Het Europees Parlement heeft de ‘Resolutie over overheidsopdrachten’ aangenomen over de hervorming van de aanbestedingsregels in de Europese Unie (EU). Dit is geen bindende wetgeving, maar wel een krachtig signaal richting de Europese Commissie, die later dit jaar met een concreet wetsvoorstel komt. Voor decentrale overheden is de intentie duidelijk: meer ruimte om zelf keuzes te maken, minder administratieve lasten en betere toegang tot aanbestedingen voor mkb en start-ups.
Status en proces
De resolutie vormt de input van het Parlement aan de Commissie. Die werkt aan een herziening van de aanbestedingsrichtlijnen. Vervolgens gaan de Raad van de Europese Unie en het Parlement daarover onderhandelen. Het duurt dus nog even voordat de nieuwe regels van kracht gaan, maar de richting en intentie zijn nu al zichtbaar.
Autonomie blijft beschermd
Het Parlement bevestigt dat decentrale overheden hun autonomie behouden bij de inrichting van publieke diensten. Gemeenten en provincies houden de vrijheid om zelf uit te voeren, samen te werken of via de markt in te kopen. Deze bevestiging is belangrijk voor decentrale overheden die hun diensten lokaal willen organiseren, maar ook voor regio’s die juist zoeken naar nieuwe samenwerkingsvormen.
Digitalisering en samenwerking
De huidige aanbestedingsprocedures zijn vaak ingewikkeld en duren onnodig lang. Dit belemmert zowel gemeenten als bedrijven. Het Parlement wil daarom digitalisering centraal stellen, met interoperabele systemen, een Europese dataruimte en kortere doorlooptijden. Door processen te stroomlijnen en informatie beter beschikbaar te maken, moeten aanbestedingen toegankelijker worden voor decentrale inkopers en aantrekkelijker voor bedrijven, waaronder ook mkb en start-ups. Daarmee kan de uitvoering sneller, transparanter en efficiënter verlopen. Bovendien komt er meer ruimte voor gezamenlijke aanbestedingen, ook over landsgrenzen heen. Vooral in grensregio’s kan dit samenwerking bij infrastructuur en publieke voorzieningen versterken.
Meer transparantie
Fraude, favoritisme en belangenverstrengeling ondermijnen het vertrouwen in aanbestedingen en leiden tot oneerlijke uitkomsten. Het Parlement wil daarom strengere regels invoeren rond openbaarheid, digitale monitoring en registers voor belangenconflicten. Voor decentrale overheden levert dit enerzijds meer waarborgen voor transparantie en integriteit op, maar anderzijds ook nieuwe verplichtingen in de uitvoering en verantwoording.
Kansen voor mkb en start-ups
Een belangrijk accent ligt op toegankelijkheid van aanbestedingen. Het Parlement benadrukt dat kleine formele fouten in inschrijvingen herstelbaar moeten zijn, zodat ondernemers niet onnodig worden uitgesloten. Ook moeten structurele problemen zoals betalingsachterstanden richting bedrijven worden aangepakt. Daarnaast wordt gepleit voor het vaker opsplitsen van opdrachten in kleinere percelen, zodat lokale ondernemers, mkb en innovatieve start-ups een eerlijkere kans krijgen om mee te dingen. Voor decentrale overheden biedt dit meer mogelijkheden om regionale bedrijven te betrekken, maar vraagt het wel om bewust ontwerp van de aanbestedingsprocedure.
Duurzaamheid en sociaal inkopen
Duurzaamheid en sociale criteria worden sterker verankerd binnen het aanbestedingsbeleid. Het Parlement wil dat bij opdrachten niet alleen naar prijs wordt gekeken, maar ook naar klimaatimpact, circulariteit en sociale effecten. Dat kan gaan om klimaatvriendelijk bouwen, gezonde voeding in overheidskeukens of het naleven van eerlijke arbeidsvoorwaarden. Voor decentrale overheden sluit dit direct aan bij ambities rond maatschappelijk verantwoord inkopen en bij regionale duurzaamheidsprogramma’s. Tegelijkertijd vraagt dit om meer expertise en duidelijke richtlijnen. Decentrale inkopers kunnen dan deze criteria goed en juridisch houdbaar toepassen.
Sectorale relevantie
De resolutie wijst op knelpunten in sectorale aanbestedingen, met name in de energie- en nutssector. Voor decentrale overheden is dit relevant waar zij bevoegdheden hebben over nutsbedrijven of ruimtelijke inpassing van infrastructuur. Het stroomlijnen van sectorspecifieke regels maakt deze beter uitvoerbaar, terwijl voor elektriciteitsnetbeheerders eenvoudiger procedures nodig zijn vanwege hoge kosten en lange levertijden.
Bron
Resolutie van het Europees Parlement van 9 september 2025 over overheidsopdrachten – Europees Parlement
