Het Europees Economisch en Sociaal Comité (EESC) roept in een recent aangenomen advies op tot een betere inclusie van mensen met een handicap op de arbeidsmarkt. Ondanks de bestaande wetgeving en beleidsinitiatieven zijn er nog steeds obstakels voor deze groep om volwaardig deel te nemen aan het werkende leven; ongelijkheid op de arbeidsmarkt blijkt een hardnekkig probleem.
Gebrek aan een inclusieve open arbeidsmarkt
Ondanks de al bestaande regelgeving en beleid zoals de Europese strategie voor de rechten van personen met een handicap en het VN-Verdrag inzake de rechten van personen met een handicap (CRPD), blijft uitsluiting van de arbeidsmarkt een groot probleem. Dit geldt volgens het rapport met name voor vrouwen met een handicap en mensen met ernstige handicaps. Het EESC bekritiseert in haar advies bestaande oplossingen zoals beschutte werkplaatsen, omdat gescheiden werkplekken met lage lonen en weinig ontwikkelmogelijkheden juist leiden tot segregatie in plaats van inclusie. De focus moet daarom verschuiven naar het bevorderen van werkgelegenheid op de open arbeidsmarkt.
De focus moet verschuiven naar het bevorderen van werkgelegenheid op de open arbeidsmarkt.”
Het EESC pleit voor betere maatregelen om participatie en inclusie van mensen met een handicap te bevorderen. Het adviseert onder andere om beschutte werkplaatsen langzaam uit te faseren, een publiek-privaat werkgeversfonds op te zetten voor aanpassingen die de arbeidsmarktdeelname vergroten, zelfstandig ondernemerschap door mensen met een handicap te promoten en beter te kijken naar de mogelijkheden die digitalisering en AI bieden voor het verbeteren van toegankelijkheid. Volgens het comité is het namelijk niet alleen gelijkwaardige toegang tot werk essentieel, maar ook het verbeteren van werkomstandigheden, zodat mensen met een handicap duurzaam aan de slag kunnen. Het advies dringt er verder bij de Europese Commissie op aan om de beleidsacties uit het Disability Employment Package te implementeren, en pleit tevens voor benchmarking, het opstellen van ‘goede praktijken’ en harmonisering. Het comité vraagt hierbij om de gids “Redelijke Aanpassingen op het Werk – Leidraad en Goede Praktijken” (gepubliceerd in mei 2024) onder aandacht te brengen en te verspreiden.
Decentrale overheden en inclusie
De plicht om een inclusieve werkcultuur te creëren geldt voor zowel publieke als private werkgevers, maar overheden spelen door hun positie als aanjager en beleidsmaker een extra belangrijke rol. Decentrale overheden zijn vaak verantwoordelijk voor beleidsmaatregelen die inclusie op lokaal niveau bevorderen en kunnen inclusie-eisen stellen wanneer ze aanbesteden of subsidiëren. De aanbevelingen uit het EESC-advies kunnen dan ook interessant zijn om vorm te geven aan het inclusie- en social-returnbeleid. Het voorstel om een fonds op te zetten voor het stimuleren van arbeidsmarktdeelname zou in de toekomst mogelijk extra middelen kunnen genereren voor dit beleid en het doorvoeren van maatregelen binnen de eigen organisatie (inclusief werkgeverschap).
Het Europees Economisch en Sociaal Comité
Het EESC is opgericht als adviesorgaan om de belangen van verschillende maatschappelijke organisaties in de Europese Unie te vertegenwoordigen. Het comité voorziet de drie grote EU-instellingen (het Europees Parlement, de Raad van de Europese Unie en de Europese Commissie) van gevraagd én ongevraagd advies. Per jaar geeft het EESC ongeveer 170 adviezen over uiteenlopende onderwerpen die te maken hebben met de Europese integratie. Dit advies van de EESC over inclusie van mensen met een handicap op de arbeidsmarkt is aangevraagd door het Hongaarse voorzitterschap van de Raad van de Europese Unie (de Raad) en maakt deel uit van bredere inspanningen van het EESC om inclusie en gelijke kansen te bevorderen binnen de Europese Unie. Na verzending van het advies, is het vervolgens aan de drie grote EU-instellingen om dit advies te vertalen naar nieuwe initiatieven.
