Europees beleid voor chips
De Europese Commissie wil Europa door middel van wetgeving een voorsprong geven bij de productie van chips. Daarom heeft de Commissie op 8 februari 2022 een pakket maatregelen voorgesteld om de tekorten aan computerchips aan te pakken en het technologische leiderschap van Europa te versterken. De voorgestelde maatregelen zijn onderdeel van de Europese Chipwet.
Het doel van de verordening is om een veerkrachtige bevoorradingsketen te ontwikkelen binnen de halfgeleiderindustrie. De Commissie wil lidstaten op deze manier voorbereiden op toekomstige verstoringen van de markt. Dit zou Europa een voorsprong geven bij de productie van chips. De belangrijkste onderdelen van de Chipwet zijn:
- Het initiatief ‘Chips voor Europa’, dat middelen van lidstaten en eventuele betrokken derde landen zal bundelen. Er wordt 11 miljard euro vrijgemaakt voor onderzoek, ontwikkeling en innovatie op het gebied van chips. Het Chips voor Europa-initiatief zal geïmplementeerd worden via de Digitaal Europa en Horizon Europe programma’s. Ook zal het initiatief het gebrek aan vakmensen aanpakken door opleidings- en omscholingsinitiatieven te ondersteunen.
- Een nieuw kader om de continuïteit van voorzieningen te waarborgen door investeringen aan te trekken en de productiecapaciteit te vergroten. Dit is nodig voor de innovatie binnen de Europese halfgeleiderindustrie. Daarnaast zal een chipfonds de toegang tot financiering voor startups vergemakkelijken. Bedrijven die halfgeleiderproducten ontwerpen of produceren, kunnen sneller een vergunning krijgen om productiefaciliteiten te realiseren binnen lidstaten.
- Een coördinatiemechanisme tussen lidstaten en de Commissie voor het monitoren van de levering van chips, het inschatten van de vraag en het anticiperen op tekorten.
Stand van zaken van de Chipwet
De lidstaten worden aangemoedigd om direct een begin te maken met de coördinatie-inspanningen die vermeld staan in de voorgestelde aanbeveling van de Commissie. Zo kunnen lidstaten inzicht krijgen in de huidige status van de halfgeleiderindustrie in de EU. Dit zou het chiptekort moeten verhelpen totdat de verordening is aangenomen.
Op 25 juli 2023 is de Chipwet definitief goedgekeurd en aangenomen. Na ondertekening door de voorzitter van het Parlement en de voorzitter van de Raad wordt de Chipwet officieel bekendgemaakt in het Publicatieblad van de Europese Unie. De verordening treedt 3 dagen na die publicatie in werking.
Europese wet inzake kritieke grondstoffen
Op 16 maart 2023 publiceerde de Commissie de Europese wet inzake kritieke grondstoffen (CRMA). Met de wet wil de Commissie zorgen voor een betrouwbaardere toeleveringsketen voor grondstoffen die aan de basis van de groene en digitale transitie liggen. Denk hierbij aan onderdelen voor chips of ziekenhuisapparatuur. Daarmee heeft de CRMA ook invloed op onder andere de uitwerking van voorstellen zoals de Chipwet.
Europa is vaak sterk afhankelijk van de invoer van grondstoffen van leveranciers in derde landen die een monopolie hebben. Dat brengt toeleveringsrisico’s, zoals bleek uit tekorten in de nasleep van COVID-19. Dit kan de klimaat- en digitale doelstellingen ondermijnen. De wetgeving inzake kritieke grondstoffen heeft als doel om de capaciteit van de EU te verbeteren, om zo het risico op verstoringen te monitoren en te beperken.
Nederlands beleid voor chips
De halfgeleiderindustrie is een van de grootste en meest gespecialiseerde deelsectoren binnen de Nederlandse industrie met een aantal belangrijke bedrijven als Philips, ASML en NXP. Het kabinetsbeleid ten aanzien van de halfgeleiderindustrie is gericht op het stimuleren van het innovatief vermogen van bedrijven, maatschappelijke organisaties en hoogwaardig onderzoek. Zoals beschreven in de Visie op de toekomst van de industrie in Nederland investeert het kabinet in zogenoemde ‘sleuteltechnologieën’, waar halfgeleiders ook deel van uitmaken. Deze sleuteltechnologieën vallen onder de groeimarkten die opgenomen zijn in de groeistrategie van het kabinet. In het regeerakkoord van 2022 zijn middelen voor innovatie vrijgemaakt en biedt het Nationaal Groeifonds kansen voor investeringen in R&D en innovatie van deze sectoren. Verder is het kabinet van mening dat er naast het Europese industriebeleid ook gericht sectoraal industriebeleid nodig is. Dit om de Europese productiecapaciteit te verhogen en de tekorten in de halfgeleiderindustrie aan te pakken.
Wat heeft mijn gemeente, provincie of waterschap met chips te maken?
Decentrale overheden gebruiken chips in meerdere takken van hun dienstverlening. Zo kunnen afvalcontainers worden voorzien van een geautomatiseerd containermanagement, waarvoor chips nodig zijn. Elke container wordt zo gekoppeld aan een adres. Ook worden chips gebruikt voor ondergrondse restafvalcontainers en de bijbehorende afvalpas waarmee bewoners de containers kunnen openen.
Daarnaast worden chips gebruikt voor slimme watermeters. Hiermee kan niet alleen het waterverbruik van huishoudens gemeten en uitgelezen worden, er bestaan ook watermeters die het waterpeil, de stroomsnelheid, de neerslag en het zoutgehalte van water kunnen meten. Verder zijn chips onmisbaar in paspoorten en om huisdieren te laten chippen.
Chips zijn van groot belang voor de dienstverlening van decentrale overheden, omdat ze bijdragen aan een efficiënter proces. Dit geldt zowel voor decentrale overheden als de bewoners. De nieuwe maatregelen van de Commissie moeten ervoor zorgen dat deze dienstverlening niet aangetast wordt door prijsstijgingen en lange levertijden van chips.
