft in 2007 een brandweerman, die met behoud van salaris 48 uur in plaats van 54 uur wilde werken, in het gelijk gesteld. De Haagse brandweer moet de brandweerman een rooster van 48 uur aanbieden. Dat rooster moet zo in elkaar steken, dat er een volledig salaris kan worden verdiend.
Gerechtshof Arnhem
In 2007 deed het Gerechtshof Arnhem uitspraak over de dienstroosters van de Ambulancedienst Gelderland-Zuid. Deze werden strijdig gevonden met de Arbeidstijdenrichtlijn en arrest Jaeger.
Besloten werd dat de rusttijd alleen nog mag worden ingekort als daar een goede reden voor is. Dit moet collectief worden afgesproken. De rusttijd tussen twee diensten mag maximaal twee keer per week worden ingekort tot eenmaal tien uur en eenmaal acht uur. De inkortingen mogen niet direct achter elkaar worden toegepast. De gemiste rusturen moeten direct in de volgende rustperiode worden gecompenseerd. De aangecherpte regels maken deel uit van het Arbeidstijdenbesluit.
Kantongerecht Rotterdam
In 2006 stelde het kantongerecht Rotterdam dat Rotterdamse brandweerlieden niet langer dan 54 uur per week hoeven te werken. De rechter bepaalde dat het gehanteerde dienstrooster in strijd was met de Europese richtlijn voor Arbeidstijden, waarin een maximum is opgenomen van 48 uur. De Veiligheidsregio Rotterdam-Rijnmond, aan wie de gemeente Rotterdam haar dienst brandweer overgedragen heeft, moest in een nieuw dienstrooster rekening houden met dit verminderde aantal uren.
Detacheringsrichtlijn
Detacheringsrichtlijn, Grensoverschrijdende arbeid, Werkgelegenheid en sociaal beleid
HvJ EU, 3 april 2008. Rüffert tegen Neder-Saksen
Zaak C-346/06. Het Hof besliste dat de Duitse deelstaat Neder-Saksen voor een overheidsopdracht niet mag eisen dat een Poolse aannemer, aan wie de de opdracht was gegund, zijn Poolse personeel volgens de in Neder-Saksen geldende bouw-cao betaalt. Deze cao geldt alleen voor overheidsopdrachten en niet voor de bouw in het algemeen. De cao kan geen onderdeel zijn van het minimum aan arbeidsvoorwaarden die zijn opgenomen in de Detacheringsrichtlijn.
HvJ EU, 16 augustus 2012. Commissie tegen Luxemburg
Zaak C-319/06. Volgens de Europese Commissie had Luxemburg de regelgeving uit de Detacheringsrichtlijn te ver doorgevoerd. De klacht zag met name op het feit dat werkgevers in Luxemburg een breder pakket aan arbeidsvoorwaarden en -omstandigheden in acht moesten nemen met betrekking tot gedetacheerde werknemers dan in de richtlijn was bepaald.
Lidstaten mogen naast de verplichte minimumeisen uit de richtlijn, ook andere bepalingen toepassen op gedetacheerde werknemers (art. 3 lid 10 richtlijn). Dit moeten bepalingen van openbare orde zijn.
Zij oordeelde dat het bij het begrip ‘openbare orde’ alleen gaat om nationale regelgeving die zo cruciaal is voor de handhaving van de politieke, sociale of economische orde dat zij moeten worden nageleefd door iedereen die zich op het nationale grondgebied van de lidstaat bevindt.
HvJ EU, 18 december 2007. Laval tegen Svenska Byggnadsarbetareförbundet
Zaak C-341/05. Deze zaak betrof de vraag in hoeverre arbeidsvoorwaarden die niet door de wetgever zijn vastgesteld, van toepassing zijn op gedetacheerde werknemers. Het Hof sprak zich uit tegen de vakbondsacties tegen lage lonen bij een aannemer uit Letland die een aanbestedingsopdracht in Zweden had gewonnen.
Zweden kent geen wettelijk minimumloon of algemeen verbindend verklaarde cao’s. Arbeidsvoorwaarden komen tot stand door middel van collectieve onderhandelingen. Het Hof oordeelde dat deze afspraken buiten de Detacheringsrichtlijn vielen.