Op 14 oktober 2024 heeft de Raad van de Europese Unie een nieuwe Richtlijn aangenomen over luchtkwaliteitsnormen voor de gehele Europese Unie. Deze Richtlijn brengt herziende regels met zich mee die ervoor moeten zorgen dat tussen nu en 2050 alle luchtvervuiling wordt teruggedrongen. Deze nieuwe regels zullen bijdragen aan de doelen van de Green Deal en zijn nauwer afgestemd met de luchtkwaliteitsnormen van de World Health Organization, WHO.
Europees beleid op luchtverontreiniging
Luchtkwaliteit binnen de EU wordt beoordeeld via gemeenschappelijke methoden en beoordelingscriteria. Luchtkwaliteitsnormen en emissiereductiedoelen worden vervolgens vastgelegd in Europese wetgeving om dit te bewerkstelligen. Voorlopig, tot 20 dagen na de bekendmaking in het publicatieblad, zijn de volgende twee richtlijnen geldig:
- De richtlijn betreffende luchtkwaliteit (Richtlijn 2008/50/EG) stelt Europese normen vast op het gebied van luchtkwaliteit;
- En (Richtlijn 2004/107/EG) betreffende arseen, cadmium, kwik, nikkel en polycyclische aromatische koolwaterstoffen in de lucht.
Deze richtlijnen hebben betrekking op o.a. zwaveldioxide, stikstofdioxide en stikstofoxiden, zwevende deeltjes (PM10 en PM2,5), benzeen, koolmonoxide, arseen, cadmium, lood, nikkel en nog enkele andere emissies die schadelijk zijn voor het milieu en de menselijke gezondheid. Meer informatie over luchtkwaliteit kunt u vinden op onze website.
Wat is er aangepast:
De Herziening volgt richtsnoeren van de World Health Organization (WHO) voor strengere luchtkwaliteitsnormen die onder meer betrekking hebben op: (PM10 en PM2,5), stikstofdioxide en zwaveldioxide. Hierdoor worden de uniforme modellering en criteria van luchtkwaliteit scherper beoordeeld en in de gehele Unie toegepast. Burgers in de EU hebben nu het recht om een vergoeding te eisen wanneer hun gezondheid schade ondervindt als gevolg van het overtreden van de nieuwe regels.
Om deze normen actueel te houden, is er ook vastgelegd dat de Europese Commissie de luchtkwaliteitsnormen vóór 2023 herziet. Vanaf dat moment zullen deze elke vijf jaar worden aangepast op basis van de meest recente wetenschappelijke inzichten. De Commissie ondersteund, maar houdt ook toezicht op de lidstaten door middel van ‘vroegtijdige actie’. Dit houdt in dat lidstaten vóór 2030 routekaarten op moeten stellen indien de scherpere normen/criteria niet behaald lijken te worden.
Daarnaast worden de twee bestaande richtlijnen, die eerder benoemd zijn, verenigd om de EU-wetgeving voor luchtkwaliteit te vereenvoudigen. Na de introductie van deze nieuwe, verenigde richtlijn op luchtkwaliteit, hebben de lidstaten 2 jaar om het om te zetten in nationale wetgeving. Hierdoor zal Europese wetgeving steeds nauwer verbonden blijven met de aanbevelingen van de WHO.
Decentrale relevantie
Decentrale overheden hebben een grote rol in nationaal beleid rondom de luchtkwaliteit. De Europese normen en criteria zijn in Nederland opgenomen in de wet milieubeheer en de omgevingswet. Dit is van belang bij ruimtelijke ordening en de uitstoot van schadelijke stoffen in de landbouw, industrie, enz. Provincies en gemeenten zijn betrokken de monitoring van de luchtkwaliteit, die door deze richtlijn scherper worden beoordeeld.
Meer informatie
Kenniscentrum Europa Decentraal, EU regels aanpak luchtvervuiling & verontreiniging
Bronnen
Raad van de Europese Unie, Nieuwsbericht luchtkwaliteit
Raad van de Europese Unie, Luchtkwaliteit
