Decentrale overheden dienen verleende steun ter goedkeuring te melden bij de Europese Commissie, tenzij één van de vrijstellingsmogelijkheden van toepassing is. In dat geval hoeft niet gemeld te worden bij de Europese Commissie, maar moeten decentrale overheden mogelijk een kennisgevingsprocedure doorlopen. Ook gelden er nadere verplichtingen over transparantie en verslaglegging van de steun.
2021 is nauwelijks voorbij, maar kent nu al een recordaantal aan kennisgevingen van staatssteun. Een belangrijke aanleiding hiervoor is de coronacrisis. Europa decentraal ondersteunt provincies en gemeenten bij deze kennisgevingen en maakt ze inzichtelijk in de kennisgevingen-barometer.
Als decentrale overheden steunmaatregelen niet binnen een vrijstellingsverordening kunnen brengen, moeten zij deze via State Aid Notifications Interactive systeem ter goedkeuring aan de Europese Commissie melden.
Transparantie van staatssteun is essentieel voor de correcte toepassing van de staatssteunregels, voor meer rechtszekerheid en betere verantwoording. Daarom heeft de Europese Commissie transparantieverplichtingen opgesteld die onder meer terug te vinden zijn in een aantal staatssteunvrijstellingen.
Wanneer een decentrale overheid steun heeft verleend en de Europese Commissie twijfelt over de verenigbaarheid daarvan met de interne markt, start de Commissie een formele onderzoeksprocedure.
Indien decentrale overheden steun verlenen die als onrechtmatig wordt aangemerkt, moet de desbetreffende steun, inclusief de daarover genoten rente, worden teruggevorderd. Terugvordering van steun is geregeld in artikel 16 van de Procedureverordening 2015/1589 en in de Wet terugvordering staatssteun. De belangrijkste punten over terugvordering van steun worden hieronder toegelicht.
Decentrale overheden die aangemelde of vrijgestelde steun verlenen, moeten rekening houden met de rapportageplicht. Deze verplichting houdt in dat lidstaten jaarlijks verslag moeten doen aan de Europese Commissie over verleende steun.
Decentrale overheden zijn zelf verantwoordelijk voor de naleving van staatssteunregels. Worden deze regels overtreden, dan kleven hier een aantal risico’s aan.
Provincies, gemeenten en waterschappen die staatssteun willen aanmelden of kennisgeven bij de Europese Commissie, kunnen contact opnemen met de Rijksoverheid of Kenniscentrum Europa Decentraal.
Wanneer staatssteun onrechtmatig wordt verleend, kan de Commissie een procedure voor onrechtmatige steun starten, de zogenaamde non-notificéprocedure. Het is een complexe en langdurige procedure, die is neergelegd in hoofdstuk III van de Procedureverordening 2015/1589.
De klachtprocedure is een route die gevolgd kan worden wanneer het vermoeden bestaat dat er sprake is van onrechtmatig verleende steun. Deze procedure betreft echter een zwaar middel en is alleen ontvankelijk wanneer de steun niet is aangemeld bij de Europese Commissie.
Decentrale overheden die steun verlenen onder toepassing van een vrijstellingsverordening, hoeven die steun niet bij de Europese Commissie te melden.
