Het AI Continent Actieplan van de Europese Commissie heeft als doel dat de EU in 2030 wereldwijd vooroploopt in de ontwikkeling en toepassing van kunstmatige intelligentie. Decentrale overheden spelen daarin een sleutelrol: zij kunnen de innovatiekracht in hun regio versterken én staan aan de frontlinie bij het verantwoord en maatschappelijk gedragen inzetten van AI. Dit benadrukt het Comité van de Regio’s in een ontwerpadvies over het AI Continent Actieplan van de Commissie.
Achtergrond: Wat staat er in het AI Continent Actieplan
Het plan zet concreet uiteen hoe de EU zich moet ontwikkelen tot koploper in AI. Hiervoor zijn inspanningen op vijf belangrijke gebieden nodig:
- Het opschalen van Europese AI infrastructuur. Om AI-modellen te kunnen bouwen en trainen op grote hoeveelheden data is veel rekenkracht nodig. Hiervoor zijn datacenters nodig, bekend als AI-fabrieken. Daarnaast zet de Commissie in op de ontwikkeling van AI-gigafabrieken, die 4 keer krachtiger zijn dan de bovengenoemde AI-fabrieken. De giga-fabrieken leveren daarbij nog meer rekenkracht bieden voor geavanceerde AI-toepassingen.
- Het faciliteren van grote hoeveel data van hoge kwaliteit (hoogwaardige data) voor AI-ontwikkelaars voor het trainen en ontwikkelen van AI-modellen.
- De ontwikkeling van AI-algoritmen stimuleren en deze inzetten voor strategische marktsectoren en in de publieke dienstverlening.
- Ontwikkelen van AI-vaardigheden door onder andere trainingen en omscholingstrajecten.
- Vereenvoudigen van regelgeving. Om de toepassing van de AI-verordening te vergemakkelijken, heeft de Commissie een ‘AI service desk’ gelanceerd. Dit fungeert als een centrale informatie punt waar men terecht kan voor directe vragen over de toepassing van de verordening.
Het AI continent Actieplan heeft op verschillende manieren betrekking tot decentrale overheden. Hierbij valt te denken aan het inzetten van AI voor publieke dienstverleningen of het inkopen van AI-systemen. Daarnaast is de AI-verordening ook van toepassing op decentrale overheden. KED heeft in opdracht van de Ministerie voor Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties een bredere impactanalyse uitgevoerd op de AI-verordening voor de provincies en waterschappen. Die kun je hier lezen: AI-Verordening Impactanalyse voor waterschappen en provincies
Het ontwerpadvies en decentrale relevantie
Het Comité benadrukt in haar ontwerpadvies dat decentrale overheden een bijzondere positie innemen bij de verantwoorde implementatie van AI. Door hun directe betrokkenheid bij inwoners en de uiteenlopende publieke dienstverleningen kunnen decentrale overheden AI op een manier inzetten die aansluit bij de lokale behoefte, zoals voor het efficiënt leveren van publieke diensten, voor in de zorg of voor afvalsystemen.
Het Comité pleit er verder voor om decentrale overheden actief te betrekken bij het bouwen van deze fabrieken. Zij kunnen een rol spelen bij het identificeren van geschikte locaties van de fabrieken, de benodigde energienetwerken in kaart brengen en samenwerkingen met lokale partners faciliteren. Ook vraagt het Comité aandacht voor het vergemakkelijken van vergunningsprocessen die erbij komen kijken. Dit kan plaatsvinden door middel van een dialoog met de partijen voorafgaand aan de formele aanvraag voor de vergunning.
Bij verplichtingen uit EU-wetgeving pleit het Comité ervoor dat centrale overheden van de lidstaten en EU-autoriteiten voldoende begeleiding bieden, met name op het gebied van aansprakelijkheid, privacy en gegevensbescherming bij het inzetten van AI-systemen. Voorbeelden hiervan zijn de verplichtingen onder de Algemene Verordening Gegevensbescherming en de AI-Verordening.
Ten slotte benadrukt het Comité dat iedereen moet meebewegen in de AI-transitie en pleit het voor gerichte steun, zoals trainingen over ethiek en AI, voor kleinere decentrale overheden die vaak niet over de benodigde expertise beschikken.
Stand van zaken
Het Comité verwacht het ontwerpadvies goed te keuren tijdens de plenaire sessies op 10 en 11 december. Na de officiële goedkeuring stuurt het Comité het advies naar de EU-instellingen, waaronder de Europese Commissie. Zij moeten het advies vervolgens meenemen bij de uitvoering van het AI Continet Actieplan.
Meer informatie
Regions and cities urge place-based measures on AI to secure Europe’s technological future | European Committee of the Regions, Comité van de Regio’s
AI Continent Action Plan | European Committee of the Regions, Comité van de Regio’s
AI Act | Shaping Europe’s digital future, Europese Commissie
Impactanalyse voor waterschappen en provincies, Kenniscentrum Europa Decentraal
