Woningcorporaties

Voor gemeenten is er een actieve rol weggelegd in het toezicht houden op woningcorporaties. Ook kunnen zij woningcorporaties voorzien in Diensten van Algemeen Economisch Belang (DAEB). Hoewel steunmaatregelen in het kader van het DAEB-vrijstellingsbesluit geoorloofd zijn, is het soms lastig om vast te stellen welke maatregelen wel en niet zijn toegestaan. Daarnaast moeten decentrale overheden rekening houden met overcompensatie.

Rol woningcorporaties

Woningcorporaties zijn op grond van de Woningwet aangewezen als toegelaten instelling voor de volkshuisvesting, zij bouwen en beheren goede en goedkope woningen (sociale woningbouw). Overheden hebben de rol van financier, regelgever en toezichthouder.

Commerciële vastgoedmarkt

Naast sociale taken kunnen woningcorporaties activiteiten verrichten op de commerciële vastgoedmarkt. Staatssteun voor deze niet-DAEB activiteiten is onverenigbaar met de interne markt. De Woningwet waarborgt een goede scheiding van DAEB en niet-DAEB activiteiten.

DAEB-besluit

De bouw en verhuur van sociale woningbouw en maatschappelijk vastgoed is door de Europese Commissie als DAEB goedgekeurd (zie besluit). Dit besluit is omgezet in de Woningwet die sinds 1 juli 2015 van kracht is (voorheen de Tijdelijke Regeling Volkshuisvesting).

Woningwet 2015

In de Woningwet worden DAEB-activiteiten omschreven als kerntaken van woningcorporaties, met name op het gebied van maatschappelijk vastgoed. De Woningwet zorgt er zo voor dat woningcorporaties zich hoofdzakelijk richten op de door hun toegewezen DAEB. Het ministerie van BZK beschrijft op de website over de Woningwet meer details over de wet.

Steuninstrumenten

Woningcorporaties mogen sociale woningbouw en maatschappelijk vastgoed realiseren op basis van een aantal steuninstrumenten. In art. 61 Besluit toegelaten instellingen volkshuisvesting zijn steunvormen omschreven die in aanmerking komen voor een DAEB-compensatie.

Grondkostensubsidies

Steunvormen die door de Europese Commissie zijn goedgekeurd als DAEB-compensatie zijn:

• grondkostensubsidies: grond kan dan onder de marktprijs verkocht worden, normaal zou dit een selectief voordeel opleveren;
• sanerings- en projectsteun van het Centraal Fonds voor de Volkshuisvesting (CFV);
• borging van leningen (onder een garantiestelsel) aan corporaties door het Waarborgfonds Sociale Woningbouw (WSW). Het rentevoordeel dat de woningcorporaties hiermee ontvangen, wordt jaarlijks door het WSW gerapporteerd aan het ministerie van BZK. Dit betekent dat ook het sluiten van een achtervangovereenkomst door de gemeente met het WSW hieronder valt. Hier hoeft niet over te worden gerapporteerd door de gemeenten.

Voor gemeenten zijn met name de grondkostensubsidies relevant. Indien uw gemeente aan een woningcorporatie een verlaging van de grondkosten heeft verleend (bij het verwerven van grond van de gemeente) moet hierover worden gerapporteerd aan de Commissie.

MEER WETEN OVER DIT ONDERWERP?

Werkt u voor een decentrale overheid of het Rijk en hebt u een vraag over dit onderwerp? Neem dan contact op met de helpdesk van Europa decentraal:

STEL UW VRAAG