Luchtkwaliteit en vervoer

Luchtkwaliteit jurisprudentie

Duurzaamheid, milieu en klimaat, Luchtkwaliteit, Luchtkwaliteit en vervoer

Hof van Justitie, 26 mei 2011. Stichting Natuur en Milieu e.a. tegen provincies Zuid-Holland en Groningen

Zaken C-165/09 t/m C-167/09. Op 26 mei 2011 gaf het Hof antwoord op vragen die de Raad van State in 2009 aan het Hof stelde. Het ging om het volgende:

Zuid-Holland heeft Rotterdam vergunningen verleend voor twee elektriciteitscentrales op de Maasvlakte, Groningen verleende hiervoor een vergunning voor de Eemshaven in Eemsmond.

Stichting Natuur en Milieu, Greenpeace Nederland en een aantal particulieren gingen hiertegen in beroep. Volgens hen hadden de provinciebesturen rekening moeten houden met de nationale emissieplafonds voor luchtverontreinigende stoffen. Door vergunningverlening zouden deze worden overschreden.

De Raad van State vroeg het Hof of en in hoeverre er bij vergunningverlening rekening gehouden moet worden met de nationale emissieplafonds van de NEC-richtlijn.

Uitspraak
Volgens het Hof is een lidstaat bij vergunningverlening voor een industriële installatie, niet verplicht de nationale emissieplafonds als voorwaarde te betrekken in de beslissing.

Lidstaten moeten zich wel aan de verplichting houden beleid op te stellen en maatregelen te nemen, die ‘in hun geheel genomen’ de uitstoot van gassen beperken en het nationale emissieplafond niet overschrijden.

Hof van Justitie, 6 november 2008. Europese Commissie tegen Nederland

Zaak C-405/07. De vraag was of Nederland zo’n groot probleem had met betrekking tot de luchtkwaliteit, dat Nederland mocht afwijken van de richtlijnen.

Uitspraak
Volgens het Hof heeft de Commissie onvoldoende onderzocht of de overschrijding van de grenswaarden zeer bijzonder waren in vergelijking met andere lidstaten. De beschikking van de Commissie waarin de Nederlandse maatregelen – de verplichte roetfilter – niet werden goedgekeurd, werden hierbij ook vernietigd. Dit betekent niet dat de verplichte roetfilter automatisch is toegestaan.

Hof van Justitie, 25 juli 2008. Dieter Janecek tegen Freistaat Bayern

Zaak C-237/07. Volgens het Hof kunnen particulieren zich tegenover de overheid beroepen op onvoorwaardelijke en voldoende duidelijke bepalingen van een richtlijn (zaak 148/78, Ratti). Ook richtlijnbepalingen waarin grenswaarden zijn neergelegd, ter bescherming van de volksgezondheid, kunnen rechtstreeks werken.

De Duitse Janecek (politicus voor de Groenen) woonde op de middelste ringweg van München. Dit was nabij een meetstation voor luchtkwaliteit. De emissiegrenswaarde voor fijnstof werd er regelmatig overschreden. Janecek wilde dat de deelstaat Beieren een actieplan zou opstellen. Hierin moest worden vastgelegd, dat op korte termijn maatregelen zouden worden genomen om deze luchtvervuiling tegen te gaan. Hij beriep zich op Richtlijn 96/62/EG (nu Richtlijn 2008/50/EG) over de beoordeling en het beheer van de luchtkwaliteit.

De Duitse rechter vroeg het Hof of iemand wiens gezondheid wordt aangetast door overschrijding van grenswaarden, op basis van art. 7 lid 3, het recht wordt toegekend op het opstellen van een dergelijk actieplan.

Uitspraak
Het Hof antwoordde bevestigend. Als de vereiste maatregelen ter bescherming van de volksgezondheid niet worden nageleefd, kan dit gevaar opleveren voor personen. In dat geval moeten betrokkenen zich kunnen beroepen op de dwingende voorschriften van de richtlijnen inzake lucht- en drinkwaterkwaliteit. Particulieren die rechtstreeks worden getroffen, moeten kunnen bewerkstelligen dat de bevoegde nationale autoriteiten een actieplan opstellen, als bedoeld in Richtlijn 96/62/EG. Eerder bepaalde het Hof dit al in de zaak Commissie tegen Duitsland (zaak C-59/89) in 1991.

De Duitse rechter vroeg ook of de richtlijn nationale autoriteiten verplicht tot het uitvaardigen van maatregelen waardoor op korte termijn de grenswaarde wordt bereikt, of maatregelen die zorgen voor een geleidelijke verbetering.

Uitspraak
Lidstaten beschikken in dit kader over een beoordelingsmarge, zo antwoordde het Hof. Toch stelt art. 7 lid 3 Richtlijn 96/62/EG grenzen uit de uitoefening hiervan. Lidstaten moeten, binnen het kader van het actieplan en op korte termijn, maatregelen nemen om het risico van overschrijding van de grenswaarden of alarmdrempel, tot een minimum te beperken en geleidelijk terug te keren naar een niveau onder deze waarden of drempels.