In het inbreukenpakket voor november 2025 van de Commissie (“EC”) wordt Nederland meerdere malen op de vingers getikt. Zo blijkt dat Nederland niet heeft voldaan aan de Habitatrichtlijn, Visserijcontroleverordening, Uitvoeringsverordening visserijcontrole en de Verordening inzake illegale, ongemelde en ongereglementeerde visserij.
Het pakket – hoe werkt het en wat houdt het in?
De Commissie is volgens artikel 258 en 260 van het Verdrag betreffende de werking van de Europese Unie bevoegd om juridische stappen te nemen tegen een lidstaat die zijn verplichtingen onder het Unierecht niet nakomt. Het college van leden van de Commissie besluit enkele keren per jaar, gebundeld in een openbaar inbreukenpakket, over (stappen in de) inbreukprocedures op basis van een juridische analyse van de door lidstaten, Commissie-diensten en klagers ingediende documenten en gegevens.
Het EU-uitvoerend orgaan beschrijft op haar pagina vier belangrijke soorten van inbreuken:
- Niet-mededeling: de lidstaat stelt de Commissie niet (tijdig) in kennis van de nationale maatregelen om een richtlijn om te zetten.
- Non-conformiteit: de Commissie vindt dat de nationale wetgeving niet in overeenstemming is met de bepalingen van een richtlijn.
- Inbreuk op verdragen, verordeningen of besluiten: de Commissie vindt dat de nationale wetgeving in strijd is met het Unierecht (verdragen, verordeningen en/of besluiten).
- Onjuiste toepassing: de EU-wetgeving wordt onjuist, of helemaal niet toegepast door de nationale autoriteiten.
Onder deze soorten zijn er ook verschillende fasen binnen de inbreukprocedure, zoals:
- Een verzoek tot informatie dat moet worden beantwoord binnen een bepaalde termijn (een aanmaningsbrief). Wanneer de Commissie de door de lidstaat verstuurde informatie onvoldoende acht, wordt er een formeel verzoek verstuurd tot naleving van het Unierecht.
- Een formeel verzoek tot naleving van het Unierecht en de maatregelen ter naleving aan de Commissie te sturen binnen een bepaalde termijn (een met redenen omkleed advies).
- Als de lidstaat daarna nog steeds niet voldoet, kan de Commissie besluiten om de lidstaat voor het Hof van Justitie van de EU te brengen.
Een aanmaningsbrief en een met redenen omkleed advies aan Nederland
Op 21 november 2025 heeft de EC haar inbreukpakket gepubliceerd. Daarin stuurde zij aan Nederland een aanmaningsbrief en een met redenen omkleed advies in het kader van niet-naleving van het Unierecht.
Visserij en maritieme zaken– aanvullende aanmaningsbrief
De eerste fase van de inbreukprocedure tegen Nederland is gestart, omdat het land niet volledig aan het Unierecht op het gebied van visserij voldoet. Volgens de EC geldt dat Nederland:
- Heeft nagelaten passende maatregelen te treffen voor de weging en vangstregistratie van bevroren en verse pelagische (vissen die leven in de waterkolom, zoals haring en makreel, red.) demersale (vissen die leven op of vlak boven de zeebodem, zoals kabeljauw en schol, red.) vis van EU- en derde-landenvissers die actief zijn in de Nederlandse havens.
- Niet volledig voldoet aan de inspectieprotocollen uit de Uitvoeringsverordening visserijcontrole en de Verordening inzake illegale, ongemelde en ongereglementeerde visserij (IOO-verordening).
Hoewel de Commissie deze tekortkomingen al eerder had aangekaart via een aanmaningsbrief in 2020 en een met redenen omkleed advies in 2022, is zij van oordeel dat Nederland de tekortkomingen nog steeds niet volledig heeft verholpen en dat inmiddels zelfs nieuwe tekortkomingen zijn vastgesteld.
Daarom verzoekt zij Nederland binnen twee maanden te reageren.
Het milieukader– met redenen omkleed advies
Binnen het milieukader beschrijft de Commissie dat Nederland niet de Habitatrichtlijn heeft nageleefd, specifiek het vangen van niet-doelsoorten tijdens visserijactiviteiten. Volgens de richtlijn moest Nederland toezicht houden op de bijvangst van strikt beschermde soorten om te voorkomen dat deze een significante negatieve impact op die soorten heeft.
De EC heeft in 2022 al een aanmaningsbrief gestuurd (eerste fase van de inbreukprocedure). Uit de reactie van de Nederlandse autoriteiten heeft zij geconcludeerd dat de beschreven toezichtinspanningen nog steeds ruim onder het minimaal vereiste niveau liggen. Daarom heeft de Commissie besloten een met redenen omkleed advies te sturen (tweede fase van de inbreukprocedure). Nederland heeft nu twee maanden om de nodige maatregelen te treffen en te reageren.
Wat betekent dit voor de decentrale overheden?
Omdat Nederland maatregelen moet treffen om het Unierecht na te leven, is het van belang dat decentrale overheden een actieve rol spelen bij de uitvoering daarvan. Decentrale overheden die met het relevante Unierecht werken, moeten de nationale wetgeving blijven toepassen en deze zoveel mogelijk EU-conform interpreteren, totdat Nederland de betreffende regels volledig en correct in de nationale wetgeving heeft omgezet, in overeenstemming met het Unierecht.
Alleen als er sprake is van een directe strijd tussen nationale wetgeving en het Unierecht, moeten decentrale overheden de nationale regels buiten toepassing laten en zich rechtstreeks richten op het relevante Unierecht.
Bron:
Inbreukenpakket voor november: voornaamste beslissingen, Europese Commissie
Commission takes action to ensure complete and timely transposition of EU directives, Europese Commissie
Handhaving: veelgestelde vragen, Europese Commissie
Inbreukenpakket november 2025: Commissie zet stappen tegen Nederland in vier dossiers | Expertisecentrum Europees Recht, Ministerie van Buitenlandse Zaken
Meer informatie:
Natuur & biodiversiteit | EU regels | Europa decentraal, Kenniscentrum Europa Decentraal
