Volgens de Dienstenrichtlijn spreekt men van schaarse vergunningen ‘wanneer het aantal beschikbare vergunningen voor een activiteit beperkt is door schaarste van de beschikbare natuurlijke hulpbronnen of de bruikbare technische mogelijkheden’. In art. 12 lid 2 Dienstenrichtlijn (en art. 33 lid 4 sub b en lid 5 Dienstenwet) staat dat schaarse vergunningen een beperkte geldigheidsduur moeten hebben. Ze vormen hiermee een uitzondering op de gewone vergunningen die in beginsel een passende, onbeperkte geldigheidsduur hebben (art. 11 lid 1 Dienstenrichtlijn).
Voorbeeld schaarse vergunning
Natuurlijke schaarste
Een voorbeeld van een schaarse vergunning, is de vergunning voor de organisatie van een gemeentelijke warenmarkt. Aangezien er niet een onbeperkt aantal vergunningen voor de markt verleend kan worden wegens beperkte publieke ruimte in de gemeente betreft het hier een schaarse vergunning op grond van natuurlijke hulpbronnen. Diensten waarbij deze vorm van schaarste aan de orde is, vallen echter vaak niet onder de werking van de Dienstenrichtlijn. Vervoer is bijvoorbeeld van de reikwijdte van de richtlijn uitgesloten.
Beleidsmatige schaarste
Daarnaast kan het aantal te verlenen vergunningen ook beperkt worden om beleidsmatige redenen. Bijvoorbeeld een beperkt aantal vergunningen dat binnen een bepaald gebied wordt verleend aan exploitanten van rondvaartboten. Ook een maximaal aantal evenementen dat per tijdsperiode in een gemeente mag worden georganiseerd, is een voorbeeld. In dit geval zijn in de eerste plaats de algemene voorschriften zoals neergelegd in art. 10 (vergunningsvoorwaarden), art. 11 (vergunningsduur) en art. 13 (vergunningsprocedure) van de Dienstenrichtlijn van toepassing.
Selectieprocedure
Wanneer het aantal beschikbare vergunningen wordt beperkt vanwege de schaarste van natuurlijke hulpbronnen of de bruikbare technische mogelijkheden, dan moet op grond van art. 12 Dienstenrichtlijn worden voorzien in een speciale selectieprocedure. Op basis van het gelijkheidsbeginsel moet bij de verdeling van schaarse vergunningen ruimte worden geboden aan gegadigden om mee te kunnen dingen naar de beschikbare vergunning. Het bestuursorgaan moet aldus mededingingsruimte bieden bij de verdeling van schaarse rechten. Op grond van Europees recht is de beperking van de reële mededingingskans alleen mogelijk indien er een rechtvaardiging is door een dringende reden van algemeen belang. De selectieprocedure moet alle waarborgen voor onpartijdigheid en transparantie bieden, met inbegrip van met name een toereikende bekendmaking van de opening, uitvoering en afsluiting van de procedure. Voorbeelden van dergelijke selectieprocedures zijn aanbestedingsprocedures of lotingen.
Rekening houden met
Bij de vaststelling van regels voor de selectieprocedure mag rekening gehouden worden met overwegingen die betrekking hebben op:
- de volksgezondheid;
- de doelstellingen van het sociaal beleid;
- de gezondheid en veiligheid van werknemers of zelfstandigen;
- de bescherming van het milieu;
- het behoud van cultureel erfgoed;
- andere dwingende redenen van algemeen belang, in overeenstemming met het Unierecht (art. 12 lid 3 Dienstenrichtlijn).
