Europese regelgeving moet doeltreffend, effectief en gemakkelijk na te leven zijn. Dit alles met zo min mogelijk last voor de betrokken partijen. Dit is het streven van de Europese Commissie met haar ‘Betere Regelgeving’ Agenda. Betere regelgeving betreft een gedeelde doelstelling en verantwoordelijkheid van alle instellingen in de EU.
De Europese Commissie is belast met het plannen, voorbereiden en voorstellen van EU-wetgeving, gebaseerd op haar jaarlijkse werkprogramma. Daarnaast moet de Commissie wetgeving evalueren en verbeteringen voorstellen waar nodig. Betrokkenheid van lidstaten, regio’s, lokale overheden en belanghebbenden is daarbij cruciaal.
Sinds 2002 is de Europese Commissie al bezig met het verlichten van de regeldruk en het vereenvoudigen en verbeteren van EU-wetgeving. Door de jaren heen zijn verschillende programma’s opgetuigd die bijdragen aan het bereiken van deze doelen. Denk aan het REFIT-programma, dat verder uitgewerkt werd met het REFIT-platform en het Fit for Future-platform.
In 2021 werd de “one in, one out”-aanpak van de Europese Commissie geïntroduceerd. Het idee is dat nieuwe lasten gecompenseerd zullen worden door op hetzelfde beleidsterrein vergelijkbare lasten weg te nemen (het betekent niet dat voor elk wetsvoorstel een bestaande wet wordt ingetrokken).
REFIT
In 2012 werd door de Europese Commissie het Regulatory Fitness and Performance Programme (REFIT) opgezet. Dit programma heeft als doel dat EU-regelgeving de verwachte voordelen voor particulieren en bedrijven oplevert, maar ook eenvoudiger wordt en minder administratieve rompslomp zou veroorzaken. Om de regeldruk te verminderen en bestaande wet- en regelgeving te versimpelen, worden er fitness checks gebruikt. Door middel van fitness checks wordt een beleids- en wetgevingsgebied uitgebreid geëvalueerd. Bij deze evaluatie wordt vooral gekeken hoe verschillende wetgevingshandelingen bijdragen aan beleidsdoelen en of er sprake is van overlap, inconsistenties en schadelijke cumulatieve effecten.
Als onderdeel van het REFIT-programma werd in 2021 het Fit for Future Platform opgericht, een groep experts vanuit alle EU-lidstaten die de Commissie ondersteunde bij de missie om bestaande wetgeving te vereenvoudigen. De werkzaamheden van dit platform werden in 2024 beëindigd.
Welke instrumenten hanteert de Europese Commissie in het kader van betere regelgeving?
De Europese Commissie hanteert een aantal instrumenten om EU-wetgeving beter in te richten.
Uw mening telt!-portaal
Belanghebbenden, overheden, burgers en bedrijven kunnen hun mening geven over voorgestelde initiatieven van de Commissie via het Uw mening telt!-portaal van de Europese Commissie. Op deze website zijn de openbare raadplegingen te vinden waar feedback op kan worden gegeven. Er kan feedback worden gegeven op routekaarten/aanvangseffectbeoordelingen (in de vorm van oproepen tot indienen van feitenmateriaal) en of er kan gevraagd worden een vragenlijst in te vullen.
Gerelateerde praktijkvraag
Routekaarten (roadmaps)
Voorafgaand aan een initiatief voor wetgeving publiceert de Commissie een routekaart waarin zij aangeeft welk probleem wordt aangepakt door het initiatief en wat de beoogde doelen zijn. Ook wordt benoemd hoe belanghebbenden worden geconsulteerd over het initiatief.
Aanvangseffectbeoordelingen (inception impact assessment)
Wetgeving die mogelijk een significante invloed heeft op de economie, het milieu of het sociale domein, zal in veel gevallen een effectbeoordeling moeten ondergaan. Dan wordt een aanvangseffectbeoordeling gepubliceerd in plaats van een routekaart. De aanvangseffectbeoordeling gaat meer in detail in op het probleem dat het initiatief aanpakt, de beleidsdoelen en beleidsopties en mogelijke subsidiariteit van het initiatief. Bovenal worden de mogelijke consequenties van de verschillende beleidsopties op de economie, het milieu en het sociale domein in kaart gebracht. Belanghebbenden worden op alle belangrijke kwesties van een effectbeoordeling geconsulteerd.
Raad voor regelgevingstoetsing
Alle effectbeoordelingen die in concept zijn, worden ter toetsing op kwaliteit van het assessment voorgelegd aan de Raad voor regelgevingstoetsing. Dit is een onafhankelijk orgaan dat de Europese Commissie ondersteunt bij het wetgevingsproces. De Raad voor regelgevingstoetsing onderzoekt en becommentarieert alle effectbeoordelingen, fitness checks en grote evaluaties van bestaande wetgeving.
