Onze gemeente stelt als eis voor de afgifte van een taxivergunning dat de aanvrager in de gemeente woonachtig moet zijn. Een Nederlandse taxichauffeur stelt nu dat hier sprake is van strijd met de vrij verkeersregels dan wel met de Dienstenrichtlijn. Kan hij zich daarop beroepen terwijl er sprake is van een zuiver interne situatie?
Antwoord in het kort
Nee, de taxichauffeur kan geen beroep doen op de vrij verkeersregels omdat er sprake is van een zuiver interne situatie. Vrij verkeersregels zijn alleen van toepassing op situaties met een grensoverschrijdend effect. Hoewel de Dienstenrichtlijn wel van toepassing is op zuiver interne situaties kan hier ook geen beroep op worden gedaan omdat vervoersdiensten hiervan zijn uitgesloten.
Vrij verkeersregels en zuiver interne situaties
Het stellen van woonplaatseisen voor de vestiging van een onderneming dan wel het leveren van taxidiensten is in beginsel in strijd met de vrij verkeersregels (artikel 49 en 56 VWEU). Het belemmerd immers ondernemers die niet in de betreffende plaats wonen omdat zij geen taxidiensten mogen leveren. Dit is alleen geoorloofd als dit gerechtvaardigd kan worden en voldoet aan het evenredigheidsbeginsel.
Echter, in deze casus is er sprake van een zuiver interne situatie omdat het gaat om een Nederlandse taxichauffeur die zijn taxidiensten in Nederland wil aanbieden. De Europese vrij verkeersregels zijn enkel van toepassing als er sprake is van een grensoverschrijdend effect wat hier dus niet het geval is. Hoewel de maatregel in beginsel in strijd is met de vrij verkeersregels kan een Nederlandse taxichauffeur hier geen beroep op doen.
Dienstenrichtlijn niet van toepassing op vervoersdiensten
Anders dan de verdragsregels voor vrij verkeer is de Dienstenrichtlijn wel van toepassing op zuiver interne situaties. Dit oordeelde het Hof van Justitie van de EU in de zaak Visser Vastgoed. In de Dienstenwet is ook opgenomen dat eigen onderdanen een beroep kunnen doen op de voordelen van de Dienstenrichtlijn.
Echter, artikel 2 lid 2 aanhef en sub d Dienstenrichtlijn sluit diensten op het gebied van vervoer uit van de reikwijdte van de richtlijn. Onder deze uitzondering vallen echter niet vervoersdiensten die geen vervoersdiensten als zodanig zijn, zoals rijscholen, verhuisbedrijven of begrafenisondernemingen. Dit staat in het handboek implementatie van de Dienstenrichtlijn van de Europese Commissie.
Het begrip ‘vervoersdienst’ heeft het Europese Hof van Justitie in de zaak Trijber en Harmsen nader vormgegeven. Om onder dit begrip te kunnen vallen, moet er beoordeeld worden wat de hoofdzaak van de verstrekkende activiteit is. In de casus van Trijber waren Amsterdamse rondvaartboten volgens het Hof geen vorm van vervoer omdat de vaardienst in dit geval meer leek op een feestelijke bijeenkomst dan op het verschaffen van vervoer van de ene naar de andere plaats. In een zaak uit 2018 oordeelde de Afdeling bestuursrechtspraak van de Raad van State dat fietstaxi’s daarentegen wel onder een vervoersdienst geschaard moeten worden, omdat het in hoofdzaak om het verstrekken van vervoer gaat.
Taxidiensten zoals bedoelt in de vraag vallen binnen de definitie van vervoersdiensten van de Dienstenrichtlijn. Dat betekent dus dat deze niet van toepassing is en de verdragsregels gelden. Echter, zoals eerder benoemt zijn deze niet van toepassing op zuiver interne situaties. De taxichauffeur kan dan ook geen beroep doen op Europees recht om de maatregel aan te vechten.
Kan de bepaling dan in stand blijven?
Hoewel de Nederlandse taxichauffeur zich niet met succes op de vrij verkeersbepalingen kan beroepen, kan een chauffeur uit een andere lidstaat dat wel. De maatregel is immers, tenzij rechtvaardiging mogelijk is, in strijd met de vrij verkeersregels. Afwachten totdat een buitenlandse chauffeur de eis ter discussie stelt is dan ook af te raden. Daarnaast kan de Commissie ook een inbreukprocedure tegen de gemeente starten omdat het woonplaatsvereiste een feitelijke discriminatie kan opleveren die in strijd is met de vrijheid van vestiging en diensten.
Meer informatie
Vrij verkeer, Kenniscentrum Europa Decentraal
Vrij verkeer van diensten, Kenniscentrum Europa Decentraal
