Na een openbare procedure hebben wij enkele onaanvaardbaar hoge inschrijvingen binnengekregen die verder geschikt waren. Is het om deze reden toegestaan om een mededingingsprocedure met onderhandeling te gebruiken?
Antwoord in het kort
In deze gevallen is een mededingingsprocedure met onderhandeling toegestaan. Dit blijkt uit jurisprudentie. Belangrijk hierbij is wel dat de aanbestedingsbeginselen in acht genomen worden.
Onaanvaardbaar hoge inschrijvingen
De mededingingsprocedure met onderhandeling kan in het algemeen gebruikt worden, onder meer, wanneer een openbare procedure uitsluitend tot onaanvaardbare inschrijvingen heeft geleid en er geen wezenlijke wijzigingen aan de oorspronkelijke voorwaarden van de opdracht plaatsvinden. Dat blijkt uit artikel 2.30 juncto 2.28 van de Aanbestedingswet 2012. In het geval dat de opdracht vernauwd wordt qua toepassingsbereik en prijs en hierbij ook de economische balans niet verandert in het voordeel van de inschrijvers is hier geen sprake van. Voor de vraag of een inschrijving onaanvaardbaar hoog is, lijkt de meeste jurisprudentie zich te richten op de situatie waar er een groot verschil is tussen inschrijvingen onderling. In het geval dat er geen expliciet maximumbedrag is gesteld maar de uitkomsten desondanks hoger zijn dan de aanbestedende dienst zich kan veroorloven is een uitspraak van de voorzieningenrechter van de Rechtbank Utrecht van 25 april 2008 (ECLI:NL:RBUTR:2008:BD0579) van belang, waarin werd bepaald dat voor de onaanvaardbaarheid van een inschrijving uitgegaan kan worden van de begroting van de aanbestedende dienst, mits deze op zorgvuldige wijze tot stand is gekomen. De rechtbank omschrijft ‘zorgvuldig’ hier nader als “op een verantwoorde wijze […] opgesteld door personen die voldoende ter zake kundig zijn” en eist verder dat de begroting een betrouwbaar en realistisch beeld geeft van de geraamde kosten.
Onder voorwaarden als bovengenoemde is het dus wel mogelijk om in sommige gevallen een inschrijving als onaanvaardbaar terzijde te leggen op grond van een vergelijking van de inschrijfsom met de directiebegroting. In deze uitspraak van de Rechtbank Gelderland werd tevens gesteld dat de grens van de vrijheid van de aanbestedende dienst om te bepalen of een inschrijving onaanvaardbaar hoog is, is dat de aanbesteder in redelijkheid niet tot die slotsom heeft kunnen komen. Het feit dat alle inschrijvers boven een geraamde waarde zaten, is op zichzelf ook geen indicatie dat de aanbestedende dienst onvoldoende hoog heeft geraamd.
Aanbestedingsbeginselen
Bij het gebruik van de mededingingsprocedure zonder onderhandeling is het belangrijk om te letten op de gelijke behandeling van inschrijvers, onder meer bij het verstrekken van informatie. Uit een uitspraak van de voorzieningenrechter van de Rechtbank Maastricht van 25 juni 2003 (ECLI:NL:RBMAA:2003:AH8807) bleek dat het feit dat het vragen om nieuwe inschrijvingen leidde tot een andere winnaar dan de inschrijver die in eerste instantie de economisch voordeligste inschrijving had niet hoeft te betekenen dat het beginsel van gelijke behandeling geschonden is. Verder is het belangrijk om een grote mate van transparantie in oog te houden. Dit dient ook de gelijke behandeling. Het is verder ook aan te bevelen om tevens transparant te zijn in de redenen voor de gekozen procedures.
Meer informatie
Mededingingsprocedure met onderhandeling – Kenniscentrum Europa Decentraal.
