Decentrale overheden hebben veel te maken met het Europees luchtbeleid. De EU stelt onder andere minimale grenswaarden voor de luchtkwaliteit. Vooral in de randstad is het moeilijk de normen voor luchtkwaliteit te halen. Toch heeft Nederland strenge normen nodig, om luchtvervuiling uit omringende landen tegen te gaan.
Het belangrijkste instrument van de EU is de Richtlijn Luchtkwaliteit. Deze is via de Wet Milieubeheer (Luchtkwaliteitseisen) geïmplementeerd in Nederlandse wetgeving. Ook jurisprudentie in de EU heeft gevolgen voor de praktijk van decentrale overheden.
Werkt u voor een decentrale overheid of het Rijk en hebt u een vraag over dit onderwerp? Neem dan contact op met de helpdesk van Europa decentraal:
Zaken C-165/09 t/m C-167/09. Op 26 mei 2011 gaf het Hof antwoord op vragen die de Raad van State in 2009 aan het Hof stelde. Het ging om het volgende:
Zuid-Holland heeft Rotterdam vergunningen verleend voor twee elektriciteitscentrales op de Maasvlakte, Groningen verleende hiervoor een vergunning voor de Eemshaven in Eemsmond.
Stichting Natuur en Milieu, Greenpeace Nederland en een aantal particulieren gingen hiertegen in beroep. Volgens hen hadden de provinciebesturen rekening moeten houden met de nationale emissieplafonds voor luchtverontreinigende stoffen. Door vergunningverlening zouden deze worden overschreden.
De Raad van State vroeg het Hof of en in hoeverre er bij vergunningverlening rekening gehouden moet worden met de nationale emissieplafonds van de NEC-richtlijn.
Uitspraak
Volgens het Hof is een lidstaat bij vergunningverlening voor een industriële installatie, niet verplicht de nationale emissieplafonds als voorwaarde te betrekken in de beslissing.
Lidstaten moeten zich wel aan de verplichting houden beleid op te stellen en maatregelen te nemen, die ‘in hun geheel genomen’ de uitstoot van gassen beperken en het nationale emissieplafond niet overschrijden.
Zaak C-405/07. De vraag was of Nederland zo’n groot probleem had met betrekking tot de luchtkwaliteit, dat Nederland mocht afwijken van de richtlijnen.
Uitspraak
Volgens het Hof heeft de Commissie onvoldoende onderzocht of de overschrijding van de grenswaarden zeer bijzonder waren in vergelijking met andere lidstaten. De beschikking van de Commissie waarin de Nederlandse maatregelen – de verplichte roetfilter – niet werden goedgekeurd, werden hierbij ook vernietigd. Dit betekent niet dat de verplichte roetfilter automatisch is toegestaan.
Zaak C-237/07. Volgens het Hof kunnen particulieren zich tegenover de overheid beroepen op onvoorwaardelijke en voldoende duidelijke bepalingen van een richtlijn (zaak 148/78, Ratti). Ook richtlijnbepalingen waarin grenswaarden zijn neergelegd, ter bescherming van de volksgezondheid, kunnen rechtstreeks werken.
De Duitse Janecek (politicus voor de Groenen) woonde op de middelste ringweg van München. Dit was nabij een meetstation voor luchtkwaliteit. De emissiegrenswaarde voor fijnstof werd er regelmatig overschreden. Janecek wilde dat de deelstaat Beieren een actieplan zou opstellen. Hierin moest worden vastgelegd, dat op korte termijn maatregelen zouden worden genomen om deze luchtvervuiling tegen te gaan. Hij beriep zich op Richtlijn 96/62/EG (nu Richtlijn 2008/50/EG) over de beoordeling en het beheer van de luchtkwaliteit.
De Duitse rechter vroeg het Hof of iemand wiens gezondheid wordt aangetast door overschrijding van grenswaarden, op basis van art. 7 lid 3, het recht wordt toegekend op het opstellen van een dergelijk actieplan.
Uitspraak
Het Hof antwoordde bevestigend. Als de vereiste maatregelen ter bescherming van de volksgezondheid niet worden nageleefd, kan dit gevaar opleveren voor personen. In dat geval moeten betrokkenen zich kunnen beroepen op de dwingende voorschriften van de richtlijnen inzake lucht- en drinkwaterkwaliteit. Particulieren die rechtstreeks worden getroffen, moeten kunnen bewerkstelligen dat de bevoegde nationale autoriteiten een actieplan opstellen, als bedoeld in Richtlijn 96/62/EG. Eerder bepaalde het Hof dit al in de zaak Commissie tegen Duitsland (zaak C-59/89) in 1991.
