Diensten van algemeen (economisch) belang (DAB of DAEB) zijn diensten die een publiek belang dienen. Hierbij valt onder andere te denken aan onrendabele openbaarvervoersdiensten, sociale verzekeringsdiensten en publieke omroepdiensten. Overheidsoptreden bij de uitvoering van DAB of DAEB is noodzakelijk, omdat deze diensten anders niet (vanzelf) door de markt naar maatschappelijk aanvaardbare voorwaarden worden verricht of door de markt zelf worden opgepakt. Er is in die zin sprake van enige vorm van marktfalen. Een decentrale overheid kan een onderneming belasten met het uitvoeren van een dienst van algemeen economisch belang.
De ‘maatschappelijk aanvaardbare voorwaarden’ betreffen (een combinatie van) de kwaliteit, veiligheid, betaalbaarheid, gelijke behandeling of algemene toegang van grote groepen burgers tot deze diensten. In de praktijk moeten decentrale overheden er dus voor zorgen dat deze diensten een bepaalde kwaliteit hebben en tegen aanvaardbare voorwaarden en tarieven voor het publiek beschikbaar zijn. Voor decentrale overheden is het daarom van belang goed op de hoogte te zijn van de relevante Europese wet- en regelgeving op het gebied van DAEB. In dit dossier vindt u uitgebreide informatie over dit onderwerp.
Werkt u voor een decentrale overheid of het Rijk en hebt u een vraag over dit onderwerp? Neem dan contact op met de helpdesk van Europa decentraal:
Onlangs hebben de Europese Commissie en het Gerecht (onderdeel van het Hof van Justitie van de Europese Unie) zich uitgesproken over een aantal interessante staatssteunzaken. Ook het Partnerschap huisvesting heeft het nieuws gehaald met een uitspraak over de staatssteunregels. In dit nieuwsbericht worden deze vier recente ontwikkelingen kort uitgelicht.
De rechtbank Den Haag heeft geoordeeld in een zaak over subsidie voor de NIP-test dat steunmaatregelen op basis van het DAEB-vrijstellingsbesluit zijn geoorloofd. Ook decentrale overheden kunnen zich op dit vrijstellingsbesluit beroepen. In de zaak wordt bepaald dat Nederland subsidie mag blijven verlenen aan academische ziekenhuizen voor het uitvoeren van de NIP-test (Niet Invasieve Prenatale test). Gendia, een Belgisch bedrijf dat deze test onder andere aanbiedt aan Nederlandse zwangere vrouwen, heeft in kort geding gevorderd dat de subsidieverlening wordt gestaakt. De Haagse voorzieningenrechter wijst deze vordering af op basis van de staatssteunregels. Deze regels bieden ruimte voor steun die wordt verleend voor een zogenaamde dienst van algemeen economisch belang (DAEB).
Het Europees Parlement beveelt de Europese Commissie onder andere aan nationale standaarden binnen het Trade in Services Agreement (TiSA) niet te verlagen. Het rapport met aanbevelingen dat het Europees Parlement afgelopen maandag 18 januari 2016 de Europese Commissie over het Trade in Services Agreement (TiSA) heeft overhandigd, is met een ruime meerderheid goedgekeurd. Deze aanbevelingen moeten dienen als leidraad voor de Europese Commissie die namens de Europese Unie over dit verdrag onderhandelt.
Lees het volledige bericht
Eind december 2015 heeft de Autoriteit Consument en Markt (ACM) een besluit gepubliceerd waarin zij tot de conclusie komt dat de gemeente Cuijk in overtreding is vanwege het aanbieden van gratis ligplaatsen voor recreatieboten. Als de gemeente Cuijk de ligplaatsen wil blijven aanbieden, dan moet de gemeente voor de berekening van de tarieven voor de ligplaatsen tenminste de integrale kostprijs in acht nemen.
Lees het volledige bericht
Afgelopen vrijdag heeft de Europese Commissie gegevens van lidstaten op haar website gepubliceerd over compensatie die in de periode 2012-2014 door overheden aan ondernemingen is verleend voor het verrichten van Diensten van Algemeen Economisch Belang (DAEB). De Commissie wil zo steun ten behoeve van DAEB’s inzichtelijker te maken. Dat was een van de doelen van de modernisering van de staatssteunregels (State Aid Modernisation, SAM).
Lees het volledige bericht
De Eerste Kamer heeft onlangs groen licht gegeven voor de herziening van de Woningwet, waardoor deze per 1 juli 2015 van kracht wordt. Om meer duidelijkheid te verschaffen verschijnt er binnenkort een tweeluik in de ‘Europese Ster’ over respectievelijk staatssteun en aanbestedingen in relatie tot deze herziene Woningwet.
Lees het volledige bericht
Diensten van Algemeen Economisch Belang (DAEB) bieden decentrale overheden een goede mogelijkheid om allerlei diensten die in het publiek belang worden geacht ‘staatssteunproof’ aan te bieden. De DAEB-regels zijn echter omvangrijk en complex. Ter ondersteuning heeft Europa decentraal in opdracht van het ministerie van BZK een digitale handreiking geschreven die vandaag is gepubliceerd. De handreiking is onder meer bedoeld voor beleidsambtenaren, bestuurders en juridisch medewerkers bij decentrale overheden en andere publieke instellingen.
Lees het volledige bericht
De vorderingen in de hervormingen van de sociale huursector moeten sneller en nauwer gevolgd worden door de Nederlandse overheid. Deze aanbeveling doet de Europese Commissie aan Nederland in het kader van het zogenoemde Europees Semester dat tot doel heeft een stabiele economisch ontwikkeling te realiseren.
Lees het volledige bericht
Decentrale overheden kunnen bedrijven steunen zonder dat er sprake is van verboden staatssteun door een dienst als Dienst van Algemeen Economisch Belang (DAEB) aan te wijzen. Daarbij is het wel belangrijk rekening te houden met de daarbij geldende voorwaarden. Dit wordt geïllustreerd door het formele onderzoek dat de Europese Commissie is gestart naar Franse steun aan openbaar vervoersbedrijven.
Compensatie aan bouwbedrijven die verplicht zijn sociale woningbouw te realiseren is geen verboden staatssteun zolang de verrichte activiteiten onder diensten van algemeen economisch belang (DAEB) vallen. Dit is een van de conclusies die getrokken kan worden uit de gevoegde zaken C-197/11 en C-203/11 – Eric Libert e.a. tegen Vlaamse Regering.
Dit arrest gaat over de uitleg van de staatssteunregels ten aanzien van het financieren van DAEB. Het Gerecht heeft een goedkeuringsbeschikking van de Europese Commissie voor het financieren van openbare ziekenhuizen in Brussel vernietigd. De Commissie had nader onderzoek moeten doen naar het overcompenseren van de ziekenhuizen voor hun DAEB taak.
