Mona Keijzer, voormalig Staatssecretaris van Economische Zaken en Klimaat, heeft antwoord gegeven op Kamervragen naar aanleiding van kritiek op haar beleidsvoornemens in het kader van rechtsbescherming bij aanbestedingen. De antwoorden van Keijzer nuanceren het voorgenomen beleid waar nodig en lichten toe waarom bepaalde keuzes worden gemaakt.
Voorgenomen maatregelen door Keijzer
In haar Kamerbrief van 12 juli jl. stelde Keijzer zes beleidsmaatregelen voor om rechtsbescherming voor inschrijvers bij aanbestedingen te verbeteren. Belangenbehartiger voor het midden- en klein bedrijf in infrastructuur, MKB-infra, uitte kritiek op de voorgenomen beleidsmaatregelen. Een van deze maatregelen betreft het herinrichten van de rol Commissie van Aanbestedingsexperts (CvAE). In circa de helft van de adviezen van de CvAE die naar aanleiding van klachten zijn uitgebracht, worden ondernemers in het gelijk gesteld. Dit is in gerechtelijke procedures minder vaak het geval. Vanwege deze discrepantie betoogt MKB-infra dat het aanpassen van de adviserende rol naar een evaluerende rol de rechtsbescherming niet ten goede komt. Naar aanleiding van de kritiek van MKB-infra stelde Kamerlid Palland (CDA) Kamervragen waarop Keijzer nu antwoord heeft gegeven.
Rol Commissie van Aanbestedingsexperts
Uit eigen feitenonderzoek van de CvAE is gebleken dat een relatief groot percentage van de door hen uitgebrachte adviezen niet worden opgevolgd door aanbestedende diensten. In haar Kamerbrief uit juli gaf Keijzer dan ook aan dat het de CvAE in de praktijk niet is gelukt de rol te vervullen die hen bij herziening van de Aanbestedingswet 2012 is toebedeeld: functioneren als laagdrempelig toegangspunt om individuele klachten over aanbestedingsprocedures op te lossen.
Keijzer heeft in haar reactie op de positie van MKB-infra kenbaar gemaakt dat:
- de adviserende rol van de CvAE voorlopig nog niet worden omgezet naar een evaluerende rol om de professionalisering van klachtafhandeling bij aanbestedende diensten tijd te bieden,
- er een onderzoek zal worden verricht om te kijken hoe aanbestedende diensten hun klachtafhandeling kunnen professionaliseren,
- en dat er na het uitvoeren van alle voorgenomen beleidsmaatregelen opnieuw onderzoek zal worden uitgevoerd om te kijken of de rechtsbescherming is verbeterd.
Professionalisering klachtafhandeling door aanbestedende dienst
De veranderende rol van het CvAE en de gevolgen daarvan voor de rechtsbescherming van inschrijvers moet worden gemitigeerd door het professionaliseren van klachtafhandeling van aanbestedende diensten. Keijzer stelt deze professionele klachtenafhandeling het liefst wettelijk verplicht. Een dergelijke klachtenregeling moet als laagdrempelige vorm van toezicht dienen en de organisatie scherp te houden. Onevenredige eisen en lasten moeten worden voorkomen en Keijzer is in dat kader voornemens goede voorbeelden van regionale of sectorspecifieke samenwerkingen te verspreiden.
Gerechtelijke procedures
Uit het feitenonderzoek van de CvAE is gebleken dat ondernemers een grote kans van slagen hebben middels de klachtenprocedure van het CvAE zelf. De bevoegdheid om die klachten in behandeling te nemen en daarover advies uit te brengen aan aanbestedende diensten zal op den duur verdwijnen. Dat kan een signaal zijn voor inschrijvers dat hun rechtsbescherming kan worden ingeperkt. In beginsel blijven dan alleen gerechtelijke procedures over, waar aanbestedende diensten in grofweg drie van de vier gevallen in het gelijk worden gesteld. Er wordt niet toegelicht waar dit ogenschijnlijke nadeel in gerechtelijke procedures voor inschrijvers vandaan komt; noch worden uitspraken gedaan over de discrepantie in kans van slagen voor inschrijvers tussen gerechtelijke procedures en CvAE-adviezen. Samen met Sander Dekker, Minister voor Rechtsbescherming, en de Raad voor de rechtspraak wil Keijzer verkennen of er verbeteringen in de procedure bij de rechter moeten komen. Eventuele voorbeelden van maatregelen ter verbetering zijn een ruimere toetsingsmogelijkheid voor rechters en het opvoeren van bedrijfsvertrouwelijke informatie in de procedure, aldus Keijzer.
Evalueren van aanbestedingen
Ondanks dat het nog enkele jaren zal duren is het de bedoeling dat de CvAE uiteindelijk een evaluerende rol krijgt. Keijzer is voornemens zich te zijner tijd te focussen op het motiveren van de markt en aanbestedende diensten om deel te nemen aan de evaluatie van de aanbestedingsprocedure. Deze motivatie kan ontbreken doordat betrokken partijen menen daar geen belang bij te hebben. Bij uitwerking van de toekomstige werkwijze van de CvAE zal een soortgelijke klankgroep worden betrokken als bij het uitwerken van de zes beleidsvoornemens uit Keijzers kamerbrief. In deze klankbordgroep zat een wijd spectrum aan belanghebbenden, waaronder VNO-NCW en de Unie van Waterschappen. Mogelijk zal de nieuwe klankbordgroep worden uitgebreid met de VNG en enkele brancheorganisaties.
Bron
Kamerbrief van Staatssecretaris Keijzer van 12 juli 2019, Ministerie van Economische Zaken en Klimaat
Reactie van Staatssecretaris Keijzer op Kamervragen van 29 oktober 2019, Ministerie van Economische Zaken en Klimaat
Meer informatie
Aanbesteden, Kenniscentrum Europa Decentraal
Rechtsbeschermingsrichtlijn, Kenniscentrum Europa Decentraal
De toekomst van rechtsbescherming in de aanbestedingspraktijk, nieuwsbericht Kenniscentrum Europa Decentraal
Efficiëntere rechtsbescherming bij aanbestedingen, nieuwsbericht Kenniscentrum Europa Decentraal
Denk mee over rechtsbescherming in de aanbestedingspraktijk, nieuwsbericht Kenniscentrum Europa Decentraal
