Midden- en kleinbedrijven (mkb) die zich in de vroege fasen van hun ontwikkeling bevinden, kunnen moeite hebben om toegang tot financiering te krijgen. Gemeenten, provincies en waterschappen kunnen deze ondernemingen steunen door middel van risicofinancieringsinvesteringen. Onder welke voorwaarden is het mogelijk om risicofinanciering te verlenen? Op deze pagina leest u meer over de staatssteunregels met betrekking tot risicofinanciering.
Regels voor het verlenen van risicofinanciering
De staatssteunregels met betrekking tot het verlenen van risicofinanciering aan het mkb zijn terug te vinden:
- Deel 3 van de Algemene Groepsvrijstellingsverordening (AGVV): steun om kmo’s toegang tot financiering te geven, meer specifiek in artikel 21 AGVV (het begrip ‘kmo’s’ wordt hier uitgelegd);
- De Richtsnoeren inzake staatssteun ter bevordering van risicofinancieringsinvesteringen (hierna: Richtsnoeren risicofinancieringsinvesteringen). Deze Richtsnoeren zijn de volgende in de lijn van een reeks richtsnoeren voor risicofinancieringssteunmaatregelen. Deze Richtsnoeren risicofinancieringsinvesteringen uit 2021 vervangen de Richtsnoeren voor risicofinanciering uit 2014.
AGVV: risicofinancieringssteun
Wanneer een steunverlening van een decentrale overheid voldoet aan de cumulatieve staatssteuncriteria van artikel 107, lid 1 VWEU, dient deze steun in principe te worden gemeld aan de Europese Commissie. Bij risicofinanciering kan een gemeente, provincie of waterschap echter onderzoeken of deze steun mogelijk geoorloofd verleend kan worden door gebruik te maken van de AGVV. In deel 3 van de AGVV, meer specifiek artikel 21 AGVV, worden de voorwaarden uiteengezet waar een steunverlening in het kader van risicofinanciering aan moet voldoen om op grond van de AGVV verenigbaar met de interne markt te worden verklaard. Op de pagina over de AGVV is meer te lezen over welke andere voorwaarden van toepassing zijn. Steun op grond van de AGVV dient te worden kennisgegeven aan de Commissie. Meer over deze procedure is te vinden op deze pagina.
Naast risicofinancieringssteun (artikel 21) biedt de AGVV ook mogelijkheden om starterssteun (artikel 22), steun voor in kmo’s gespecialiseerde handelsplatforms (artikel 23) en steun voor scoutingkosten (artikel 24) te verlenen.
Risicofinanciering: verenigbaar met de interne markt?
De Europese Commissie heeft in het verleden al erkend dat het voor de gehele EU van belang is dat de markt voor risicofinanciering zich ontwikkelt en dat het mkb en kleine en innovatieve middelgrote ondernemingen beter toegang krijgen tot risicofinanciering. Naast de mogelijkheid in de AGVV heeft de Commissie ook de Richtsnoeren risicofinancieringsinvesteringen opgesteld. Risicofinancieringssteunmaatregelen die voldoen aan de voorwaarden van de Richtsnoeren dienen te worden gemeld bij de Europese Commissie.
De voorwaarden in de Richtsnoeren risicofinancieringsinvesteringen zijn in lijn met het bepaalde in artikel 107, lid 3, sub c VWEU. Hierin staat bepaald dat als verenigbaar met de interne markt kunnen worden beschouwd: steunmaatregelen om de ontwikkeling van bepaalde vormen van economische bedrijvigheid of van bepaalde regionale economieën te vergemakkelijken, mits de voorwaarden waaronder het handelsverkeer plaatsvindt daardoor niet zodanig worden veranderd dat het gemeenschappelijk belang wordt geschaad.
Toepassing van de Richtsnoeren risicofinancieringsinvesteringen
De Richtsnoeren risicofinancieringsinvesteringen zien op maatregelen die niet voldoen aan alle voorwaarden van deel 3 van de Algemene Groepsvrijstellingsverordening (AGVV): steun om kmo’s toegang tot financiering te geven. Risicofinancieringssteun die niet op basis van de AGVV verleend kan worden, dient te worden gemeld bij de Europese Commissie. In deel 2.2 van de Richtsnoeren risicofinancieringsinvesteringen heeft de Commissie uiteengezet welke risicofinancieringssteun aangemeld moet worden. In deel 3 verduidelijkt de Commissie hoe zij de verenigbaarheid van risicofinancieringssteunmaatregelen zal beoordelen (verenigbaarheidsbeoordeling). De Commissie hanteert twee voorwaarden om na te gaan of de risicofinancieringsmaatregel als verenigbaar met de interne markt kan worden beschouwd:
- Eerste voorwaarde: de ontwikkeling van een bepaalde economische activiteit wordt vergemakkelijkt;
- Tweede voorwaarde: de voorwaarden waaronder het handelsverkeer plaatsvindt wordt door de steunmaatregel niet zodanig verandert dat het gemeenschappelijk belang wordt geschaad.
Hoe de Commissie verder bepaalt of aan deze twee voorwaarden is voldaan, is te vinden in deel 3 van de Richtsnoeren.
De beginselen in de Richtsnoeren risicofinancieringsinvesteringen zijn in principe alleen van toepassing op (meervoudig toepasbare) regelingen, dus niet op ad-hocsteunmaatregelen aan individuele ondernemingen. Uitzondering daarop vormen maatregelen die zijn bedoeld om een specifiek alternatief handelsplatform te ondersteunen.