Verdiepende analyse
De verdiepende analyse van de kennisgevingen-barometer wordt jaarlijks opgesteld en laat zien welke vrijstellingsartikelen van de Algemene Groepsvrijstellingsverordening (AGVV) en de Landbouwvrijstellingsverordening (LVV) het meest gebruikt worden bij het verlenen van staatssteun, welke economische sectoren betrokken zijn, welke financieringsinstrumenten het meest gebruikt worden en het aandeel regelingen versus ad-hoc maatregelen.
Meest gebruikte artikelen tot 31 december 2022
Toelichting
Uit de grafiek ‘meest gebruikte kennisgevingen tot 31 december 2022’ blijkt dat veruit de meeste kennisgevingen AGVV-steun betreffen. In 2021 zijn de meeste kennisgevingen door decentrale overheden gedaan voor Onderzoek, Ontwikkeling en Innovatie (O&O&I). Op basis van deze categorie zijn in totaal 330 steunmaatregelen verstrekt, waarvan 213 voor experimentele ontwikkeling. Dit is een forse stijging vergeleken met 2020. Toen werden slechts 106 steunmaatregelen voor O&O&I kennisgegeven.
In 2020 zijn de meeste kennisgevingen gedaan voor steun ten behoeve van instandhouding van cultuur en erfgoed (86 kennisgevingen). Deze categorie stond in 2021 op de tweede plaats van meest toegepaste steuncategorieën met een totaal van 127 kennisgevingen. De hoeveelheid kennisgevingen met betrekking tot landbouw en milieu is redelijk constant gebleven.
Economische sectoren
Toelichting
De grafiek laat zien dat de meeste kennisgevingen in 2020 en 2021 werden gedaan voor staatssteun aan ondernemingen, die actief zijn in de sectoren ‘wetenschappelijk onderzoek ontwikkeling’, ‘bibliotheken, archieven, musea en andere culturele activiteiten’, en ‘creatief, kunst en entertainment activiteiten’. Dit komt overeen met het hoge aantal kennisgevingen op basis van artikelen 25 en 27 AGVV betreffende staatssteun aan OO&I en 53 AGVV betreffende staatssteun voor cultuur en instandhouding van het erfgoed.
Het jaar 2022 is nog niet meegenomen wegens ontbrekende gegevens in de export van het staatsteunregister van de Europese Commissie.
Meest gebruikte instrumenten tot 31 december 2022
Toelichting
Decentrale overheden kunnen ondernemingen steun verlenen door middel van diverse financieringsinstrumenten, waaronder rechtstreekse subsidies, rentesubsidies, leningen en garanties. Uit de grafiek blijkt dat het financieringsinstrument “rechtstreekse subsidie/rentesubsidie” duidelijk het dominante instrument is. Andere instrumenten komen minder vaak voor.
Let op: de schaal van de Y-as is logaritmisch. Dit betekent dat in de grafiek de afstand van 5-10 even groot is als van 10-50 en van 100-500, waardoor de onderkant van de grafiek bewust wordt uitvergroot.
Opvallend is dat er in 2020 en in 2021 een constante stijging is van het gebruik van het instrument ‘risicofinanciering’. Deze soort financiering wordt vaak verleend aan MKB ondernemingen die zich in hun start- en ontwikkelingsfase bevinden. In 2022 loopt dit weer wat terug, maar zien we een stijging van van het instrument ‘subsidized services’.
Kennisgevingen per type regeling tot 31 december 2022
Toelichting
Opvallend is dat er in 2021 van meer ad-hoc steunmaatregelen kennisgeving werd gedaan ten opzichte van het jaar daarvoor. In 2021 waren het er 78%, wat redelijk overeenkomt met de jaren 2016 tot 2020.
Een ad-hoc steunmaatregel betreft een individuele steunverlening aan één begunstigde of een groep begunstigden. Daarnaast is het ook mogelijk om van een gehele steunregeling, bijvoorbeeld een subsidieregeling op grond waarvan meerdere subsidies kunnen worden verstrekt, kennis te geven. In dat geval hoeft de ad-hoc steun op basis van de steunregeling (de individuele subsidies) niet steeds opnieuw te worden kennisgegeven.
De stijging in kennisgevingen van ad-hoc steunmaatregelen is mede te verklaren door het toenemende aantal kennisgevingen van regio’s en samenwerkingsverbanden, waarvan het overgrote deel ad-hoc steunmaatregelen betreft. Van steunregelingen op basis van de AGVV – dus niet ad-hoc steunmaatregelen – die langer doorliepen dan 31 december 2020, diende opnieuw kennisgeving te worden gedaan. In totaal werden in 2021 46 kennisgevingen gedaan om de vrijstelling van steunregelingen te kunnen verlengen tot en met uiterlijk 31 december 2023. De stijging in het aantal kennisgevingen van steunregelingen ten opzichte van vorig jaar is deels hierdoor te verklaren.
Bron en methode
Omdat één kennisgeving gebruik kan maken van verschillende vrijstellingsartikelen en verschillende financieringsinstrumenten en open kan staan voor verschillende economische sectoren, is de som van de aantallen in bovenstaande grafieken altijd groter dan het aantal betrokken kennisgevingen. De aantallen laten zien hoe vaak een bepaald artikel of een bepaald instrument werkelijk genoemd wordt.
De data zijn afkomstig uit het staatssteunregister van de Europese Commissie en hebben uitsluitend betrekking op kennisgevingen van Nederlandse gemeenten, provincies en samenwerkingsverbanden. De CSDO-titelcodering wordt toegepast vanaf 1 juni 2015. De verdiepende analyse wordt jaarlijks uitgevoerd.
Als u vragen heeft over dit onderzoek kunt u contact opnemen met het Coördinatiepunt Staatssteun van Kenniscentrum Europa decentraal via cps@europadecentraal.nl of via 070 – 338 1090.
