Nieuws

Publicatie: 28 november 2025

Door:

Op 26 november 2025 heeft het Europees Parlement, in overeenstemming met de Raad van de EU, een akkoord bereikt over de EU-begroting voor 2026. Deze begroting speelt in op de actuele geopolitieke en economische uitdagingen. Met het budget voor 2026 wil de EU haar belangrijkste beleidsprioriteiten, waaronder defensie en het Migratie- en Asiel pact, voor het jaar voorzetten en versterken. Bovendien creëert de begroting voor 2026 nieuw kansen voor decentrale overheden, vooral op het gebeid van Europese fondsen.

Achtergrond

De EU-begroting wordt jaarlijks vastgesteld en wordt gefinancierd door bijdragen van de lidstaten. Het jaarlijks budget valt onder het Meerjarig Financieel Kader, dat een maximumplafond vastlegt van ruim 2 biljoen euro. De begroting van 2026 is vastgesteld op 192,8 miljard euro aan vastleggingen en 190, 1 miljard euro aan betalingen. Vastleggingen verwijzen naar juridische beloften om het geld uit te geven aan de verschillende pijlers, terwijl betalingen gaan over uitgaven die voortvloeien uit betaalverplichtingen van voorafgaande jaren.

In juni 2025 heeft de Europese Commissie een voorstel van de EU-begroting voor 2026 gepresenteerd. In onderhandelingen pleitte het Europese Parlement voor een verhoging van het budget met het oog op investeringen voor sociale programma’s, zoals Erasmus+. De Raad is daarentegen van mening dat het budget ‘realistisch’ moet blijven, en pleit voor lagere uitgaven.

Prioriteiten voor het 2026 begroting

Een aantal beleidsprioriteiten heeft de begroting voor 2026 gevormd. Zo worden de middelen voor migratie verhoogd in aanloop naar het Migratie- en Asielpact dat in juni 2026 ingaat. Decentrale overheden kunnen gebruik maken van de financieringsmogelijkheden om de uitvoering te ondersteunen.  Daarnaast houdt de EU binnen het budget ook rekening met uitgaven voor defensie, waaronder middelen voor het programma voor de Europese defensie-industrie (EDIP). Het EDIP beoogt de defensiegereedheid van de EU te versterken.

Ook het cohesiebeleid blijft een van de prioriteiten, mede naar aanleiding van de tussentijdse evaluatie eerder dit jaar. De EU houdt daarbij rekening met de flexibiliteit die nodig is om de nieuwe prioriteiten onder het cohesiebeleid, zoals betaalbare huisvesting, te ondersteunen.

Verdeling van de begroting

Een overzicht van de begroting per pijler:

  1. Interne markt, innovatie: €22,1 miljard vastgelegd, €23,3 miljard betalingen
  2. Cohesie, veerkracht en waarden: €71,6 miljard vastgelegd, €73,1 betalingen
  3. Natuurlijke hulpbronnen en milieu: €56,5 miljard vastgelegd, €52,6 miljard betalingen
  4. Migratie en grensbeheer: €5,01 miljard vastgelegd, €3,9 miljard betalingen
  5. Veiligheid en defensie: €2,8 miljard vastgelegd, €2,2 miljard betalingen
  6. Nabuurschap en internationaal beleid: €15,6 miljard vastgelegd, €16,6 miljard betalingen
  7. Europees openbaarbestuur: €13,2 miljard vastgelegd, €13,2 miljard betalingen
  8. Speciale instrumenten: €5,7 miljard vastgelegd, €5 miljard betalingen

Net zoals in 2025 gaat het grootse deel van de middelen naar cohesie en veerkracht. Er is echter wel een daling ten opzichte van het voorgaande jaar. In ons artikel over de EU-begroting van 2025 is een compleet overzicht te vinden. Met de begroting voor 2026 wil de EU voldoende flexibiliteit in het budget garanderen om snel te kunnen reageren op uiteenlopende geopolitieke en economische uitdagingen. Een voorbeeld hiervan zijn de stijgende defensie-uitgaven. Ook is deze flexibiliteit zichtbaar binnen beleidsterreinen zoals het cohesiebeleid en de tussentijdse evaluatie hiervan, maar ook het nieuwe voorstel voor het Meerjarig Financieel Kader 2028-2034.

Nieuwe calls voor projecten voor 2026

Met de nieuwe EU-begroting zijn er ook extra middelen en nieuwe calls geopend voor projecten die vallen onder Erasmus+. Het budget voor 2026 bedraagt 5,2 miljard euro. Het programma ondersteund projecten op het gebied van onderwijs en sport. In 2026 ligt de nadruk op het versterken van beroepsonderwijs, om beter aan te sluiten op de vraag naar praktisch geschoolden en de digitale transitie. ERASMUS+ biedt daarbij kansen aan decentrale overheden om lokale projecten te ondersteunen. Er gelden verschillende termijnen voor het indienen van aanvragen onder ERASMUS+, afhankelijk van het specifieke onderdeel van het programma. Raadpleeg voor de exacte deadlines de oproep tot het indienen van voorstellen 2026.

Bekijk onze fondsenwijzer om te ontdekken welke EU-programma’s relevant zijn voor jouw regio.

Wat betekent dit voor decentrale overheden?

Met het vastleggen van de begroting voor het komend jaar blijven vele projecten die decentraal relevant zijn voortzetten. Het biedt weer mogelijkheden om lokale plannen impuls te geven. Te denken valt aan plannen op het gebied van duurzame wijkontwikkeling, energiebesparing en warmtenetten, digitale dienstverlening, arbeidsmarkt- en scholingsprogramma’s, sociale inclusie en fietsinfrastructuur kunnen opnieuw een impuls krijgen via Europese subsidies en fondsen. Hiermee maakt de Europese Unie ook duidelijk waar de beleidsprioriteiten liggen die worden gekoppeld met adequate financiële middelen.

In het bijzonder kunnen decentrale overheden financiële ondersteuning krijgen bij het uitvoeren van het Migratie- en Asielpact. Daarnaast kunnen decentrale overheden door middel van het ERASMUS+ fondsen lokale projecten met betrekking tot beroepsonderwijs en sport ondersteunen.

Bronnen