Weleens afgevraagd waarom we het in Europa zo vaak over cohesiebeleid hebben? Is het alleen maar een manier om de lokale politiek bezig te houden, of heeft het echt impact op onze gezamenlijke toekomst? Vasco Cordeiro, voorzitter van het Europees Comité van de Regio’s, benadrukte onlangs tijdens een hoorzitting in het Europees Parlement dat het niet moet worden gezien als een vorm van liefdadigheid, maar als pure noodzaak voor economische versterking. Hij pleitte voor een vernieuwd en versterkt cohesiebeleid.
Rapport Draghi
De oproep kan moeilijk los worden gezien van de presentatie van het langverwachte rapport van Mario Draghi over (het gebrek aan) concurrentiekracht binnen de EU op 9 september waar KED eerder over berichtte. Het bevestigt de boodschap dat investeren in alle regio’s nodig is voor het versterken van de Europese economie.
Over de periode 2021-2027 wordt via het cohesiebeleid bijna 380 miljard euro aan programma’s toegewezen. Deze fondsen zijn bedoeld om bijna 850.000 bedrijven te ondersteunen en 723.000 woningen energie-efficiënter te maken. De verwachte impact is flink: 1,3 miljoen nieuwe banen en een verhoging van het EU-bruto binnenlands product met 0,5% tegen het einde van de implementatieperiode, zo liet Europees Commissaris voor Cohesie en Hervormingen Elisa Ferreira weten bij de nieuwe REGI-commissie van het Europees Parlement over de prestaties en uitdagingen van het cohesiebeleid op 9 september.
Structurele uitdagingen
De afgelopen jaren zijn er steeds meer regionale ontwikkelingstrappen ontstaan – gebieden die vastzitten door een gebrek aan innovatiecapaciteit, zwakke openbare diensten, of een tekort aan vaardigheden door braindrain. Een robuust cohesiebeleid kan helpen deze problemen aan te pakken door gerichte investeringen en hervormingen te stimuleren die nodig zijn om deze ontwikkelingsvalkuilen te overwinnen.
Waarom is cohesiebeleid belangrijk voor Nederland?
Cohesiebeleid is bedoeld om economische en sociale ongelijkheden tussen regio’s binnen de EU te verminderen. Het streeft naar een evenwichtige ontwikkeling door middel van investeringen en programma’s die gericht zijn op regionale groei en ontwikkeling: van infrastructuurprojecten tot het verbeteren van energieprestaties en het creëren van werkgelegenheid.
Nationale, regionale en lokale overheden, universiteiten en maatschappelijke partners moeten betrokken zijn bij elke stap van het beleidsproces
In Nederland speelt het cohesiebeleid een belangrijke rol bij het versterken van de regionale economieën en het bevorderen van sociale samenhang. Provincies en gemeenten profiteren van EU-fondsen die zijn bedoeld om lokale initiatieven te ondersteunen en regionale onevenwichtigheden te verminderen. Deze investeringen zijn essentieel voor het stimuleren van economische groei, vooral in regio’s die het moeilijk hebben om met grotere steden en meer welvarende gebieden te concurreren.
Lokale betrokkenheid
Een ander belangrijk aspect van het cohesiebeleid is de rol van lokale autoriteiten en gemeenschappen, waarbij het principe van subsidiariteit benadrukt dat lokale kennis en betrokkenheid noodzakelijk zijn voor het succes van ontwikkelingsprojecten. Nationale, regionale en lokale overheden, universiteiten en maatschappelijke partners moeten betrokken zijn bij elke stap van het beleidsproces, van strategieontwikkeling tot projectuitvoering. Dit maakt het cohesiebeleid tot een strategisch instrument dat niet alleen regionale ongelijkheden vermindert, maar ook de algehele concurrentiekracht van de EU versterkt.
In de praktijk
Voor Nederland biedt dit de kans om regionale verschillen te verkleinen en lokale economieën te ondersteunen, wat bijdraagt aan een evenwichtigere en veerkrachtigere samenleving. Een voorbeeld hiervan is het project “Greenport Venlo” in Limburg. Met de steun van Europese cohesiefondsen is er geïnvesteerd in innovatieve technologieën die de energie-efficiëntie van kassen verbeteren en de CO2-uitstoot reduceren.
Een ander voorbeeld is de provincie Groningen, waar via het Europees Fonds voor Regionale Ontwikkeling (EFRO) is geïnvesteerd in innovatie, duurzame energie en infrastructuur, zoals de uitbreiding van de Eemshaven en de ontwikkeling van windparken. Dit heeft de werkgelegenheid gestimuleerd en daarmee de regio uiteindelijk economisch versterkt.
Bronnen
Euractive Nieuws
Europese Commissie Elisa Ferreira bij de nieuwe REGI-commissie van het Europees Parlement
