Wil een overheidsorganisatie compensatiesteun voor het verrichten van Diensten van Algemeen Economisch Belang (DAEB) verlenen? En voldoet deze compensatiesteun wel aan de eerste drie voorwaarden van het Altmark-arrest, maar niet aan de laatste voorwaarde, dat de aanbieder is geselecteerd op basis van een aanbesteding of een benchmark? In dat geval is er sprake van staatssteun, die ‘staatssteunproof’ kan worden verleend op basis van de staatssteunregels voor DAEB. Op deze pagina wordt het voor DAEB-compensatie geldende pakket met staatssteunregels besproken, namelijk de DAEB De-minimisverordening, het DAEB-Vrijstellingsbesluit, de DAEB-Kaderregeling en de DAEB Mededeling. Welke regeling dan toepasselijk is, is onder andere afhankelijk van de hoogte van het steunbedrag. In ieder document worden aparte eisen gesteld met betrekking tot melding en rapportage van de voorgenomen steun aan de Europese Commissie.
DAEB De-minimisverordening
De DAEB De-minimisverordening (Verordening (EU) nr. 2023/2832) staat los van de reguliere De-minimisverordening. Een onderneming mag op basis van de DAEB De-minimisverordening maximaal € 750.000,- aan DAEB de-minimissteun ontvangen binnen een periode van drie kalenderjaren.
Wanneer een decentrale overheid op grond van deze verordening de-minimissteun wil verlenen, moet zij de betrokken onderneming schriftelijk in kennis stellen van: het voorgenomen steunbedrag; de dienst van algemeen economisch belang waarvoor de steun wordt verleend, en het de-minimiskarakter van de steun. De decentrale overheid moet, voordat zij de steun toekent, een verklaring van de betrokken organisatie verkrijgen over alle andere de-minimissteun die zij in de loop van de drie voorgaande kalenderjaren op grond van deze verordening of andere de-minimisverordeningen heeft ontvangen.
Elke vorm van de-minimissteun die is verleend, moet worden opgeteld. Deze zogenaamde cumulatie mag de drempel van 750.000 euro niet overschrijden. De de-minimissteun van 750.000 euro, mag nooit worden gegeven ter compensatie voor de dienst van algemeen economisch belang, ongeacht of deze staatssteun vormt (zoals in een Altmark-situatie). Dit kan namelijk leiden tot overcompensatie, wat niet is toegestaan onder de regels van een DAEB-verlening.
DAEB Vrijstellingsbesluit
Als een decentrale overheid DAEB compensatiesteun op basis van het DAEB-Vrijstellingsbesluit (Besluit C(2011)9380) verleent, hoeft zij de steun niet eerst bij de Europese Commissie te melden. De compensatiesteun moet voldoen aan alle voorwaarden uit het besluit, waaronder het tweejaarlijks rapporteren over de verleende steun.
Het DAEB-Vrijstellingsbesluit biedt ruimte voor decentrale overheden om DAEB te compenseren die gericht zijn op publieke en sociale dienstverlening op decentraal niveau. Overheden die DAEB compensatiesteun onder het DAEB-Vrijstellingsbesluit willen vormgeven dienen rekening te houden met de voorwaarden uit het besluit, waaronder het algemene compensatieplafond. Dit betreft een jaarlijks brutobedrag van € 15 miljoen per onderneming die een DAEB verricht (art. 2 lid 1a DAEB Vrijstellingsbesluit). Voor DAEB-steun op basis van het DAEB-Vrijstellingsbesluit met betrekking tot sociale behoeften geldt geen plafond. Dit geldt onder andere voor DAEB’s op het gebied van zorg en kinderopvang, toegang tot de arbeidsmarkt en herintreding, sociale huisvesting en zorg voor en sociale inclusie van kwetsbare groepen (art. 2 lid 1b DAEB Vrijstellingsbesluit).
DAEB Kaderregeling
Kan compensatiesteun niet ingericht worden volgens de eisen die het Altmark-arrest daaraan stelt? En is het eveneens niet mogelijk deze onder de reikwijdte van het DAEB Vrijstellingsbesluit of de DAEB De-minimisverordening te plaatsen? Dan kan de Europese Commissie de DAEB compensatiesteun verenigbaar met de interne markt verklaren op basis van de Kaderregeling DAEB (Mededeling 2012/C 8/03). Via een meldingsprocedure dient de Europese Commissie eerst goedkeuring te geven, voordat de steun kan worden verleend. Dit geldt voor DAEB compensatiesteun boven de € 15 miljoen op jaarbasis (zogenaamde ‘grote DAEB-steun’). Uitgezonderd van deze meldingsplicht zijn jaarlijkse compensaties boven de € 15 miljoen voor de speciale uitzonderingscategorieën die het DAEB Vrijstellingsbesluit in artikel 2 noemt. Voor deze categorieën van DAEB geldt het plafond van € 15 miljoen niet.
DAEB Mededeling
In de DAEB Mededeling (Mededeling 2012/C 8/02) verduidelijkt de Europese Commissie een aantal staatssteunbegrippen en geeft zij een nadere invulling aan de toepassingsvoorwaarden voor het compenseren van de kosten van een DAEB.