Bij het verlenen van steun krijgen decentrale overheden te maken met de Europese staatssteunregels. Deze regels zijn neergelegd in de artikelen 107, 108 en 109 van het Verdrag betreffende de Werking van de Europese Unie (VWEU). Wanneer decentrale overheden steun verlenen zonder het in acht nemen van de Europese wet- en regelgeving kan dit grote gevolgen hebben.
De herziene richtsnoeren inzake regionale steunmaatregelen voor de periode van 2022 tot 2027 bevatten voorwaarden waaronder (decentrale) overheden regionale steun mogen verlenen aan ondernemingen die zich in de aangewezen achterstandsregio’s bevinden.
De Commissie verlengt de tijdelijke kaderregeling inzake staatssteun tot en met 31 december 2021, ook het toepassingsgebied wordt verruimd. Plafonds worden verhoogd en lidstaten krijgen de mogelijkheid om terugbetaalbare instrumenten om te zetten in rechtstreekse subsidies.
De Europese Commissie heeft een vernieuwde versie van de Mededeling over de handhaving van de staatssteunregels door de nationale rechterlijke instanties voorgesteld. Decentrale overheden en andere stakeholders kunnen hun mening over het voorstel geven in een consultatie.
Het Hof van Justitie van de EU heeft inzicht gegeven in de toepassing van een nationale verjaringstermijn bij de terugvordering van onverenigbare staatssteun. De manier waarop steun wordt teruggevorderd wordt bepaald door de nationale lidstaat. Hierbij moet wel rekening gehouden worden met het doeltreffendheidsbeginsel van het EU-recht.
Decentrale overheden staan regelmatig garant voor leningen die door ondernemingen zijn aangegaan. Wanneer zij dit doen, dienen zij wel rekening te houden met de Europese staatssteunregels. Dit wordt door het Hof van Justitie (het Hof) nogmaals bevestigd in de zaak OTP Bank Nyrt tegen Hongarije.
Hebt u als overheid een Europese subsidie toegekend die achteraf onterecht blijkt? Vaak is het dan op basis van nationaal recht niet mogelijk deze terug te vorderen. Het Financieel reglement van de EU kan dan soms wel uitkomst bieden, zo blijkt uit een recente uitspraak van het Hof van Justitie in de zaak SOMVAO.
Niet enkel subsidies van decentrale overheden aan ondernemingen kunnen staatssteun opleveren. Ook andere vormen van steunmaatregelen kunnen als staatssteun kwalificeren. Zo kan er bijvoorbeeld sprake van staatssteun zijn indien decentrale overheden de economische lasten die ondernemingen normaliter moeten dragen, verlichten.
Overheden mogen in principe geen financiële steun aan ondernemingen verlenen, omdat deze vaak de concurrentie vervalst.
