Een bedrijf uit India wil zich inschrijven voor een aanbestedingsopdracht van onze gemeente. India behoort nog niet tot de landen die de WTO-overeenkomst inzake overheidsopdrachten (GPA) heeft ondertekend, maar is wel waarnemend lid bij de GPA. Moeten we bedrijven uit India (of andere landen buiten de EU) toelaten?
Antwoord in het kort
Nee, bedrijven uit India hoeven (nog niet) te worden toegelaten tot een aanbestedingsopdracht. India is op dit moment geen lid bij de GPA. Er lopen nog geen toetredingsonderhandelingen tussen de WTO en India. Daarnaast zijn de onderhandelingen met India over het vrijhandelsakkoord nog niet afgerond. Voor het toelaten van landen buiten de EU tot Europese aanbestedingen, moet worden nagegaan of zij lid zijn van de GPA.
Toelichting
Nederlandse decentrale overheden hoeven in derde landen (dus buiten de EU) gevestigde dienstverleners en aannemers in beginsel niet tot aanbestedingen toe te laten wanneer deze reageren op in Nederland uitgezette aanbestedingen. Er zijn echter twee uitzonderingen. Zo moeten aanbieders en goederen die afkomstig zijn uit landen die lid zijn van de GPA (Government Procurement Agreement) wél worden toegelaten. Dit geldt overigens alleen bij opdrachten die de toepasselijke drempelwaarde van de GPA overschrijden. Deze bedragen zijn gelijk aan de Europese drempelwaarden. Daarnaast moeten decentrale overheden goederen en diensten toelaten, als dit is bepaald in een bilateraal handelsakkoord tussen de EU en het land in kwestie.
GPA
De GPA is een overeenkomst die in 1994 in het kader van een WTO-ronde is gesloten en is in 1996 in werking getreden. Artikel 25 Richtlijn 2014/24 en rechtsoverweging 17 en 18 bij deze Richtlijn geven respectievelijk een regeling en een toelichting op de toepassing van de GPA. Daarnaast is het van belang om na te gaan of andere bilaterale of multilaterale overeenkomsten over de aanbesteding kunnen gelden (zie artikel 25). Noemenswaardige handelspartners van de EU die tot de GPA zijn toegetreden zijn onder meer de Verenigde Staten, Japan, Zuid-Korea, Canada, Australië en Nieuw-Zeeland.
Toegang derde landen
De Europese Commissie onderzoekt momenteel ook of en hoe de toegang van derde landen tot overheidsopdrachten op de Europese markt vergroot kan worden, om zo de positie van de EU als wereldhandelspartner te verbeteren. Hiertoe is in 2019 een aantal richtsnoeren opgesteld.
Internationaal Aanbestedingsinstrument
De toegang van derde landen tot de Europese aanbestedingsmarkt wordt verder vormgegeven door het Internationaal Aanbestedingsinstrument, dat in 2022 is aangenomen. Op grond van de Verordening kan de Commissie openbaar onderzoek instellen in gevallen van vermeende discriminatie van EU-bedrijven bij aanbestedingsprocedures in derde landen. De Commissie treedt dan onder andere met het betreffende land in overleg over de opening van de markt voor overheidsopdrachten. Leiden deze onderhandelingen tot niets, dan kan de Commissie (na overleg met de lidstaten) inschrijvers voor Europese aanbestedingsprocedures vanuit het desbetreffende land een prijstoeslag opleggen.
Waarnemend lid GPA
India heeft sinds februari 2010 de status van waarnemend lid bij de GPA, waardoor het kan deelnemen aan vergaderingen. De waarnemende landen hebben echter geen verplichting om binnen een bepaalde tijd onderhandelingen over toetreding te starten. De status brengt geen rechten en plichten voor India met zich mee. Andere noemenswaardige (voormalige) handelspartners van de EU die de status van waarnemend lid hebben zijn China, Rusland, Brazilië, Indonesië, Argentinië en Turkije. Mexico, enkele Zuid-Amerikaanse landen en de meeste Afrikaanse landen zijn in het geheel geen partij bij de GPA.
Verplichtingen lid GPA
Als het land volwaardig partij is, dan verplicht de GPA deelnemende partijen om ondernemingen die zijn gevestigd in een (ander) deelnemend land op gelijke voet aan aanbestedingen te laten deelnemen. De voorwaarde daarbij is dat deze aanbestedingen naar aard en omvang van de opdracht onder de reikwijdte van de GPA vallen. De betreffende onderneming zal dan dus moeten worden toegelaten bij inschrijving op een Europese aanbesteding. Ook moeten aanbieders en goederen afkomstig uit landen waarmee de EU multilaterale of bilaterale overeenkomsten heeft gesloten, die mede op aanbestedingen betrekking hebben, toegelaten worden op in Nederland uitgezette aanbestedingen.
Vrijhandelsovereenkomst
Sinds juni 2007 zijn India en de EU in onderhandeling over een vrijhandelsakkoord. Na enige onderbreking vanaf 2013 zijn deze onderhandelingen in juni 2022 hervat. Inclusief die ronde zijn er sindsdien negen onderhandelingsrondes geweest, waarvan de laatste in september 2024 is afgerond. Ook aanbestedingen zijn onderwerp van gesprek geweest. Over de overeenkomst is echter nog geen definitief akkoord gesloten. Wel heeft India toegestemd openbare aanbestedingen op federaal niveau in de overeenkomst op te nemen. Op dit moment geldt daarom nog hoofdzakelijk handel op grond van het Most Favoured Nation (MFN) beginsel, dat geldt tussen WTO-lidstaten die geen verdere vrijhandelsovereenkomst hebben gesloten. Het Europees Parlement heeft in 2022 voortgang in de onderhandelingen betreffende deze handelsovereenkomst aangemoedigd, met een nadruk op het belang van de groene en digitale transities en het bevorderen van gelijkheid.
Meer informatie
Overzicht landen GPA
Toegang derde landen, Kenniscentrum Europa Decentraal
Europese Commissie, over Vrijhandelsakkoorden met betrekking op aanbesteden
Europese Commissie, over bilaterale betrekkingen India
