In de procedure voor het aanvragen van een vergunning voor het openen van een bed & breakfast in onze gemeente wordt op een bepaald moment verlangd dat de ondernemer fysiek aanwezig is. Wij vragen ons echter af of wij dit kunnen verlangen, ook met het oog op de toegankelijkheid voor dienstverrichters uit andere EU-lidstaten die mogelijk ook de vergunningsprocedure willen doorlopen. Welke verplichtingen worden gesteld aan de toegankelijkheid van de vergunningprocedure voor dienstverrichters?
Antwoord in het kort
Op grond van de Dienstenrichtlijn en de Dienstenwet moeten dienstverrichters alle procedures en formaliteiten voor de toegang tot een dienstenactiviteit elektronisch en op afstand kunnen doorlopen. In de aanvraagprocedure voor een vergunning voor het openen van een bed & breakfast kan dus geen fysieke aanwezigheid van de ondernemer worden gevraagd. Dit is alleen mogelijk bij een inspectie van de locatie en de uitrusting, of de persoonlijke integriteit van de dienstverrichter of personeelsleden. Dit staat in artikel 8 lid 2 van de Dienstenrichtlijn.
Europese kader: de Dienstenrichtlijn
De Europese regels voor het dienstenverkeer in de EU zijn vastgelegd in de Dienstenrichtlijn (Richtlijn 2006/123). De regels uit de Richtlijn zijn bedoeld om de uitoefening van de vrije vestiging van dienstverrichters en het vrij verkeer van diensten te vergemakkelijken. In Nederland is de Dienstenrichtlijn omgezet in de Dienstenwet.
In de Dienstenrichtlijn is in considerans 48 te lezen dat elke dienstverrichter via één aanspreekpunt alle procedures en formaliteiten moet kunnen afhandelen, in het kader van de vereenvoudiging van administratieve procedures. Via een online-portaal (“één-loket” of “centraal loket”) moeten dienstverrichters alle procedures en formaliteiten voor de vergunningaanvraag afwikkelen (artikel 6 Dienstenrichtlijn). In de Dienstenwet is de verplichting tot dit centraal loket nader uitgewerkt in artikel 5. Het centraal loket is te bereiken via het ondernemersplein en het Engelstalige business.gov.nl.
Centraal loket: verplichtingen op grond van de Dienstenwet
Op grond van de Dienstenwet zijn er een aantal verplichtingen waar decentrale overheden aan moeten voldoen. Zo dienen decentrale overheden hun website te koppelen aan het centraal loket, zodat alle informatie voor ondernemers op één plek beschikbaar is. Om decentrale overheden te wijzen op de verplichtingen rond het centraal loket , hebben de secretarissen-generaal van de ministeries van EZK en BZK een juridische toelichting op de verplichtingen onder de Dienstenwet en een checklist toegespitst op de verschillende decentrale overheden gepubliceerd. Decentrale overheden kunnen aan de hand van deze checklist stapsgewijs nagaan of ze aan de gestelde verplichtingen voldoen. Voor vragen over het centraal loket is de Rijksdienst voor Ondernemend Nederland (RVO) het aanspreekpunt.
De decentrale overheden moeten ervoor zorgen dat ondernemers bij het centraal loket terecht kunnen voor:
- Informatie over toepasselijke regels;
- Het elektronische afwikkelen van procedures en formaliteiten, en;
- Praktische bijstand.
Naast de verplichtingen die de Dienstenwet stelt aan de websites van decentrale overheden, zullen op grond van de Single Digital Gateway-verordening bovendien nog een aantal scherpere verplichtingen volgen.
Fysieke aanwezigheid tijdens vergunningprocedure
Volgens artikel 8 lid 1 Dienstenrichtlijn dienen lidstaten erop toe te zien dat “alle procedures en formaliteiten betreffende de toegang tot en de uitoefening van een dienstenactiviteit eenvoudig, op afstand en met elektronische middelen via het betrokken één-loket en met de relevante bevoegde instanties kunnen worden afgewikkeld”. Voor ondernemers moet het mogelijk zijn een vergunningprocedure geheel op afstand en online te doorlopen via het centraal loket.
Dit betekent dat een gemeente bij de vergunningprocedure voor een bed&breakfast niet kan verzoeken om fysieke aanwezigheid van de dienstverrichter. Dit kan, volgens artikel 8 lid 2 Dienstenrichtlijn, slechts in een aantal uitzonderingsgevallen. Om fysieke aanwezigheid van de dienstverrichter kan volgens deze bepaling alleen gevraagd worden in het geval van inspectie van de plaats waar de dienst wordt verricht of van de gebruikte uitrustig. Fysieke aanwezigheid kan eveneens verlangd worden in het geval van fysieke controle van de geschiktheid of persoonlijke integriteit van de dienstverrichter of personeelsleden.
Meer informatie
Dossier Dienstenwet, Digitaleoverheid.nl
Juridische toelichting ‘Verplichtingen onder de Dienstenwet op het gebied van informatie, procedures en bijstand’, Digitaleoverheid.nl
Checklist voor gemeenten – voldoen aan de Dienstenwet, Digitaleoverheid.nl
Checklist voor provincies – voldoen aan de Dienstenwet, Digitaleoverheid.nl
Checklist voor waterschappen – voldoen aan de Dienstenwet, Digitaleoverheid.nl
Dienstenrichtlijn, Kenniscentrum Europa Decentraal
Centraal loket, Kenniscentrum Europa Decentraal
Rechtspraak over de toepassing van de Europese Dienstenrichtlijn, factsheet Kenniscentrum Europa Decentraal
Single Digital Gateway, Kenniscentrum Europa Decentraal
Updates over de implementatie van de SDG, Bureau van de Nederlandse Nationaal coördinator SDG