Europese regelgeving moet doeltreffend, effectief en gemakkelijk na te leven zijn. Dit alles met zo min mogelijk last voor de betrokken partijen. Dit is het streven van de Europese Commissie met haar ‘Betere Regelgeving’ Agenda. Betere regelgeving betreft een gedeelde doelstelling en verantwoordelijkheid van alle instellingen in de EU. De Europese Commissie is belast met het plannen, voorbereiden en voorstellen van EU-wetgeving, gebaseerd op haar jaarlijkse werkprogramma. Daarnaast moet de Commissie wetgeving ook evalueren en verbeteringen voorstellen waar nodig. Betrokkenheid van lidstaten, regio’s, lokale overheden en belanghebbenden is daarbij cruciaal.
Sinds 2002 is de Europese Commissie al bezig met het verlichten van de regeldruk en het vereenvoudigen en verbeteren van EU-wetgeving. Door de jaren heen zijn al verschillende programma’s opgetuigd die bijdragen aan het bereiken van deze doelen. Denk aan het REFIT-programma, dat verder uitgewerkt werd met het REFIT-platform en het Fit for Future-platform. In 2021 werd het REFIT-programma aangevuld met de “one in, one out”-aanpak van de Europese Commissie: het idee is dat niet voor elk wetsvoorstel een bestaande wet worden ingetrokken, maar dat nieuwe lasten gecompenseerd zullen worden door op hetzelfde beleidsterrein vergelijkbare lasten weg te nemen.
REFIT
In 2012 werd door de Europese Commissie het Regulatory Fitness and Performance Programme (REFIT) opgezet. Dit programma is erop gericht om ervoor te zorgen dat EU-regelgeving de verwachte voordelen voor particulieren en bedrijven oplevert, maar ook eenvoudiger wordt en minder administratieve rompslomp zou meebrengen. Om de regeldruk te verminderen en bestaande wet- en regelgeving te versimpelen, worden er fitness checks gebruikt. Door middel van fitness checks wordt een beleids- en wetgevingsgebied uitgebreid geëvalueerd. Bij deze evaluatie wordt vooral gekeken hoe verschillende wetgevingshandelingen bijdragen aan beleidsdoelen en of er sprake is van overlap, inconsistenties en schadelijke cumulatieve effecten.
REFIT-platform
Vervolgens werd in 2015 het REFIT-platform gelanceerd met als taak de Europese Commissie te adviseren hoe wetgeving vereenvoudigd moet worden. Het REFIT-platform is een forum waarin lidstaten en belanghebbenden een dialoog voeren over hoe Europese wet- en regelgeving kan worden verbeterd. Op basis van deze dialoog worden concrete suggesties voor verbeteringen voorgedragen aan de Europese Commissie. Het platform bestaat uit afgevaardigden van de lidstaten, het Europees Economisch en Sociaal Comité, het Comité van de Regio’s en belanghebbenden uit het bedrijfsleven, het maatschappelijk middenveld en het sociale domein.
Fit for Future
In 2020 werd het Fit for Future-platform opgezet. Dit platform maakt deel uit van het REFIT-programma en bouwt voort op het eerdere REFIT-platform. Het platform bestaat uit een overheidsgroep en een stakeholdersgroep. Het brengt nationale, regionale en lokale vertegenwoordigers van de EU-lidstaten, het Comité van de Regio’s (CvdR), het Europees Economisch en Sociaal Comité (EESC) en groepen van belanghebbenden bij elkaar. De taak van het platform is de Europese Commissie helpen bestaande EU-wetgeving te vereenvoudigen en de administratieve lasten voor EU-burgers en -bedrijven te verminderen. Daarnaast draagt het platform bij aan de toekomstbestendigheid van EU-wetgeving. Meer informatie over dit platform is hier te vinden.
Welke instrumenten hanteert de Europese Commissie in het kader van betere regelgeving?
De Europese Commissie hanteert een aantal instrumenten om EU-wetgeving beter in te richten.
Geef uw mening!
Via de Uw mening telt!-portal van de Europese Commissie kunnen belanghebbenden, burgers en bedrijven hun mening geven over voorgestelde initiatieven van de Commissie. Via deze portal zijn de openbare raadplegingen te vinden waar feedback op kan worden gegeven. Dit is mogelijk in twee stappen: er kan feedback worden gegeven op routekaarten/aanvangseffectbeoordelingen (in de vorm van oproepen tot indienen van feitenmateriaal) en feedback in de vorm van het invullen van vragenlijsten.
Lees meer over het geven van feedback aan de Europese Commissie in deze praktijkvraag.
Routekaarten (roadmaps)
Voorafgaand aan een initiatief voor wetgeving publiceert de Commissie een routekaart waarin zij belanghebbenden en burgers informeert over het probleem dat wordt aangepakt door het initiatief en wat de beoogde doelen zijn. Ook wordt duidelijk gemaakt op welke manier belanghebbenden worden geconsulteerd over het initiatief.
Aanvangseffectbeoordelingen (inception impact assessment)
Wetgeving die mogelijk een significante invloed heeft op de economie, het milieu of het sociale domein, zal in veel gevallen een effectbeoordeling moeten ondergaan. In dat geval zal in plaats van een routekaart een aanvangseffectbeoordeling worden gepubliceerd. Hierin wordt in meer detail ingegaan op het probleem dat wordt aangepakt door het initiatief, zoals de beleidsdoelen en beleidsopties en mogelijke subsidiariteit van het initiatief. Bovenal worden de mogelijke consequenties van de verschillende beleidsopties op de economie, het milieu en het sociale domein in kaart gebracht. Belanghebbenden worden op alle belangrijke kwesties van een effectbeoordeling geconsulteerd.
Raad voor regelgevingstoetsing
Alle effectbeoordelingen die in concept zijn, worden ter toetsing op kwaliteit van het assessment voorgelegd aan de Raad voor regelgevingstoetsing. Dit is een onafhankelijk orgaan dat de Europese Commissie ondersteunt bij het wetgevingsproces. De Raad voor regelgevingstoetsing onderzoekt en becommentarieert alle effectbeoordelingen, fitness checks en grote evaluaties van de bestaande wetgeving.
Relevante documenten in het kader van betere regelgeving
- Mededeling van de Europese Commissie – Samen zorgen voor betere regelgeving (2021)
- Better Regulation Guidelines – Europese Commissie staff working document (2021)