De Duitse rechter vroeg ook of de richtlijn nationale autoriteiten verplicht tot het uitvaardigen van maatregelen waardoor op korte termijn de grenswaarde wordt bereikt, of maatregelen die zorgen voor een geleidelijke verbetering.
Uitspraak
Lidstaten beschikken in dit kader over een beoordelingsmarge, zo antwoordde het Hof. Toch stelt art. 7 lid 3 Richtlijn 96/62/EG grenzen uit de uitoefening hiervan. Lidstaten moeten, binnen het kader van het actieplan en op korte termijn, maatregelen nemen om het risico van overschrijding van de grenswaarden of alarmdrempel, tot een minimum te beperken en geleidelijk terug te keren naar een niveau onder deze waarden of drempels.
Om de overstap naar emissiearme en emissievrije voertuigen te helpen versnellen, heeft de Europese Commissie nieuwe streefcijfers voor de gemiddelde CO2-uitstoot van nieuwe personenauto’s en bestelwagens in de EU voorgesteld. De Commissie heeft als streven dat de CO2-uitstoot van nieuwe personenauto’s en bestelwagens in 2025 15% lager is dan in 2021, en in 2030 uiteindelijk 30% minder zal zijn.
De rechtbank in Den Haag oordeelt dat de Nederlandse staat per direct actie moet ondernemen tegen luchtvervuiling. Dit is de uitkomst van een kort geding dat was aangespannen door Milieudefensie. Uit een eerder evaluatierapport van de Europese Commissie bleek reeds dat de Nederlandse luchtkwaliteit niet in lijn is met EU-milieuregels. Lees het volledige bericht
Rijkswaterstaat, de uitvoeringsorganisatie van het Ministerie van Infrastructuur en Milieu, spoort overheden en organisaties aan om de komende weken duurzame vervoersinitiatieven te stimuleren en aan te melden. Tijdens de Europese Mobiliteitsweek van 16 tot en met 22 september wordt een aantal voorbeelden vervolgens in het zonnetje gezet.
Op maandag 6 februari 2017 presenteerde de Europese Commissie een eerste evaluatierapport over de uitvoering van Europees milieubeleid. De belangrijkste uitdaging voor Nederland is het verbeteren van de water- en luchtkwaliteit. Complimenten zijn er voor de Nederlandse ‘green deals’, deze worden beschouwd als een goed praktijkvoorbeeld binnen de EU.
Het Nederlands voorzitterschap van de Europese Raad dringt er bij andere lidstaten op aan om strengere beperkingen inzake luchtverontreiniging te ondersteunen. Striktere controles moeten resulteren in een afname van uitstoot van schadelijk stoffen zoals ammoniak en fijnstof. Nederland doet deze oproep tijdens de gesloten triloog onderhandelingen die momenteel gaande zijn over de herziening van de NEC richtlijn.
De burgemeesters van zo’n 20 Europese steden, waaronder Amsterdam en Rotterdam, stellen in een open brief van 15 maart jl. dat de hoge mate van luchtverontreiniging een gezondheidsrisico voor burgers vormt. Deze luchtvervuiling wordt voornamelijk veroorzaakt door het verkeer. De burgemeesters roepen in de brief op tot daadkrachtige EU-brede aanpak bij het reguleren van emissies.
Lees het volledige bericht
De Europese Commissie heeft op maandag 6 mei een ‘groene infrastructuur’ strategie goedgekeurd om een netwerk van natuurlijke en semi-natuurlijke gebieden in de Europese Unie te ontwikkelen en hiermee essentiële ecosysteemdiensten zoals schoon water en bestuiving te ondersteunen.
De Europese Green Week wordt dit jaar gehouden van 4 tot en met 7 juni en heeft als onderwerp luchtkwaliteit. Eurocommissaris voor Milieu, Janez Potoçnik heeft 2013 ook uitgeroepen tot Jaar van de Luchtkwaliteit en publiceert in het najaar een vernieuwde Europese strategie voor luchtkwaliteit en de hieraan gekoppelde wetgevende voorstellen. Hieronder valt onder meer de NEC-richtlijn.
De auteursrechten op de inhoud van deze website behoren toe aan Europa decentraal, tenzij expliciet anders is vermeld. Aan de op de website opgenomen en via de links te ontsluiten informatie kunnen geen rechten worden ontleend.
Europa decentraal heeft aan het opstellen van de inhoud van de pagina’s de nodige zorg besteed. Desondanks is het mogelijk dat de site onvolledig is of onjuistheden bevat. Europa decentraal aanvaardt daarvoor geen enkele aansprakelijkheid.
Europa decentraal aanvaardt geen enkele aansprakelijkheid voor schade, hoegenaamd ook, direct of indirect veroorzaakt door de inhoud van de site of de inhoud van de pagina’s die door externe links beschikbaar zijn gemaakt.
