Onze gemeente is voornemens garant te staan voor een lening die door een organisatie voor verslavingszorg is aangegaan bij een bank. De diensten die door deze organisatie worden aangeboden, kwalificeren naar onze mening als een DAEB (dienst van algemeen economisch belang). Waar moeten wij op letten bij het verstrekken van een garantie aan een onderneming die een DAEB verricht?
Antwoord in het kort
Evenals geldt voor andere vormen van potentiële steun, kunnen door decentrale overheden verstrekte garanties staatssteun vormen. Echter, indien een garantie aan een viertal voorwaarden voldoet, die zijn opgenomen in de ‘mededeling van de Commissie over staatssteun in de vorm van garanties’, is met de garantie geen staatssteun gemoeid. Gaat het om een garantie aan een onderneming die is belast met een DAEB, dan kan in bepaalde gevallen van één van deze vier voorwaarden worden afgeweken.
Is verslavingszorg een DAEB?
Een DAEB is een economische activiteit die het algemeen belang dient en die de markt, zonder overheidsoptreden, anders niet (of niet onder dezelfde voorwaarden inzake objectieve kwaliteit, veiligheid, betaalbaarheid, gelijke behandeling of algemene toegang) had verricht. In de vraag van de gemeente gaat het om activiteiten op het gebied van verslavingszorg. De gemeente zou mogelijk kunnen beargumenteren dat er sprake is van een DAEB, aangezien de instelling diensten aanbiedt die nodig zijn om mensen met een verslaving van zorg te voorzien en een plek in de samenleving te geven. Daarnaast moet de gemeente nagaan of er sprake is van een zogeheten ‘marktfalen’ (dus dat de markt uit zichzelf de diensten of niet op voldoende wijze aanbiedt).
SDAB of DAEB
Het feit dat de door de organisatie voor verslavingszorg aangeboden diensten ‘sociale’ activiteiten zijn, neemt niet weg dat er sprake kan zijn ‘economische activiteiten’(zie Commissie DAEB Gids vraag 3). Indien de begunstigde van de gemeentelijke garantie goederen en/of diensten op een markt aanbiedt, is er sprake van een economische activiteit. De dienst levert in dat geval een DAEB op. Er is dan geen sprake van een zogenaamde Sociale Dienst van Algemeen Belang (SDAB) waarop de staatssteunregels niet van toepassing zijn.
Steun in de vorm van garanties
Voor het vervolg van dit antwoord gaan wij ervan uit dat de door de gemeente gesteunde activiteiten daadwerkelijk als ‘economische activiteiten’ kwalificeren. In haar ‘mededeling over staatssteun in de vorm van garanties’ heeft de Europese Commissie een aantal voorwaarden uiteengezet die voldoende zijn om op eenvoudige wijze staatssteun bij garanties uit te kunnen sluiten. De garantie dient dan aan de volgende voorwaarde te voldoen:
- de kredietnemer (in dit geval de onderneming die de verslavingszorg aanbiedt) verkeert niet in financiële moeilijkheden (par 2.2 Richtsnoeren voor reddings- en herstructureringssteun);
- de omvang van de garantie valt goed te meten op het tijdstip van toekenning;
- de garantie dekt niet meer dan 80 % van de uitstaande lening;
- voor de garantie wordt een marktconforme prijs betaald. Is de begunstigde een kleine of middelgrote onderneming is, dan mag ook de toepasselijke minimumjaarpremie uit de tabel bij paragraaf 3.3. van de mededeling van de Commissie over staatssteun in de vorm van garanties in rekening worden gebracht.
80 % plafond geldt niet bij DAEB
De hierboven onder het derde punt omschreven verplichting geldt, onder bepaalde voorwaarden, niet voor een garantie die wordt verstrekt ter financiering van een onderneming die belast is met het beheer van een DAEB. Indien aan de onderstaande voorwaarden, opgenomen in de mededeling van de Commissie, wordt voldaan, kan de gemeente tot 100% garant staan zonder dat er sprake is van staatssteun:
- de begunstigde onderneming moet correct zijn belast met de DAEB (zie hiervoor paragraaf 3.3.2 van de Commissie DAEB Gids);
- de garantie moet worden verschaft door dezelfde overheid die de onderneming heeft belast met de DAEB;
- de betrokken onderneming voert geen andere DAEB of andere economische activiteiten uit.
Toch staatssteun?
Zoals aangegeven, indien de gemeentelijke garantie voldoet aan de vier voorwaarden die zijn opgenomen in de ‘mededeling over staatssteun in de vorm van garanties’, dan is met de garantie geen staatssteun gemoeid. Ook is aangegeven dat in het geval van DAEB soms van het 80%-vereiste mag worden afgeweken.
Wordt niet aan de voorwaarden uit de mededeling van de Commissie voldaan, dan kan er met de garantie staatssteun zijn gemoeid. Zo is er mogelijk sprake van staatssteun als voor de garantie geen marktconforme prijs wordt betaald. Levert de garantie staatssteun op, dan kan deze steun mogelijk onder toepassing van de DAEB-de-minimisverordening en het DAEB-Besluit staatssteunproof worden gemaakt.
Bronnen:
Mededeling van de Commissie betreffende de toepassing van de artikelen 87 en 88 van het
EG-Verdrag op staatssteun in de vorm van garanties, Europese Commissie
Gids voor de toepassing van de EU-regels inzake staatssteun, overheidsopdrachten en de
eengemaakte markt op diensten van algemeen economisch belang, en met name sociale
diensten van algemeen belang, Europese Commissie
Meer informatie:
DAEB Algemeen, Diensten van Algemeen Belang, Kenniscentrum Europa Decentraal
DAEB en Staatssteun, Diensten van Algemeen Belang, Kenniscentrum Europa Decentraal
Criteria Staatssteun, Staatssteun, Kenniscentrum Europa Decentraal
Garanties, Revolverende Fondsen, Staatssteun, Kenniscentrum Europa Decentraal
Mededeling van de Commissie betreffende het begrip „staatssteun” in de zin van artikel 107, lid 1,
van het Verdrag betreffende de werking van de Europese Unie, Europese Commissie
Mededeling van de Commissie betreffende de toepassing van de staatssteunregels van de Europese
Unie op voor het verrichten van diensten van algemeen economisch belang verleende compensatie, Europese Commissie
