Het aanpakken van de wereldwijde klimaatcrisis vereist mondiale samenwerking. Daarom komen 198 deelnemende landen ieder jaar bijeen tijdens de grote klimaatconferentie COP. Dit jaar vond de COP30 plaats van 10 november tot 21 november in Belém, Brazilië. De EU heeft tijdens de COP30 opnieuw benadrukt de Overeenkomst van Parijs verder te willen bevorderen.
Achtergrond COP
De COP staat voor Conferentie van de Partijen en wordt gebruikt als algemene term voor besluitvormingsorganen die zijn opgericht om multilaterale verdragen of conventies te beheren. Deze top wordt vaak geassocieerd met de belangrijkste jaarlijkse klimaattop ter wereld waar alle landen samenkomen om de vooruitgang te beoordelen en verder te werken aan de volgende fase van wereldwijde klimaatactie. De eerste COP vond plaats in 1995 in Berlijn. Het COP-proces begon echter al eerder toen 154 landen tijdens de VN-wereldtop in 1992 in Rio de Janeiro het Raamverdrag van de Verenigde Naties inzake klimaatverandering ondertekenden. Dit jaar markeerde de dertigste officiële COP en waren opnieuw alle ogen op Brazilië gericht. De COP wordt ieder jaar in een ander land georganiseerd en door dat land voorgezeten. Het voorzitterschap beïnvloedt de prioriteiten door de vaststelling van de agenda en de invloed op onderhandelingen. Tijdens een COP worden besluiten genomen op basis van consensus, wat betekent dat besluiten steun krijgen van bijna alle landen in de wereld.
Europese prioriteiten
Tien jaar geleden werd de Overeenkomst van Parijs ondertekend waarin is afgesproken om de gemiddelde wereldwijde temperatuurverandering tegen het einde van de eeuw ruim onder 2 °C en zo dicht mogelijk bij 1,5 °C te houden. In dit kader moet elk land om de vijf jaar een nationaal klimaatplan indienen (NDC). Tijdens de COP30 worden alle nieuwe of bijgewerkte NDC’s ingediend met doelstellingen tot 2035.
De EU is goed op schema om de emissies tegen 2030 met 55% te verminderen ten opzichte van 1990. De geactualiseerde NDC van de EU heeft als doel de emissies tegen 2035 met 66,25% tot 72,5% te verminderen ten opzichte van het niveau van 1990. Dit proces is rechtstreeks verbonden met de interne discussie binnen de EU over het 2040-reductiedoel.
Ursula von der Leyen benadrukte tijdens de openingsspeech op de COP30 de voortdurende ambitieuze inzet van de EU om in 2050 klimaatneutraal te zijn en de vastbeslotenheid om klimaatverplichtingen na te komen. De EU heeft zich tijdens de COP30 voornamelijk gericht op het stimuleren van maatregelen die de doelstellingen van de Overeenkomst van Parijs binnen bereik houden. Daarnaast wil de EU actie versnellen op het gebied van klimaatadaptatie, internationale klimaatfinanciering vrijmaken en inzetten op een rechtvaardige energietransitie waarbij ook kwetsbare landen worden ondersteund.
Belangrijkste resultaten
1,5°C-doel binnen bereik houden
Landen spraken af dat de uitstoot sneller omlaag moet. Nieuwe internationale programma’s moeten landen helpen hun klimaatplannen en adaptatiemaatregelen echt uit te voeren. De VN ziet dat de nieuwe plannen de wereldwijde uitstoot afremmen, maar nog niet genoeg om 1,5°C te halen.
Energietransitie en het afbouwen van fossiele brandstoffen
Meer dan 80 landen deden mee aan een nieuw partnerschap om het gebruik van fossiele brandstoffen af te bouwen. Ook blijven landen inzetten op het verdrievoudigen van hernieuwbare energie en het verdubbelen van energie-efficiëntie voor 2030.
Adaptatie en financiering
Er zijn internationale indicatoren vastgesteld om landen te helpen gerichter te investeren in klimaatadaptatie. Daarnaast is gevraagd om de adaptatiefinanciering tegen 2035 te verdrievoudigen.
Meer transparantie
Voor het eerst leverden 119 landen, waaronder de EU, hun tweejaarlijkse klimaatrapport (BTR) in. Hiermee ontstaat een duidelijker beeld van de voortgang van de uitvoering van de Overeenkomst van Parijs.
Decentrale relevantie
De afspraken uit COP30 werken door in nationale doelen en regels, waardoor gemeenten, provincies en waterschappen te maken krijgen met hogere eisen aan hun klimaat- en energiebeleid. De nadruk op snellere uitvoering van klimaatplannen betekent meer druk op lokale warmtetransities, duurzame mobiliteit, netverzwaring en de ruimtelijke inpassing van hernieuwbare energie. Ook worden adaptatiemaatregelen concreter door nieuwe internationale indicatoren, wat lokale overheden helpt om hittestress, wateroverlast en droogte gerichter aan te pakken. Tegelijkertijd groeit het belang van samenwerking tussen bestuurslagen: steden en regio’s worden gezien als onmisbare partners in de uitvoering van klimaatbeleid, met kansen voor extra kennis, middelen en internationale samenwerking.
Bronnen
5 dingen die je moet weten over de COP30 VN-klimaatconferentie, Europese Commissie
De EU op de COP30-klimaattop, Europese Commissie
EU wil wereldwijze schone transitie en uitvoering van de Overeenkomst van Parijs bevorderen tijdens COP30 van de VN, Europese Commissie
President von der Leyen participates in the opening of the COP30 and reaffirms the EU’s climate ambition, Europese Commissie
EU secures an agreement on a global response to keep the 1.5C limit within reach, Europese Commissie
