logo Europa decentraal
Menu
Onderwerpen > Staatssteun > Financieringsinstrumenten > Risicokapitaal
Zoeken
Staatssteun
Subonderwerpen

Meer informatie:

MEER INFORMATIE
Onderwerpen > Staatssteun > Financieringsinstrumenten > Risicokapitaal

Risicokapitaal

Midden- en kleinbedrijven (mkb) die zich in de vroege fasen van hun ontwikkeling bevinden, kunnen moeite hebben om toegang tot financiering te krijgen. Gemeenten, provincies en waterschappen kunnen deze ondernemingen steunen door middel van risicofinancieringsinvesteringen. Onder welke voorwaarden is het mogelijk om risicofinanciering te verlenen? Op deze pagina leest u meer over de staatssteunregels met betrekking tot risicofinanciering.

Regels voor het verlenen van risicofinanciering

De staatssteunregels met betrekking tot het verlenen van risicofinanciering aan het mkb zijn terug te vinden:

  • Deel 3 van de Algemene Groepsvrijstellingsverordening (AGVV): steun om kmo’s toegang tot financiering te geven, meer specifiek in artikel 21 AGVV;
  • De Richtsnoeren inzake staatssteun ter bevordering van risicofinancieringsinvesteringen (hierna: Richtsnoeren risicofinancieringsinvesteringen). Deze Richtsnoeren zijn de volgende in de lijn van een reeks richtsnoeren voor risicofinancieringssteunmaatregelen. Deze Richtsnoeren risicofinancieringsinvesteringen uit 2021 vervangen de Richtsnoeren voor risicofinanciering uit 2014.

AGVV: risicofinancieringssteun

Wanneer een steunverlening van een decentrale overheid voldoet aan de cumulatieve staatssteuncriteria van artikel 107, lid 1 VWEU, dient deze steun in principe te worden gemeld aan de Europese Commissie. Bij risicofinanciering kan een gemeente, provincie of waterschap echter onderzoeken of deze steun mogelijk geoorloofd verleend kan worden door gebruik te maken van de AGVV. In deel 3 van de AGVV, meer specifiek artikel 21 AGVV, worden de voorwaarden uiteengezet waar een steunverlening in het kader van risicofinanciering aan moet voldoen om op grond van de AGVV verenigbaar met de interne markt te worden verklaard. Op de pagina over de AGVV is meer te lezen over welke andere voorwaarden van toepassing zijn. Steun op grond van de AGVV dient te worden kennisgegeven aan de Commissie. Meer over deze procedure is te vinden op deze pagina.

Naast risicofinancieringssteun (artikel 21) biedt de AGVV ook mogelijkheden om starterssteun (artikel 22), steun voor in kmo’s gespecialiseerde handelsplatforms (artikel 23) en steun voor scoutingkosten (artikel 24) te verlenen.

Risicofinanciering: verenigbaar met de interne markt?

De Europese Commissie heeft in het verleden al erkend dat het voor de gehele EU van belang is dat de markt voor risicofinanciering zich ontwikkelt en dat het mkb en kleine en innovatieve midcapondernemingen beter toegang krijgen tot risicofinanciering. Naast de mogelijkheid in de AGVV heeft de Commissie ook de Richtsnoeren risicofinancieringsinvesteringen opgesteld. Risicofinancieringssteunmaatregelen die voldoen aan de voorwaarden van de Richtsnoeren dienen te worden gemeld bij de Europese Commissie.

De voorwaarden in de Richtsnoeren risicofinancieringsinvesteringen zijn in lijn met het bepaalde in artikel 107, lid 3, sub c VWEU. Hierin staat bepaald dat als verenigbaar met de interne markt kunnen worden beschouwd: steunmaatregelen om de ontwikkeling van bepaalde vormen van economische bedrijvigheid of van bepaalde regionale economieën te vergemakkelijken, mits de voorwaarden waaronder het handelsverkeer plaatsvindt daardoor niet zodanig worden veranderd dat het gemeenschappelijk belang wordt geschaad.

Toepassing van de Richtsnoeren risicofinancieringsinvesteringen

De Richtsnoeren risicofinancieringsinvesteringen zien op maatregelen die niet voldoen aan alle voorwaarden van deel 3 van de Algemene Groepsvrijstellingsverordening (AGVV): steun om kmo’s toegang tot financiering te geven. Risicofinancieringssteun die niet op basis van de AGVV verleend kan worden, dient te worden gemeld bij de Europese Commissie. In deel 2.2 van de Richtsnoeren risicofinancieringsinvesteringen heeft de Commissie uiteengezet welke risicofinancieringssteun aangemeld moet worden. In deel 3 verduidelijkt de Commissie hoe zij de verenigbaarheid van risicofinancieringssteunmaatregelen zal beoordelen (verenigbaarheidsbeoordeling). De Commissie hanteert twee voorwaarden om na te gaan of de risicofinancieringsmaatregel als verenigbaar met de interne markt kan worden beschouwd:

  • Eerste voorwaarde: de ontwikkeling van een bepaalde economische activiteit wordt vergemakkelijkt;
  • Tweede voorwaarde: de voorwaarden waaronder het handelsverkeer plaatsvindt wordt door de steunmaatregel niet zodanig verandert dat het gemeenschappelijk belang wordt geschaad.

Hoe de Commissie verder bepaalt of aan deze twee voorwaarden is voldaan, is te vinden in deel 3 van de Richtsnoeren.

