Wat is de reikwijdte van het begrip ‘aanbestedende dienst’?
Antwoord in het kort
Een aanbestedende dienst wordt gedefinieerd als de Staats regionale en lokale overheidsinstanties, publiekrechtelijke instellingen of samenwerkingsverbanden, bestaande uit één of meer van deze overheidsinstanties of één of meer publiekrechtelijke instellingen (artikel 2 lid 1 Richtlijn 2014/24).
Decentrale overheden
Nederlandse gemeenten, provincies en waterschappen vallen onder de ‘regionale en lokale overheidsinstanties’ (zie ook artikel 1.1 Aanbestedingswet 2012). Ook samenwerkingsverbanden waarin decentrale overheden participeren of aan decentrale overheden gelieerde instellingen kunnen worden aangemerkt als aanbestedende dienst in de zin van de Richtlijn.
Bijlage I Richtlijn 2014/24 geeft verder aan welke (Nederlandse) instellingen als centrale overheidsinstanties, en dus als aanbestedende dienst, beschouwd worden. Hier kan gedacht worden aan bijvoorbeeld de ministeries, de Belastingdienst en het Openbaar Ministerie.
Publiekrechtelijke instelling
Voor de toepassing van het aanbestedingsrecht is het van belang of een instantie als publiekrechtelijke instelling kan worden aangemerkt. Hiervoor gelden de volgende drie vereisten (artikel 2 lid 4 Richtlijn 2014/24):
- de instelling moet zijn opgericht met het specifieke doel te voorzien in andere behoeften van algemeen belang dan die van industriële of commerciële aard;
- de instelling moet rechtspersoonlijkheid hebben;
- de instelling moet ofwel:
- merendeels door de Staats regionale of lokale overheidsinstanties of andere publiekrechtelijke lichamen gefinancierd worden;
- het beheer onder toezicht hebben staan van deze instanties;
- een bestuurs-, leidinggevend of toezichthoudend orgaan hebben waarvan de leden voor meer dan de helft door de staat, regionale of lokale overheidsinstanties of andere publiekrechtelijke instellingen zijn aangewezen.
Functionele uitleg
Het begrip ‘aanbestedende dienst’, met inbegrip van het begrip publiekrechtelijke instelling, dient een functionele uitleg te krijgen (zaak C-237/99). Oftewel: er moet bij de uitleg van deze begrippen worden gelet op overeenstemming met het doel van de Richtlijnen in plaats van de strikte letter van de wet.
Om vast stellen of er sprake is van een aanbestedende dienst zullen de kenmerken en functie van een instelling moeten worden bekeken. Hierbij wordt met name gelet op de samenstelling en taak van de entiteit in kwestie en of er sprake is van een afhankelijkheidsrelatie met de overheid.
Meer informatie
Overheidsopdrachten, Kenniscentrum Europa Decentraal
Publiekrechtelijke instelling, Kenniscentrum Europa Decentraal
