Moet voor een melding van staatssteun in het kader van een Dienst van Algemeen Economisch Belang (DAEB) een geleverde dienst eerst als een DAEB benoemd zijn, alvorens er sprake kan zijn van staatssteun voor een DAEB? Met andere woorden: hoeven wij als gemeente alleen maar te melden als wij steun hebben verleend aan een dienst die wij ook daadwerkelijk als een DAEB hebben aangemerkt?
Antwoord
Ja, als er daadwerkelijk sprake is van steun aan een DAEB, dan moet deze ter goedkeuring bij de Europese Commissie gemeld worden indien niet wordt voldaan aan de criteria die zijn ontwikkeld in het zogenaamde Altmark-arrest (tenzij de maatregel voldoet aan de voorwaarden van de Vrijstellingsbeschikking DAEB; verordening 2012/21/EU). Een DAEB kan zowel direct als impliciet worden opgelegd. Daarnaast moet over aangewezen DAEB die voldoen aan de voorwaarden van de Vrijstellingsbeschikking driejaarlijks gerapporteerd worden.
Staatssteunkader
Voor DAEB is een apart staatssteunkader in het leven geroepen. Steun aan een DAEB die niet voldoet aan de voorwaarden van de Vrijstellingsbeschikking (betreffende een uitwerking van de Altmark-criteria) is staatssteun en moet ter goedkeuring bij de Commissie en via het ministerie van BZK worden gemeld.
Uitvoering openbare dienstverplichtingen
De vraag of een geleverde dienst eerst als een DAEB benoemd moet zijn, alvorens er sprake kan zijn van staatssteun aan een DAEB heeft betrekking op de eerste Altmark-voorwaarde: De begunstigde onderneming moet daadwerkelijk belast zijn met de uitvoering van openbare dienstverplichtingen en die verplichtingen moeten duidelijk omschreven zijn (zie ook het arrest).
(On)rechtmatige staatssteun
Normaal gesproken loopt de gemeente geen risico op een discussie over (on)rechtmatige staatssteun wanneer er sprake is van een formele/directe belasting van een onderneming met een DAEB middels een officiële en Altmark-conforme rechtshandeling van een gemeente, bijvoorbeeld middels wetgeving, een compensatiebesluit of een contract.
Zorgvuldige naleving Altmark-voorwaarden
Een zorgvuldige naleving van de Altmark-voorwaarden is van groot belang (pag. 40-45 Handreiking DAEB en staatssteun). Het is belangrijk te beseffen dat een impliciete belasting/aanwijzing ook mogelijk is. Zo blijkt ook uit de beschikkingenpraktijk van de Commissie (pag. 33 handreiking). Een impliciete aanwijzing kan bijvoorbeeld uit een samenstel van regelgeving (bijvoorbeeld plannen, wettelijke bepalingen of regelingen) of door overheidsbemoeienis met bepaalde ondernemingsactiviteiten (wanneer duidelijk is dat de overheid de onderneming met een bijzondere taak heeft belast) blijken.
Directe of impliciete belasting
Het is in uw vraagstelling dus van belang na te gaan in hoeverre sprake is van een directe of impliciete belasting van een onderneming met een DAEB. Indien er sprake is van financiering van een DAEB, kan middels de Vrijstellingsbeschikking worden nagegaan in hoeverre er sprake is van toegelaten steun/compensatie van een DAEB. Indien er geen sprake is van een directe of impliciete aanwijzing van een DAEB zal voor de financiering en de staatssteunbeoordeling worden teruggevallen op de reguliere staatssteunregels.
Wanneer verplichte kennisgeving/rapportage?
Aangenomen dat in uw geval sprake is van een onderneming, daadwerkelijk belast met en gecompenseerd volgens de vrijstellingsbeschikking DAEB, is een kennisgeving via het ministerie van BZK verplicht. De kennisgeving is in deze gevallen nodig om zeker te zijn dat u aan de voorwaarden – verbonden aan de Vrijstellingsbeschikking – heeft voldaan, waardoor uw compensatiebesluit niet het risico loopt om achteraf onrechtmatig te worden verklaard.
Meer informatie:
Handreiking DAEB en Staatssteun
Staatssteun
Kennisgevingsprocedure, Staatssteun
