De digitale transformatie van de Europese Unie is in volle gang. Om te benadrukken dat de mens centraal staat binnen de digitale transitie heeft de Europese Commissie op 26 januari een voorstel ingediend voor een ontwerpverklaring voor digitale rechten en beginselen. De digitale transformatie biedt kansen op het gebied van innovatie en economische groei, maar het brengt ook risico’s met zich mee. Dit kan verstrekkende gevolgen hebben voor burgers. Denk hierbij aan de inbreuk op persoonsgegevens, cybercriminaliteit, discriminerende algoritmen en desinformatie. De rechten en plichten in de ontwerpverklaring gelden ook voor decentrale overheden.
Zes belangrijkste digitale rechten en plichten
De ontwerpverklaring dient als richtsnoer voor beleidsmakers bij de omgang met of de ontwikkeling van nieuwe technologieën. Zo kunnen lidstaten, inclusief overheidsinstanties en andere betrokken partijen, samen werken aan een mensgerichte digitale transformatie.
Het doel van de ontwerpverklaring is het borgen van de Europese waarden in de digitale transitie. De verklaring is geworteld in Europees recht en bouwt voort op eerdere initiatieven. De volgende zes digitale rechten en plichten worden in de verklaring onderstreept:
- Het centraal stellen van de mens in de digitale transformatie: de digitale transformatie moet het leven van alle Europese burgers verbeteren, de rechten van burgers moeten offline en online gerespecteerd worden en er zal gezorgd worden voor een beveiligde digitale omgeving;
- Solidariteit en inclusie: alle burgers moeten toegang hebben tot betaalbare en snelle digitale connectiviteit, de kans krijgen om digitale vaardigheden te verwerven en het recht op een evenwicht tussen werk en privé;
- Keuzevrijheid: iedereen moet de mogelijkheid hebben om een geïnformeerde keuze te maken voor het gebruiken van online diensten;
- Deelname aan de digitale openbare ruimte: online platforms moeten de risico’s op hun platforms beperken, een online debat stimuleren en de vrijheid van meningsuiting beschermen;
- Veiligheid, beveiliging en empowerment: burgers hebben recht op bescherming van hun persoonsgegevens en een veilige online omgeving voor kinderen moet worden gegarandeerd
- Duurzaamheid: de sociale en milieugevolgen van digitale producten en diensten moeten tot een minimum worden beperkt.
De officiële Verklaring over Europese digitale rechten en beginselen is de volgende stap om de digitale transformatie binnen de Europese Unie te verwezenlijken. Eerder werd in maart 2021 de Digital Decade gepresenteerd en in september 2021 volgde het concrete voorstel voor de Path to the Digital Decade.
Belang voor decentrale overheden
Ook decentrale overheden maken steeds meer gebruik van online goederen en digitale diensten. De digitalisering moet echter voor iedereen werken. Daarom is de Commissie continue bezig met het ontwikkelen van wetgeving en beleidsregels om dit te bevorderen. De beginselen die in de verklaring zijn vastgelegd zijn van belang voor de gebruikers en de aanbieders van de digitale diensten zoals burgers, overheden, sociale partners en het maatschappelijk middenveld op alle niveaus.
Het Europees Parlement en de Raad gaande ontwerpverklaring nu bespreken. De Commissie heeft hen verzocht om deze tegen de zomer op het hoogste niveau te bekrachtigen. Na bekrachtiging heeft de verklaring bijvoorbeeld tot gevolg dat decentrale overheden hun medewerkers de mogelijkheid moeten bieden om onbereikbaar te zijn in de digitale omgeving. Daarnaast moeten decentrale overheden ervoor zorgen dat burgers uitgebreid toegang krijgen tot en hergebruik van overheidsinformatie.
Bron
Verklaring over Europese digitale rechten en beginselen, Europese Commissie
Meer informatie
Digitale Overheid, Kenniscentrum Europa Decentraal
Digital Decade, Kenniscentrum Europa Decentraal
Path to the Digital Decade, Europese Commissie
Path to the Digital Decade: digitale transformatie van de Europese Unie, Kenniscentrum Europa Decentraal