Het EU-Scoreboard voor Justitie is een initiatief van de Europese Commissie om de rechtsstaat binnen de Europese Unie te handhaven en te versterken. Dit instrument onderzoekt en vergelijkt de prestaties van rechtssystemen in EU-lidstaten en geeft een overzicht van hun functioneren.
Waar wordt het EU-scoreboard voor justitie voor gebruikt?
Een goed functionerend rechtssysteem is essentieel voor de naleving van EU-wetgeving, wederzijds vertrouwen tussen lidstaten, en economische groei (vertrouwen van bedrijven in Europese stabiliteit). Nationale rechtbanken zijn niet alleen hoeders van de nationale rechtsstaat, maar oordelen ook over het toepassen van Europese wetgeving. Verschillen in prestaties tussen nationale rechtssystemen kunnen de Europese rechtsstaat en de interne markt dan ook ondermijnen. Het Scoreboard voor Justitie is gericht op EU-brede afstemming en geeft een overzicht van prestaties op diverse indicatoren om trends en tekortkomingen inzichtelijk te maken. Er worden in de beoordeling drie kernpijlers gehanteerd:
1. Efficiëntie: Het meten van de snelheid en toegankelijkheid van gerechtelijke procedures.
2. Kwaliteit: Het evalueren van de beschikbaarheid van middelen, IT-systemen en trainingen.
3. Onafhankelijkheid: Het waarborgen van een rechtssysteem zonder politieke of externe invloeden.
Het doel is om rechtssystemen op basis van de verzamelde gegevens efficiënter, eerlijker en onafhankelijker te maken en uitwisseling tussen lidstaten te stimuleren. De data wordt onder meer gebruikt in het EU-Jaarverslag over de Rechtsstaat en ondersteunt beleidsmaatregelen zoals het Europees Semester en de Herstel- en Veerkrachtfaciliteit.
Toekomstige Monitoring
Het Scoreboard stamt uit 2013, maar blijft evolueren door uitwisseling met belanghebbenden zoals nationale overheden en juridische vakorganisaties zoals de Raad van Europese Balies. Daarnaast wordt er ieder jaar een Eurobarometer uitgezet om te peilen in hoeverre rechtbanken als onafhankelijk worden gezien. Deze continue toetsing garandeert dat het Scoreboard aansluit bij actuele uitdagingen, bredere maatschappelijke belangen en beleidsprioriteiten. De Europese Commissie vraagt in dit kader om brede input en heeft daarom een raadpleging opengesteld: EU-scoreboard voor justitie 2025. Burgers, overheden en andere organisaties kunnen hun zienswijze over het scoreboard t/m 6 december delen.
