€1,3 miljard voor digitale innovatie: kansen voor AI, cyberveiligheid en vaardigheden

Houdt uw overheidsorganisatie zich bezig met een innovatief project met betrekking tot digitalisering? Dan biedt het Digital Europe fonds mogelijke kansen voor financiering. Het werkprogramma 2025-2027, de laatste van het Digital Europe Programme (DIGITAL) dat loopt aan de hand van het MFK van 2021 tot 2027, is goedgekeurd. Het resterende budget van circa €1,3 miljard wordt bestemd voor de financiering van digitaliseringsprojecten die van strategisch belang zijn voor Europa. Dit gaat hoofdzakelijk om projecten die betrekking hebben op cyberveiligheid en artificiële intelligentie (AI). De eerste oproepen voor financieringsaanvragen worden naar verwachting in april 2025 gepubliceerd.

Digital Europe

Digital Europe is een fonds dat door de Europese Commissie in het leven is geroepen om de digitale transformatie te ondersteunen en versnellen. Het fonds moet bijdragen aan het behalen van de doelstellingen van de Digital Decade, waarmee Europa een digitale transformatie doormaakt en de kansen en uitdagingen die digitalisering met zich meebrengt verantwoordelijk en eerlijk oppakt. Meer informatie over Digital Europe of andere fondsen kan worden gevonden in de EU-fondsenwijzer op onze website.

Werkprogramma 2025-2027

Het werkprogramma moet bijdragen aan de uitrol van artificiële intelligentie (AI) en het gebruik ervan door bedrijven en overheden, cloud en data, cyberweerbaarheid en digitale vaardigheden. Het werkprogramma bouwt logisch voort op de projecten en prestaties die gerealiseerd zijn onder de vorige werkprogramma’s en tegelijkertijd richt het zich op het bijdragen aan de concrete doelen voor 2030 in het Digital Decade beleidsprogramma. Enkele onderwerpen uit het werkprogramma zijn interessant voor decentrale overheden om in aanmerking te komen voor financiering en/of vragen om decentrale actie:

Europese Digitale Innovatie Hubs

De Europese Digitale Innovatie Hubs (EDIH’s), aanspreekpunten die bedrijven en organisaties in de publieke sector ondersteunen bij digitale uitdagingen, zijn in het vorige werkprogramma geïntroduceerd en worden de komende jaren ingezet om de kansen van AI en andere technologieën te blijven benutten. Voor de voortzetting van deze digitale-innovatiehubs is €273 miljoen beschikbaar.

De Europese Digitale Innovatie Hubs zijn in het vorige werkprogramma geïntroduceerd en worden de komende jaren ingezet om de kansen van AI en andere technologieën te blijven benutten.

Cyberveiligheid

In een periode van geopolitieke spanningen en toenemende digitale dreigingen, is cyberbeveiliging nog fundamenteler voor de Europese digitale transformatie. €45,6 miljoen wordt ingezet voor de EU Cybersecurity Reserve, het versterken van weerbaarheid tegen cyberdreigingen, en de Cyber Resilience Act, waarmee een centraal meldplatform voor cyberkwetsbaarheden wordt gecreëerd. Hiermee wordt de gezamenlijke Europese aanpak richting cyberveiligheid gestimuleerd.

Digitale vaardigheden

Een digitaal autonoom Europa vraagt om mensen met de juiste digitale vaardigheden en kennis. Een budget van €125 miljoen is uitgetrokken voor bevordering van digitale vaardigheden. Het werkprogramma bevat verschillende acties om de concurrentiepositie van de EU te versterken. Er worden betere voorwaarden gecreëerd voor het opleiden van voldoende digitale experts. Ook wordt er gewerkt naar een ‘Union of Skills’, gericht op investeringen, bijscholing, levenslang leren en het behouden en uitwisselen van vaardigheden.

Digitale vaardigheden worden steeds crucialer voor zowel burgers als ambtenaren binnen decentrale overheden. Met de Wet modernisering elektronisch bestuurlijk verkeer, die 1 januari 2026 intreed, krijgen inwoners en ondernemers het recht om officiële berichten elektronisch aan gemeenten en andere overheidsorganisaties te versturen, waarbij overheidsorganisaties moeten bedenken hoe zij aan deze wetgeving gaan voldoen.

Daarnaast toont onderzoek van TNO aan dat gemeenten steeds vaker gebruikmaken van tools voor gegevensanonimisering en AI toepassen voor het sturen van personeelsinzet via ‘algoritmisch management’. Bovendien zijn generatieve AI zoals ChatGPT laagdrempelig toegankelijk voor individuen, maar brengen risico’s met zich mee vanwege mogelijke onbetrouwbare informatie en gebrek aan toezicht. Het is daarom essentieel dat ambtenaren leren hoe zij op een verantwoorde en betrouwbare manier met digitale diensten omgaan.

Een digitaal autonoom Europa vraagt om mensen met de juiste digitale vaardigheden en kennis.

Platform voor strategische technologieën

Het platform voor strategische technologieën voor Europa (STEP) kent een STEP-keurmerk toe aan veelbelovende projecten waardoor toegang tot gecombineerde of cumulatieve financiering van verschillende EU-begrotingsinstrumenten gemakkelijker wordt.

Decentrale relevantie

Het Digital Europe Programme biedt ook kansen voor decentrale overheden, aangezien zij bezig zijn met de implementatie van digitaliseringstechnologieën. Het onderzoek van TNO heeft aangetoond dat AI toepassingen steeds meer worden ingezet in de publieke dienstverlening, waarbij gemeenten de grootste groep gebruikers zijn. De toepassingen van AI worden vooral gebruikt voor:

Kennisverwerking
Archivering en anonimisering
Inspectie en handhaving

En de toepassingen van AI worden het meest gebruikt in de domeinen:

Transport en mobiliteit
Publieke orde en veiligheid

De Dutch Societal Innovation Hub (DSIH) maakt deel uit van de Europese Digitale Innovatie Hubs (EDIH) en wordt gefinancierd vanuit het Digital Europe fonds. Dit project, onder leiding van VNG en IPO, richt zich op publieke innovaties en stimuleert kennisuitwisseling voor gezonde en veilige steden en regio’s, waarbij vooral wordt ingezet op de Green Deal en op de Digital Twins. Ze zijn gericht op drie Europese missies voor 2030 omtrent klimaatadaptatie, klimaatneutrale steden en regio’s, en gezonde bodem en biodiversiteit.

Met de voortzetting en nieuwe financiering voor EDIH’s en dus ook de DSIH, kunnen decentrale overheden weer op steun rekenen van de DSIH bij maatschappelijke opgaven.