Risico niet-naleving
Decentrale overheden zijn zelf verantwoordelijk voor de naleving van staatssteunregels. Worden deze regels overtreden, dan kleven hier een aantal risico’s aan.
Decentrale overheden die steun willen verlenen, moeten rekening houden met de staatssteunregels. De Europese Unie (EU) wil gelijke concurrentievoorwaarden scheppen voor alle ondernemingen op de interne markt. Vanwege de mogelijke verstoring van de mededinging op de Europese markt, is staatssteun in principe verboden. Er gelden echter vele uitzonderingen op het staatssteunverbod.
Decentrale overheden zijn zelf verantwoordelijk voor de naleving van staatssteunregels. Worden deze regels overtreden, dan kleven hier een aantal risico’s aan.
Provincies, gemeenten en waterschappen die staatssteun willen aanmelden of kennisgeven bij de Europese Commissie, kunnen contact opnemen met de Rijksoverheid of Kenniscentrum Europa Decentraal.
Wanneer staatssteun onrechtmatig wordt verleend, kan de Commissie een procedure voor onrechtmatige steun starten, de zogenaamde non-notificéprocedure. Het is een complexe en langdurige procedure, die is neergelegd in hoofdstuk III van de Procedureverordening 2015/1589.
De klachtprocedure is een route die gevolgd kan worden wanneer het vermoeden bestaat dat er sprake is van onrechtmatig verleende steun. Deze procedure betreft echter een zwaar middel en is alleen ontvankelijk wanneer de steun niet is aangemeld bij de Europese Commissie.
Binnen het staatssteunrecht neemt steun voor midden- en kleinbedrijven (MKB’s) een centrale rol in. Hierdoor kunnen decentrale overheden die steun aan MKB’s verlenen diverse vrijstellingen benutten.
Decentrale overheden die steun verlenen onder toepassing van een vrijstellingsverordening, hoeven die steun niet bij de Europese Commissie te melden.
Als een steunmaatregel aan alle staatssteuncriteria voldoet, is er sprake van staatssteun. Decentrale overheden dienen deze in beginsel te melden bij de Europese Commissie, tenzij één van de vrijstellingsmogelijkheden van toepassing is.
Voldoet een steunmaatregel aan de vijf cumulatieve staatssteuncriteria, dan moet deze maatregel volgens de Europese staatssteunregels worden aangemeld bij de Europese Commissie. Een gemeente, provincie of waterschap kan echter onderzoeken of de steun mogelijk vrijgesteld kan worden van deze aanmeldingsplicht.
Overheden mogen in principe geen financiële steun aan ondernemingen verlenen, omdat deze vaak de concurrentie vervalst.
Het besluit over staatssteun voor het gebiedsontwikkelingsproject Kanaalzone Apeldoorn geeft een goede kijk op de wijze waarop de Commissie steunmaatregelen voor herontwikkelingsprojecten beoordeelt.