De verschillende rampen van de laatste jaren, zoals zware overstromingen of de coronapandemie, hebben laten zien dat het van groot belang is om goed voorbereid te zijn in geval van nood. Daarom heeft de Commissie in een nieuwe Aanbeveling de vijf European Union Disaster Resilience Goals aangekondigd om het EU-mechanisme voor civiele bescherming te versterken, het EU-programma dat zich richt op de preventie van rampen en op een betere voorbereiding en reactie op noodsituaties. Lidstaten en hun decentrale overheden worden gevraagd om actiever samen te werken in binnen- en buitenland om beter voorbereid te zijn op rampen. Daartoe zullen er ook financiële middelen beschikbaar komen binnen andere EU-programma’s, waaronder het Europees gemeenschappelijk landouwbeleid (GLB) en Horizon Europe.
De vijf European Union Disaster Resilience Goals
De EU onderscheidt met de vijf verschillende doelstellingen alle stappen om rampenrisico’s beter te beheersen.
- Anticiperen – Het bevorderen van risicobeoordelingen en rampenrisicobeheersplanningen;
- Voorbereiden – Het verhogen van het risicobewustzijn en de paraatheid van de bevolking;
- Waarschuwen – Het verbeteren van vroegtijdige waarschuwingssystemen;
- Reageren – Het opschalen van het EU-mechanisme voor civiele bescherming;
- Beveiligen– Het verzekeren dat het EU-mechanisme voor civiele bescherming blijft werken ook als het onder druk komt te staan.
Het belang van de doelstellingen
De European Union Disaster Resilience Goals dienen als richtlijn voor de prioriteiten van het EU-mechanisme voor civiele bescherming tot 2030. Verder worden de doelstellingen ondersteund met concrete initiatieven, bijvoorbeeld Europa-brede rampscenario’s waarin speciale aandacht uitgaat naar grensoverschrijdende rampen. De Commissie wil ook mondiale waarschuwingssystemen verbinden met lokale acties en stresstests van genomen maatregelen ontwikkelen. Daarnaast wordt een bewustwordingscampagne opgezet onder de titel preparEU.
EU-mechanisme voor civiele bescherming
Het mechanisme is in 2001 gecreëerd met als doel het verbeteren van de coördinatie bij rampen tussen de EU-lidstaten en 8 deelnemende landen. Dit gebeurt door af te stemmen met lidstaten op het gebied van het voorkomen van rampen, het voorbereiden op rampen en het reageren op rampen ten tijde van crisis. Wanneer er een ramp een lidstaat treft, dan kan deze andere landen om hulp vragen. In dat geval kunnen zij op vrijwillige basis hulp bieden en dekt de Commissie minstens 75% van hun operationele kosten en transportkosten. De introductie van de Disaster Resilience Goals moet er dan ook voor zorgen dat alle lidstaten voldoende voorbereid zijn als zij om hulp vragen of gevraagd worden.
Financiële ondersteuning
Daarnaast worden financiële middelen beschikbaar gesteld voor investeringen op nationale, regionale en lokale schaal. Zo stelt de Commissie voor om investeringen te doen binnen het kader van het Europees Gemeenschappelijk Landbouwbeleid (GLB). Dat betekent dat provincies en waterschappen ook een belangrijke rol zullen spelen in de implementatie van de doelstellingen, aangezien zij medeverantwoordelijk zijn voor het GLB. In het licht van het Horizon Europe programma maken decentrale overheden ook aanspraak op subsidies voor innovatieve oplossingen die als voorbeeld voor andere overheden kunnen dienen.
Decentrale relevantie
Alle lagen van de Nederlandse overheid krijgen te maken met de implementatie van de vijf doelstellingen. De Commissie roept lidstaten op om de doelstellingen te realiseren in samenwerking met decentrale overheden en met internationale, maatschappelijke, en private partners. De Aanbeveling spoort decentrale overheden aan tot grensoverschrijdende samenwerking op het gebied van risicobeheersing van rampen met transnationale effecten, bijvoorbeeld bij overstromingen van rivieren. Verder worden lidstaten ook aangespoord om in het kader van EU-mechanisme voor civiele bescherming mee te doen aan vrijwillige toetsingen van de risicobeheersingsplanningen. Nu worden deze plannen ook door decentrale overheden opgesteld, waardoor ook zij voor de toetsingen worden uitgenodigd.
Bron
Question and Answers: European Union Disaster Resilience Goals, Europese Commissie
Meer informatie
Civiele bescherming in de EU, Europese Raad
EU Civil Protection Mechanism, Europese Commissie
Gemeenschappelijk Landbouwbeleid, Kenniscentrum Europa Decentraal
Overstromingsrisico’s, Kenniscentrum Europa Decentraal