Onder de Algemene Groepsvrijstellingsverordening (AGVV) zijn veel steuncategorieën vrijgesteld van aanmeldingsplicht bij de Europese Commissie. Steun die decentrale overheden verlenen die valt onder de AGVV, hoeft niet te worden aangemeld bij de Europese Commissie. Er kan worden volstaan met een kennisgeving en een jaarlijkse staatssteunrapportage. Afhankelijk van het steunelement moet er in sommige gevallen ook worden voldaan aan de transparantieverplichting. De Algemene Groepsvrijstellingsverordening is in de zomer van 2017 herzien, de wijzigingen vindt u hier.
De AGVV is voor decentrale overheden een van de meest praktische manieren om toegestane staatssteun te verlenen, omdat deze veel steuncategorieën bevat en ruime toepassingsmogelijkheden biedt. Dit is tevens terug te zien in onze kennisgevingen-barometer waarin wordt bijgehouden hoe decentrale overheden gebruik maken van vrijstellingsverordeningen. Voor meer informatie over de toepassing van de AGVV kunt u ook de Handleiding Algemene Groepsvrijstellingsverordening raadplegen.
Voordat er wordt overgegaan tot het doen van een kennisgeving is het raadzaam goed te kijken naar de staatssteunregels, naar de mogelijkheden die de regels bieden en naar de eisen die in de AGVV worden gesteld om rechtmatig steun te kunnen verlenen. Zo kan het zijn dat een bepaalde (voorgenomen) steunmaatregel buiten de staatssteunsfeer valt of kan een steunelement dermate gering zijn dat er beter gebruik kan worden gemaakt van de de-minimisverordening.
Mocht de conclusie vervolgens zijn dat uw gemeente of provincie inderdaad het beste gebruik kan maken van de AGVV dan dient er eerst contact met Europa decentraal te worden genomen. In opdracht van het ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties ondersteunt het Coordinatiepunt Staatssteun (CPS) gemeenten en provincies bij kennisgevingen.
De volgende steuncategorieën vallen onder de AGVV:
Met de aanpassing van de AGVV in 2021 zijn een aantal steuncategorieën toegevoegd, waaronder steun voor energie-efficiëntieprojecten in gebouwen, steun voor oplaad- en tankinfrastructuur voor emissiearme wegvoertuigen, steun voor mobiele 4G- en 5G-netwerken, bepaalde trans-Europese infrastructuurprojecten voor digitale connectiviteit, en bepaalde vouchers.
De AGVV biedt veel mogelijkheden om steun aan het MKB te verlenen. Ook kan steun worden verleend aan grote ondernemingen. Steun onder de AGVV kan in verschillende vormen toegepast worden, waaronder rentesubsidies, leningen, garantieregelingen en risicofinanciering. Zowel ad hoc steun als steunregelingen kunnen staatssteunproof worden gemaakt met de AGVV.
In de zomer van 2017 is de AGVV gewijzigd, de wijzigingen vindt u hier. Hiermee is nu ook steun voor regionale luchthavens en havens opgenomen in de AGVV. Overheden kunnen investeringen uitvoeren in regionale luchthavens en tevens exploitatiesteun geven aan kleine luchthavens om kosten te dekken. Ook voor zeehavens en binnenhavens is het dan mogelijk om investeringssteun te verlenen.
De AGVV geldt in beginsel voor alle sectoren, maar slechts deels voor de visserij- en aquacultuursector en de primaire landbouwproductie. Zo kan de AGVV alleen worden toegepast in de sector van de primaire landbouwproductie wanneer het gaat om:
De AGVV is van toepassing op de verwerking en afzet van landbouwproducten, mits de steun niet direct is gerelateerd aan de primaire productie.
Decentrale overheden moeten rekening houden met de steunplafonds die gelden voor de verschillende steuncategorieën (de hoogte van het brutosubsidie-equivalent voor leningen en garanties). Bij de steunverlening moet er sprake zijn van een stimulerend effect en dient rekening te worden gehouden met cumulatie. Als er voor dezelfde kosten steun is toegekend door andere overheden, dan mag het totale bedrag het toepasselijke plafond niet overschrijden. Er mag geen steun worden verleend aan ondernemingen in financiële moeilijkheden en er mag geen steun worden verleend aan ondernemingen waarbij er een bevel tot terugvordering uitstaat (Deggendorf-clausule). De AGVV bevat een uitzondering op deze regel als het gaat om steun voor schade veroorzaakt door natuurrampen. Voor iedere categorie gelden afzonderlijke bepalingen ten aanzien van de steunintensiteiten, de hoogte van de steun en de criteria waaraan moet worden voldaan. Meer informatie hierover leest u op de pagina Algemene voorwaarden.
Steunmaatregelen die onder de AGVV vallen, hoeven niet ter goedkeuring gemeld te worden bij de Commissie. Kennisgeving en rapportage zijn echter wel verplicht. Uiterlijk twintig werkdagen nadat de steunmaatregel in werking treedt, moet de kennisgeving bij de Commissie zijn afgerond. In onze kennisgevingsbarometer vindt u meer informatie over de toepassing van de AGVV door decentrale overheden. In de Handleiding Algemene Groepsvrijstellingsverordening kunt u ook meer informatie terugvinden.
