Uit het jaarlijkse rapport van de staat van de energie-unie zijn de resultaten gepresenteerd met een positieve toon, waarbij er aantoonbaar vooruitgang is geboekt om de energiedoelstellingen te bewerkstelligen, maar verdere ontwikkelingen in beleid aanbevolen worden.
Jaarlijks publiceert de Europese Commissie de staat van de Europese Energie Unie (hierna EEU). Dit rapport geeft bestuurders en beleidsmakers op alle niveaus van het openbaar bestuur inzicht in de voortgang naar schone energie en in hoeverre er aanvullende maatregelen nodig zijn. In dit rapport wordt de vooruitgang van de EU op het gebied van energie- en klimaatbeleid weergegeven. Daarnaast komt het rapport met verbeterpunten om de klimaatdoelen te behalen, maar ook op andere vlakken van energiebeleid, zoals aanbevelingen om de concurrentiekracht van de Europese industrie te bevorderen.
Introductie Europees Energiebeleid:
De EU heeft zich de laatste jaren ingezet voor het bevorderen van duurzaam energiebeleid met o.a. het doorvoeren van de Green Deal, het Fit-for 55 pakket en het REPowerEU-plan. In reactie op de energiecrisis na de start van de Russische inval in Oekraïne heeft het REPowerEU-plan de doelstellingen voor de onafhankelijkheid van de Europese energiebehoeften in de schijnwerpers gezet. Samen met de Green Deal vormt deze wetgeving de basis voor de Europese strategie rond energietransitie. De EU ontwikkelt ook meer beleid om de industrie te ondersteunen met lagere energieprijzen, zodat innovatie, onderzoek en het concurrentievermogen binnen de marktsector worden versterkt.
De EEU wordt opgebouwd uit vijf kernpunten:
- veiligheid, solidariteit en vertrouwen;
- een volledig geïntegreerde interne energiemarkt;
- energie-efficiëntie;
- klimaatactie en het koolstofvrij maken van de economie;
- en onderzoek, innovatie en concurrentievermogen.
“Volgens het verslag heeft de EU een noodzakelijk regelgevings- en financieringskader opgezet om haar klimaat- en energiedoelstellingen voor 2030 te verwezenlijken en de basis te leggen voor hernieuwde economische groei en concurrentievermogen.”
Voortgang:
Binnen de vijf kernpunten van de EEU is voortgang geboekt. De belangrijkste resultaten zijn:
- In de eerste helft van 2024 kwam voor het eerst de helft van de alle gegenereerde elektriciteit uit hernieuwbare bronnen. In Nederland lag dat aandeel op zo’n 53% van de totale elektriciteitsproductie in de eerste helft van 2024.
- Daarnaast is de uitstoot van broeikasgassen met 32,5% gedaald in 2022 ten opzichte van 1990, terwijl de economie van de EU in dezelfde periode met ongeveer 67 % is gegroeid.
- Windenergie heeft gas overgenomen als twee na grootste bron van opgewekte elektriciteit.
- Het aandeel geïmporteerd Russisch gas is gedaald van 45% in 2021 naar 18% in juni 2024, daarvan wordt nu het merendeel ingevoerd uit Noorwegen en de VS
- Stabielere prijzen op de energiemarkt ten opzichte van tijdens de energiecrisis
- De gasvoorraden zijn ruim gevuld voor de deadline van 1 november
Nieuwe doelstellingen:
Het rapport besteedt ook aandacht aan verbeterpunten en aanbevelingen waar de lidstaten komende tijd op kunnen voortbouwen.
- Ten eerste moeten er meer stappen genomen worden om de 11,7% energiereductie in 2030 te behalen. Daarvoor wordt aanbevolen om meer in te zetten op het duurzaam renoveren van gebouwen en de installatie van elektrische verwarmingsapparatuur.
- Ten tweede worden de lidstaten aangespoord om zo snel mogelijk een herziening van de Nationale Energie en Klimaat Plannen in te dienen bij de Commissie om de klimaatdoelen van 2030 te halen. Deze NECP’s geven uitvoering aan de Europese energie en klimaatwetgeving.
- Ten derde ligt de nadruk dit jaar op het versterken van het concurrentievermogen van de industrie door te hoge energieprijzen aan te pakken. Door meer partnerschappen aan te gaan met de industrie kan de nettonultechnologie binnen de EU bevorderd worden en daarmee het behalen van de klimaatdoelen.
Om in 2030 een 55% vermindering in broeikasgassen te bereiken, zijn volgens de Commissie nog extra beleidsmaatregelen nodig. Europees beleid wat betreft duurzame energie zal dus zich blijven ontwikkelen en te verwachten is dat hierin meer investeringen nodig zijn op nationaal en lokaal niveau.
Wanneer komend jaar de herzieningen van de Nationale Energie en Klimaat Plannen (NECP’S) worden beoordeeld door de Europese Commissie, zullen deze beleidsmaatregelingen worden verwezenlijkt. Daarbij wordt er in het rapport expliciet benoemd dat de herziening van deze plannen voor een verbetering van coördinatie tussen regionale samenwerkingen moeten zorgen. Dit alles zou uiteindelijk moeten bijdragen aan een veilige energievoorziening en de transitie naar klimaatneutraliteit.
Bronnen:
State of the Energy Union Report 2024
REPowerEU-plan verhoogt Europese ambities voor hernieuwbare energie
Meer dan de helft van elektriciteitsproductie komt uit hernieuwbare bronnen | CBS