De beginselen in de Richtsnoeren risicofinancieringsinvesteringen zijn in principe alleen van toepassing op (meervoudig toepasbare) regelingen, dus niet op ad-hocsteunmaatregelen aan individuele ondernemingen. Uitzondering daarop vormen maatregelen die zijn bedoeld om een specifiek alternatief handelsplatform te ondersteunen.

Meer weten over dit onderwerp?

Werkt u voor een decentrale overheid of het Rijk en hebt u een vraag over dit onderwerp? Neem dan contact op met de helpdesk van Europa decentraal:

STEL UW VRAAG

Meer informatie:

MEER INFORMATIE

Links Risicokapitaal

Nieuws Risicokapitaal

Nieuwe staatssteunregels voor risicofinancieringen aangenomen

24 januari 2014 Staatssteun

Decentrale overheden krijgen per 1 juli dit jaar uitgebreidere mogelijkheden om staatssteun in de vorm van risicokapitaal aan MKB ondernemingen te verlenen. Dit is het gevolg van de nieuwe ‘Richtsnoeren inzake staatssteun ter bevordering van risicofinancieringsinvesteringen’ die de Commissie onlangs heeft aangenomen. Hierin worden de voorwaarden uiteengezet waaronder (decentrale) overheden door middel van het verstrekken van staatssteun MKB ondernemingen kunnen helpen aan financiering te komen.

Lees het volledige bericht

Praktijk Risicokapitaal

Risicokapitaal praktijk

Agro&Co Kapitaalfonds in Noord-Brabant is een voorbeeld van een risicokapitaalfonds. Zij nemen deel in initiatieven die bijdragen aan systeeminnovaties in de agrarische sector, waarvoor financiering uit de markt moeilijk is te vinden.

Oprichting investeringsfonds

De provincie Noord-Holland heeft bij de Risicokapitaalregeling Duurzame Energie een investeringsfonds opgericht. Dit heeft tot doel het investeren in MKB ondernemingen die zich bezighouden met onderzoek naar en de ontwikkeling van technologieën van duurzame energie en voornemens zijn nieuwe producten en diensten op de markt te brengen.

Publicaties Risicokapitaal

Wet- en regelgeving Risicokapitaal

Risicokapitaal wet- en regelgeving

Richtsnoeren risicokapitaal

In de Richtsnoeren risicokapitaal wordt bepaald wanneer sprake is van risicokapitaal en hoe een dergelijke maatregel wordt getoetst. Innovatieve MKB ondernemingen ondervinden vaak opstartproblemen in de kapitaalsector.

De richtsnoeren verbeteren de steunmogelijkheden voor deze MKB’ers, voornamelijk wanneer een alternatieve steunmethode ontbreekt.

Toepassing

Zowel de overheid als een particuliere investeerder moeten een startende onderneming financieren in de begin-, aanloop- en expansiefase. De richtsnoeren zijn alleen van toepassing op risicokapitaalregelingen, niet op ad-hoc maatregelen voor individuele ondernemingen.

De richtsnoeren gelden ook niet voor steun aan ondernemingen in moeilijkheden of aan ondernemingen in de scheepsbouw, de kolen-, ijzer- en staalindustrie.

Steundrempel

Decentrale overheden mogen per MKB € 1,5 miljoen steunen voor een periode van twaalf maanden. De Europese Commissie gaat er vanuit dat alternatieve financiering via financiële markten ontbreekt en er sprake is van marktfalen. Dit moet de decentrale overheid kunnen aantonen.

Wordt de steundrempel overschreden, dan maakt de Commissie een gedetailleerde beoordeling, vanwege het grotere risico van verstoring van de mededinging.

Snelle beoordeling

Voldoet de maatregel aan de volgende voorwaarden, dan past de Commissie een snelle beoordelingsprocedure toe:

– De steun is minder dan € 1,5 miljoen aan een MKB voor een periode van 12 maanden;
– De steun betreft de financiering tot de expansiefase voor MKB in steungebieden en tot de aanloopfase voor MKB buiten steungebieden;
– Ten minste 70% van het totale budget wordt in de vorm van aandelenkapitaal en hybride kapitaalinstrumenten verschaft;
– Buiten steungebieden moet de financiering tem minste voor 50% afkomstig zijn van particuliere investeerders, binnen de steungebieden voor 30%;
– De investeringen moeten winstgericht zijn;
– Het fondsbeheer moet op zakelijke basis plaatsvinden;
– De gerichtheid op een bepaalde sector is mogelijk voor fondsen die in innoverende technologieën of sectoren investeren.

Gedetailleerde beoordeling

In de volgende situaties wordt er een gedetailleerde beoordeling toegepast:

– Maatregelen waarbij de steun een bedrag van € 1,5 miljoen aan een MKB voor een periode van 12 maanden overschrijdt;
– Steun die de financiering verschaft voor de expansiefase van MKB buiten steungebieden;
– Maatregelen waarmee vervolginvesteringen worden gefinancierd en waarbij € 1,5 miljoen en de early-growth-financieringsfase worden overschreden;
– Maatregelen met een particuliere deelneming van minder dan 50% buiten de steungebieden of minder dan 30% binnen de steun gebieden;
– Maatregelen die een ‘seed capital’ verstrekken aan kleine ondernemingen waarin weinig of geen particuliere investeerders deelnemen en/of de nadruk ligt op financiering via schuldinstrumenten;
– Maatregelen waarbij investeringsvehikels zijn betrokken (alternatieve marktplaatsen);
– Maatregelen waarmee de kosten worden gedekt die verband houden met het doorlichten van ondernemingen voor tot investering over te gaan.

Melding

Steun op basis van deze richtsnoeren moet worden gemeld bij de Commissie.