De oude AGVV (800/2008) gold tot eind 2013. Daarna is deze met een half jaar verlengd. Per 1 juli 2014 is de herziene AGVV (651/2014) in werking getreden. Vanaf 10 juli 2017 is de huidige AGVV gewijzigd.
Werkt u voor een decentrale overheid of het Rijk en hebt u een vraag over dit onderwerp? Neem dan contact op met de helpdesk van Europa decentraal:
De Europese Commissie heeft op 11 mei een tweede consultatie over de gerichte herziening van de Algemene Groepsvrijstellingsverordening gelanceerd. Lidstaten hebben al eerder hun input kunnen geven over het eerste ontwerpvoorstel en kunnen nu feedback geven op het geactualiseerde voorstel.
Onlangs is de Handleiding Algemene Groepsvrijstellingsverordening gepubliceerd. Deze handleiding is opgesteld voor alle (decentrale) overheden die geoorloofd staatssteun willen verlenen onder toepassing van de Algemene Groepsvrijstellingsverordening (AGVV). De handleiding dient als hulpmiddel voor organisaties die meer informatie willen over het gebruik van de AGVV. Lees het volledige bericht
Het Hof van Justitie van de EU heeft op 5 maart prejudiciële vragen beantwoord in een zaak omtrent onrechtmatig verkregen staatssteun op basis van de Algemene groepsvrijstellingsverordening (AGVV). Aangezien het Hof zich niet vaak uitspreekt over de toepassing van de AGVV, ook al betreft het hier de oude AGVV, is dit noemenswaardig. De Europese rechter heeft in dit geval geoordeeld dat de nationale autoriteiten er inderdaad toe verplicht zijn de steun met rente terug te vorderen.
In navolging van het eerdere drieluik heeft Europa decentraal de factsheet gewijzigde AGVV opgesteld. Dit naar aanleiding van de wijzigingen van de AGVV in de zomer van 2017 en de vele vragen die kenniscentrum Europa decentraal hierover heeft ontvangen. De factsheet geeft een handig overzicht met uitleg over alle wijzigingen van de AGVV. In het bijzonder raden we u de bijlage aan als effectief hulpmiddel om precies te kunnen zien wat er in de tekst van de AGVV is aangepast.
De Algemene Groepsvrijstellingsverordening (AGVV) is in de zomer van 2017 op een aantal punten gewijzigd. Deze wijzigingen bieden uitgebreidere mogelijkheden voor kennisgevingen die decentrale overheden doen onder toepassing van de AGVV. In de Europese Ster wordt in de vorm van een drieluik nader ingegaan op de wijzigingen van de AGVV en wordt de decentrale relevantie geduid. In dit derde en laatste deel van het drieluik wordt nader ingegaan op de nieuwe steuncategorieën regionale luchthavens en steun voor zee- en binnenhavens.
Het jaar 2017 gaat de boeken in als een recordjaar wat betreft het gebruik van vrijstellingsverordeningen door Nederlandse decentrale overheden bij het verlenen van staatssteun. Zo zijn er vorig jaar 227 steunmaatregelen van decentrale overheden kennisgegeven bij de Europese Commissie om staatssteun geoorloofd te verstrekken. Deze aanhoudende stijgende trend wordt door de kennisgevingen-barometer van Europa decentraal inzichtelijk gemaakt.
De Algemene Groepsvrijstellingsverordening (AGVV) is afgelopen zomer op een aantal punten gewijzigd. Deze wijzigingen bieden uitgebreidere mogelijkheden voor kennisgevingen die decentrale overheden doen onder toepassing van de AGVV. In de Europese Ster wordt in de vorm van een drieluik nader ingegaan op de wijzigingen van de AGVV en wordt de decentrale relevantie geduid. In dit tweede deel van het drieluik wordt nader ingegaan op alle steuncategorieën die gewijzigd en/of verruimd zijn. De nieuwe steuncategorieën regionale luchthavens en steun voor zee- en binnenhavens komen in het derde deel aan bod.
De Algemene Groepsvrijstellingsverordening (AGVV) is in de zomer van 2017 gewijzigd. Dit kan gevolgen hebben voor kennisgevingen die decentrale overheden doen onder toepassing van de AGVV. In de komende edities van de Europese Ster verschijnt daarom een drieluik om de wijzigingen van de AGVV te duiden op decentrale relevantie. In het eerste deel wordt ingegaan op de wijzigingen van de algemene toepassingsvoorwaarden.
Op 10 juli 2017 treedt de gewijzigde Algemene Groepsvrijstellingsverordening (AGVV) in werking. Zo hebben er wijzigingen plaats gevonden ten aanzien van regionale steun. Deze wijzigingen hebben gevolgen voor regelingen voor regionale investeringssteun die sinds 1 juli 2014 onder toepassing van de AGVV zijn kennisgegeven.
De Europese Commissie heeft het toepassingsgebied van de Algemene Groepsvrijstellingsverordening (AGVV) uitgebreid. Bepaalde vormen van overheidssteun voor havens en luchthavens zijn hier in opgenomen. Ook zijn de steunmogelijkheden voor o.a. cultuur verruimd. De wijziging sluit aan op de Betere Regelgeving Agenda van de Commissie die als doel heeft dat de Europese wet- en regelgeving zo doeltreffend en efficiënt mogelijk is.
Decentrale overheden die staatssteun verlenen onder toepassing van de AGVV en de LGVV, dienen vanaf 1 juli 2016 rekening te houden met de transparantievereisten die zijn opgenomen in deze en andere verordeningen. Als voorwaarde om steun toe te kennen overeenkomstig de AGVV en LGVV, moet met ingang van 1 juli 2016 over bepaalde steunmaatregelen op een nationale website informatie bekend worden gemaakt over deze steunmaatregelen en de begunstigden ervan. Lees het volledige bericht
Binnen twintig dagen na de inwerkingtreding van een steunmaatregel onder de AGVV moet de betreffende decentrale overheid, namens de lidstaat, de Europese Commissie op de hoogte stellen door middel van kennisgeving. Er hoeft geen officiële melding gedaan te worden.
Via het Coördinatiepunt Staatssteun van het Ministerie van BZK vraagt een gemeente of provincie een SANI-account aan. Daarin worden de gegevens aangeleverd. Het ministerie controleert de gegevens. De gemeente of provincie stuurt de kennisgeving door naar de Permanente Vertegenwoordiging bij de EU (PVEU) in Brussel die namens de lidstaat de melding indient bij de Commissie.
Via het ministerie van I&M, Hoofddirectie Juridische Zaken/Algemeen Bestuurlijk-Juridische Zaken vraagt een waterschap een SANI-account aan. Daarin worden de gegevens aangeleverd. Het ministerie controleert de gegevens. Het waterschap stuurt de kennisgeving door naar de PVEU in Brussel die namens de lidstaat de melding indient bij de Commissie.
Via het online meldingssysteem State Aid Notifications Interactive (SANI) kunnen decentrale overheden staatssteun of vrijgestelde staatssteun melden of ter kennis geven. Via het betreffende ministerie kan er een account aangevraagd worden.
In bijlage III AGVV staat het benodigde formulier voor de kennisgeving. Deze kan via SANI ingevuld worden. De benodigde gegevens worden ook via SANI verstrekt. Via een compleet formulier stellen decentrale overheden de Commissie op de hoogte. Deze onderzoekt de kennisgeving niet inhoudelijk, maar kan deze wel achteraf controleren. Is het formulier niet compleet, dan kan de Commissie om aanvullende informatie vragen. Het formulier is een samenvatting van de steunmaatregel.
Decentrale overheden zijn verplicht de Commissie jaarlijks te rapporteren over de vrijgestelde staatssteun.
De Commissie publiceert de samenvatting in het Publicatieblad van de EU en op haar eigen website. De decentrale overheid dient de volledige tekst van de steunmaatregel op internet te publiceren. Hierin zit verschil tussen een steunregeling en ad hoc steun:
De tekst bevat de in de nationale wetgeving vastgestelde voorwaarden die de naleving van de toepasselijke bepalingen van de AGVV garanderen. De tekst moet toegankelijk blijven zolang de steunregeling van kracht is. De website waar de maatregels is te vinden, wordt gepubliceerd in het Publicatieblad van de EU.
De tekst bevat een uitdrukkelijke verwijzing naar de bijzondere bepalingen uit hoofdstuk II AGVV op basis waarvan deze steun is verleend. Er moet verwezen worden naar de in de nationale wetgeving vastgestelde voorwaarden die de naleving van de toepasselijke bepalingen van de AGVV garanderen.
Decentrale overheden mogen alleen steun op basis van AGVV geven, als dit daadwerkelijk een stimulerend effect heeft. De steunmaatregelen moeten reëel bijdragen aan het scheppen van banen en het versterken van het Europees concurrentievermogen.
Wanneer grote ondernemingen de AGVV steun krijgen, moeten zij bij de steunverlenende overheid duidelijk aantonen, dat dit stimulerend effect heeft. De begunstigde onderneming levert hiervoor documenten in, die aan drie eisen moeten voldoen:
1. De levensvatbaarheid van het project met en zonder steun, moet goed onderzocht zijn.
2. Het document moet aan de steunverlener ter beschikking zijn gesteld.
3. Het document moet een geloofwaardige analyse van het stimulerend effect bevatten.
De steunverlenende overheid controleert de documenten zorgvuldig.
Meer hierover leest u in de Informatiewijzer Staatssteun, hoofdstuk 6 en checklist.
Handleiding Algemene Groepsvrijstellingsverordening, Interdepartementaal Staatssteun Overleg i.s.m. Europa decentraal
Factsheet wijzigingen AGVV, Europa decentraal
Bijlage factsheet AGVV (gewijzigde tekst), Europa decentraal
